14 hiệp hội kiến nghị về định mức chi phí tái chế

Mười bốn hiệp hội gồm Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, Hiệp hội sữa Việt Nam, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam, Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Hiệp hội Chè Việt Nam, Hiệp hội Nhựa Việt Nam,… vừa có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính… góp ý dự thảo định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì (Fs) và các kiến nghị để thực thi tái chế hiệu quả.

Theo đó, tại văn bản góp ý, các Hiệp hội cho biết, luôn ủng hộ Chính phủ trong các nỗ lực bảo vệ môi trường, cũng như đẩy mạnh việc tái chế sản phẩm, bao bì để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam. 

Để thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu tái chế sản phẩm, bao bì thải bỏ (EPR) có hiệu lực từ 01/01/2024 theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP, các Hiệp hội đã rất tích cực tham gia các hội thảo và có nhiều góp ý chi tiết để giúp Vụ Pháp chế, Bộ Tài Nguyên và Môi trường xây dựng Dự thảo định mức chi phí tái chế Fs, cũng như đề xuất các giải pháp để thực thi EPR được hiệu quả, hài hòa giữa mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển sản xuất - kinh doanh.

Tuy nhiên, theo các Hiệp hội, tại Dự thảo vẫn còn một số vướng mắc lớn, các hiệp hội muốn trình các Bộ trưởng xem xét có chỉ đạo ban soạn thảo tháo gỡ.

Theo đó, tại dự thảo trình Thủ tướng Chính phủ ngày 27/7, dù ban soạn thảo đã có điều chỉnh nhưng một số định mức chi phí tái chế Fs cao hơn mức Fs trung bình của 14 nước Tây Âu. Ví dụ, vỏ, bao bì nhôm, chi phí tái chế đang đắt hơn 1,26 lần; thủy tinh cao gấp 2,12 lần. Theo các hiệp hội, chi phí tái chế chỉ nên bằng 30-50% các nước Tây Âu vì giá nguyên liệu, công nghệ có thể như nhau nhưng giá nhân công tại Việt Nam chỉ bằng một phần mười của các nước này.

Nguyên nhân chưa áp dụng kinh tế tuần hoàn để tính Fs khi chưa trừ đi giá trị thu hồi. Theo đó, chỉ riêng ba loại bao bì giấy, nhựa và kim loại, phí tái chế ước tính 6.127 tỉ đồng mỗi năm. Cộng thêm nhiều ngàn tỉ đồng phí tái chế cho các loại bao bì, phương tiện giao thông, sản phẩm thải bỏ khác, đây khoản chi phí rất lớn, gây nhiều khó khăn cho DN.

Trong khi đó, các vật liệu có giá trị thu hồi cao như bao bì nhôm, bao bì giấy các tông... các nhà tái chế chính thức đã có lời lớn.

Hiện tại, mức lời của các nhà tái chế chính thức đối với bao bì nhôm khoảng 700-1.286 tỉ đồng/năm, bao bì sắt lời 92 tỉ đồng/năm, bao bì giấy các tông lời 900 tỉ đồng/năm, bao bì PET cứng lời 392 tỉ đồng….

Việc yêu cầu nhà sản xuất đóng góp để hỗ trợ nhà tái chế đang có lời chưa hợp lý. Các hiệp hội đề xuất điều chỉnh định mức chi phí tái chế hợp lý hơn. Áp dụng hệ số điều chỉnh Fs bằng 0 đối với phần bao bì đã sử dụng vật liệu tái chế ở Việt Nam và hệ số điều chỉnh Fs bằng 0,5 đối với các loại vật liệu thân thiện với môi trường.

Đồng thời, để triển khai hiệu quả chính sách EPR, các doanh nghiệp kiến nghị thay đổi cách nộp đóng góp tái chế từ tạm ứng trước vào đầu năm 2024 sang quyết toán theo số lượng thực tế khi kết thúc năm (tức nộp vào tháng 4/2025), để doanh nghiệp vẫn thực hiện đầy đủ trách nhiệm với môi trường mà giảm được khó khăn, giống với cách nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là nộp vào đầu kỳ sau.

Doanh nghiệp cũng mong được phép kết hợp cả hình thức tự tái chế và nộp tiền hỗ trợ tái chế trong cùng năm cho cùng một loại bao bì, sản phẩm thải bỏ, thay vì bắt buộc chọn một trong 2 hình thức; Có chính sách ưu đãi cho bao bì thân thiện với môi trường, hoặc sử dụng vật liệu tái chế.

Đại diện VCCI trước đó cũng ủng hộ việc bảo vệ môi trường, nhưng muốn góp ý để có định mức tái chế phù hợp. Bởi nếu không có định mức khả thi sẽ không triển khai chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất hiệu quả.