80% doanh nghiệp FDI ưu tiên chọn khu công nghiệp xanh

Nếu giai đoạn trước, vốn ngoại tập trung vào các trung tâm sản xuất truyền thống, thì năm 2025 lại mang màu sắc của “tái định vị”. Việt Nam được nhìn nhận như một “điểm neo” trong chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ vị trí địa chiến lược, hạ tầng sản xuất đang mở rộng, cùng mạng lưới hiệp định thương mại tự do ngày càng dày. EVFTA, CPTPP và RCEP không chỉ mở rộng cửa thị trường, mà còn tạo lợi thế thuế quan đáng kể cho các doanh nghiệp đặt nhà máy tại Việt Nam để phục vụ xuất khẩu.

Các con số cho thấy xu hướng này không còn là kỳ vọng, mà đã trở thành hiện thực. Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), đến hết tháng 11/2025, tổng vốn FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam, bao gồm vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 33,69 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước. 

Ngoài ra, thực tế cho thấy, khoảng 80% doanh nghiệp FDI ưu tiên lựa chọn các khu công nghiệp có hạ tầng năng lượng xanh. Trong xu thế đó, Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển khu công nghiệp (KCN) xanh, năng lượng tái tạo (NL Tái tạo) như một xu hướng tất yếu để đạt mục tiêu Net Zero và thu hút đầu tư chất lượng cao, với trọng tâm vào điện mặt trời mái nhà trong KCN, cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), tích hợp năng lượng và quản lý chất thải hiệu quả, nhờ tiềm năng lớn về gió, mặt trời và các chính sách hỗ trợ. 

Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) dự báo, đến năm 2030, nhu cầu điện năng lượng tái tạo tại các KCN có thể chiếm khoảng 25% - 30% tổng phụ tải công nghiệp. Đáng chú ý, doanh nghiệp không chỉ cần “điện sạch” mà còn cần các chứng chỉ thuộc tính năng lượng (Energy Attribute Certificates - EACs) để phục vụ báo cáo phát triển bền vững và kiểm kê phát thải. Trong đó, I-REC và GO là hai loại chứng chỉ được sử dụng rộng rãi nhằm chứng minh lượng điện tiêu thụ có nguồn gốc từ năng lượng tái tạo.

Điện mặt trời mái nhà đang được xem là giải pháp phù hợp với điều kiện KCN Việt Nam. Cả nước hiện có 428 KCN, hơn 1.000 cụm công nghiệp với gần 80.000 doanh nghiệp; trong khi tiềm năng phát triển điện mặt trời mái nhà tại KCN được ước tính đạt 20.000-25.000 MWp.

Tuy nhiên, tỷ lệ phủ điện mặt trời mái nhà vẫn chỉ đạt 5-7%, do thiếu cơ chế bán điện dư và rào cản tài chính đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do vậy, giai đoạn 2026-2030 cần có chính sách cải cách biểu giá và nâng cấp hạ tầng số mới có thể hiện thực hóa mục tiêu phủ 50% mái KCN bằng điện mặt trời và giảm áp lực cho lưới điện, nâng cao năng lực cạnh tranh sản xuất xanh của Việt Nam.