80% nhân viên kế toán có thể bị thay thế bằng AI, 5 bài học đắt giá cần làm ngay nếu không muốn bị bỏ lại phía sau

Trong một buổi chia sẻ vào cuối năm 2024, ông Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT đã đưa ra cảnh báo, trong vòng 3 năm tới, 80% nhân sự kế toán sẽ bị thay thế bởi AI.

Ông Tiến đưa ra ví dụ về một nghiên cứu từ 37 kế toán viên tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ cho thấy, có tới 33 công việc như kế toán tài sản, kế toán tiền lương hay kế toán sản xuất có thể được tự động hóa hoàn toàn, chỉ còn 4 nhiệm vụ đòi hỏi sự can thiệp của con người, bao gồm thanh toán và làm việc với cơ quan thuế, kiểm toán.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT cũng thông tin, không chỉ nhân sự ngành kế toán có thể bị “bỏ lại phía sau” mà đến năm 2045, thế giới sẽ chỉ cần khoảng 20-30% lực lượng lao động hiện tại, khi AI và tự động hóa phát triển mạnh mẽ.

Ông cảnh báo rằng nhiều ngành nghề truyền thống sẽ đối mặt với sự đào thải, đặc biệt là các công việc lao động phổ thông.

5 bài học nhân sự thời AI cần thực hiện ngay

Từ những cảnh báo này, có thể thấy rằng đây không còn là vấn đề riêng của ngành kế toán, mà là lời cảnh tỉnh nghiêm túc đối với toàn bộ người lao động.

Để không bị AI thay thế và tụt lại phía sau trong kỷ nguyên số, mỗi cá nhân cần chủ động thay đổi và thích nghi. Dưới đây là 5 bài học quan trọng mà người lao động cần nghiêm túc thực hiện ngay từ hôm nay.

Thứ nhất, hãy ngừng làm việc một cách máy móc và bắt đầu rèn luyện tư duy phân tích và sáng tạo. Trong một thế giới mà các tác vụ có thể được AI thực hiện nhanh chóng và chính xác, con người chỉ có thể tạo ra giá trị khi họ tư duy sâu, đặt câu hỏi đúng và đề xuất những giải pháp đổi mới. Nếu bạn vẫn làm việc theo cách "được giao gì làm nấy", không có phản biện hay sáng kiến, nguy cơ bị thay thế là rất cao. Thay vào đó, hãy chủ động học cách phân tích dữ liệu, tìm ra các mô hình, xu hướng, và đưa ra các gợi ý cải tiến giúp tổ chức hoạt động hiệu quả hơn.

Thứ hai, hãy đầu tư nghiêm túc vào các kỹ năng mềm, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp, thương lượng, làm việc nhóm và thấu cảm. Đây là những năng lực mà AI hiện nay vẫn chưa thể thực sự làm tốt. Trong môi trường làm việc hiện đại, khả năng hiểu cảm xúc con người, xây dựng mối quan hệ và tạo ra sự kết nối giữa các cá nhân là yếu tố không thể thiếu – đặc biệt trong các vai trò quản lý, tư vấn, chăm sóc khách hàng, hoặc giáo dục. Những người có khả năng tương tác tốt với con người sẽ luôn được trân trọng trong bất kỳ tổ chức nào.

Thứ ba, thay vì sợ hãi trước AI, bạn cần học cách làm chủ nó. Người lao động không thể cạnh tranh với máy móc về tốc độ hay độ chính xác, nhưng hoàn toàn có thể trở thành người biết sử dụng công nghệ để tăng hiệu suất công việc. Hãy học cách vận hành phần mềm tự động hóa, sử dụng các công cụ AI, các phần mềm kế toán thông minh, hệ thống phân tích dữ liệu hay các chatbot hỗ trợ nghiệp vụ. Biết cách khai thác sức mạnh của công nghệ sẽ giúp bạn làm việc nhanh hơn, chính xác hơn và có thể đảm nhiệm khối lượng công việc lớn hơn với chất lượng cao hơn.

Thứ tư, bạn cần tái định vị bản thân từ người “làm công việc cụ thể” sang vai trò “người tư vấn và đưa ra quyết định”. Khi AI có thể xử lý phần lớn công việc thủ công, giá trị con người nằm ở chỗ hiểu được bức tranh toàn cảnh, kết nối các dữ liệu rời rạc thành thông tin có ý nghĩa, và đưa ra các lựa chọn chiến lược. Để làm được điều này, bạn phải đào sâu vào chuyên môn, hiểu rõ ngành nghề, cập nhật liên tục những thay đổi về luật pháp, thị trường và công nghệ. Khi đó, bạn sẽ không còn là người bị thay thế, mà là người dẫn dắt AI phục vụ mục tiêu của tổ chức.

Cuối cùng và quan trọng không kém là tinh thần học tập suốt đời và sự sẵn sàng chuyển đổi nghề nghiệp khi cần thiết. Ông Tiến nhấn mạnh rằng đến năm 2045, thế giới có thể chỉ cần đến 20-30% lực lượng lao động hiện tại, phần lớn công việc còn lại sẽ được giao cho máy móc và AI. Điều này có nghĩa rằng dù bạn giỏi đến đâu trong một ngành nghề truyền thống, nếu ngành đó bị thay thế, bạn cũng cần sẵn sàng thay đổi. Hãy liên tục học hỏi, cập nhật kỹ năng mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ít bị ảnh hưởng bởi AI như giáo dục, y tế, sáng tạo nội dung, kỹ thuật chuyên sâu, chăm sóc con người... Đừng ngại bắt đầu lại từ đầu nếu cần – vì học để thích nghi chính là con đường duy nhất để tồn tại và phát triển.