5 tháng đầu năm, phát hành trái phiếu doanh nghiệp giảm 70%

Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho biết, trong tháng 5/2023 chỉ có duy nhất một doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công, đó là TNHH Khai Thác Chế Biến Khoáng Sản Núi Pháo với 4 đợt phát hành, tổng giá trị 2,600 tỷ đồng. Cả 4 đợt phát hành này đều có kỳ hạn 5 năm, lãi suất phát hành 9%/năm.

Lũy kế từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành TPDN được ghi nhận là 34.258 tỷ đồng, với 7 đợt phát hành công chúng trị giá 5.521 tỷ đồng (chiếm 16% tổng giá trị phát hành) và 19 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 28.737 tỷ đồng (chiếm 84% tổng số).

Lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn cao gấp đôi lượng trái phiếu phát hành mới. Theo dữ liệu VBMA tổng hợp từ HNX, tính đến ngày công bố thông tin 2/6/2023, các doanh nghiệp đã thực hiện mua lại 25.598 tỷ đồng trái phiếu trong tháng 5. Trong đó, nhóm Ngân hàng chiếm đa số với 17.067 tỷ đồng, tương đương 66%. Tổng giá trị trái phiếu đã được các doanh nghiệp mua lại trước hạn lũy kế từ đầu năm đến nay đạt 76.523 tỷ đồng (tăng 70.6% so với cùng kỳ năm 2022).

Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp chậm thanh toán gốc lãi trái phiếu và công bố phương án tái cơ cấu nợ ngày càng nhiều. Chỉ tính riêng tuần trước đã có 6 doanh nghiệp công bố chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu trị giá 12.461 tỷ đồng và 4 doanh nghiệp công bố phương án tái cơ cấu trái phiếu.

Áp lực trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn tiếp tục tăng mạnh nửa cuối năm nay, đặc biệt là trong tháng 6/2023.

Theo ước tính của VnDirect, trong tháng 6/2023 sẽ có khoảng hơn 35.500 nghìn tỷ đồng TPDN riêng lẻ đáo hạn, tăng gấp đôi so với tháng 5/2023 (số liệu đã loại trừ các trái phiếu được mua lại trước hạn đến ngày 23/05/2023). Nếu so cả năm, thì tháng 6 là tháng đỉnh điểm giá trị đáo hạn cao nhất so với các tháng còn lại trong năm 2023. Tính đến cuối tháng 5/2023, có khoảng 60-70 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc TPDN theo thông báo của HNX.

VnDirect ước tính, tổng dư nợ TPDN của các doanh nghiệp này vào khoảng 157,7 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 14,4% dư nợ TPDN riêng lẻ toàn thị trường. Khoảng hơn 45,2 nghìn tỷ đồng TPDN của các doanh nghiệp trong danh sách sẽ đáo hạn trong năm 2023, chiếm khoảng 19,4% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường cả năm.

Trước bối cảnh hoạt động phát hành trái phiếu gần như “đóng băng”, việc đàm phán giữa tổ chức phát hành và trái chủ diễn ra sôi nổi. Dữ liệu từ VBMA cho thấy, trong tháng 4, có 20 doanh nghiệp đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn trái phiếu với trái chủ. Tháng 5, có thêm khoảng 16 doanh nghiệp đàm phán thành công với trái chủ về việc lùi kỳ hạn thanh toán và thay đổi các điều khoản khác có liên quan.

Có thể thấy sau một loạt động thái của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho thị trường TPDN và thị trường bất động sản, thị trường cũng đã xuất hiện tín hiệu khả quan hơn. Song thực tế cho thấy, những khó khăn trên thị trường TPDN vẫn còn rất nhiều trong thời gian tới.

Đánh giá tích cực phản ứng chính sách và quyết đáp của Chính phủ thời gian qua đã rất linh hoạt, nhưng Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cũng thừa nhận, để thị trường trái phiếu hoạt động trở lại ổn định và phát triển bền vững vẫn còn rất nhiều việc phải làm.