Bắc Giang: Về Yên Dũng thưởng thức đặc sản cua da nức tiếng

Nghe tên thôi đã đủ đặc biệt

Cua Da đặc biệt ở chỗ chỉ xuất hiện khoảng từ đầu tháng 9 - 10 âm lịch hàng năm, khi những đợt gió heo may bắt đầu thổi về se lạnh, báo hiệu thời tiết đang giao mùa thu chớm sang đông. Mùa săn, bắt cua da ở Yên Dũng ( Bắc Giang) bắt đầu vào vụ. Ai đã từng một lần thưởng thức cua da Yên Dũng, hương vị ngọt, ngậy, béo thơm sẽ để lại ấn tượng khó quên trong lòng du khách trước món đặc sản này.

Loài cua Da sống trong các khe ghềnh, hốc đá dưới lòng sông Cầu đoạn chảy qua địa phận một số xã của huyện Yên Dũng (Bắc Giang) như: Xã Đồng Việt; Đồng Phúc; Thắng Cương. Người dân Yên Dũng gọi là cua Da, do chân cua có lớp lông, hai càng có lông rêu phủ bám, yếm cua cũng có lớp diềm rêu. Có người gọi là "cua ra" vì gắn với câu tục ngữ "Tháng Chín cua ra, tháng Ba cua vào", song cái tên cua Da vẫn được gọi phổ biến và thông dụng hơn cả. Về hình thức cua Da cơ bản giống loài cua đồng, thân to gần bằng con ghẹ, chân dài, mình to gấp ba, bốn lần cua đồng, trung bình cua Da có trọng lượng khoảng từ 70 gam - 200 gam/con. Cua Da còn có một số đặc điểm khác biệt với họ nhà cua.

Theo ông Nguyễn Công Minh (Yên Dũng, Bắc Giang): Cua Da không phải lúc nào cũng có nên cực kỳ hiếm và đắt đỏ. Giá cua da trước đây khá rẻ, dưới 100.000 đồng/ kg. Nhưng sau đó do người dân tìm bắt cua này nhiều hơn khiến độ khan hiếm tăng lên nên giá thành dần đẩy cao. Hiện nay giá cua dao động từ 300.000-400.000 đồng/kg, tùy từng loại và theo từng thời điểm khác nhau.

Cũng theo anh Minh, thời điểm này đã gần vào cuối vụ cua da, song có những năm rét kéo dài đến tháng 12 âm lịch cua da vẫn còn lác đác. Dù là đặc sản nhưng không phải ai ở Bắc Ninh, Bắc Giang cũng từng được một lần nếm thử vị cua da bởi "hàng hiếm" và giá cao.

Món ăn hấp dẫn

Đến thăm nhà người quen tại huyện Yên Dũng (Bắc Giang), anh Phùng Xuân Lâm (Chương Mỹ, Hà Nội), suýt xoa, tấm tắc khen ngợi khi được thưởng thức hương vị của món cua Da đặc biệt này.

"Chưa bao giờ mình được ăn loại cua này, ngon tuyệt. Mình muốn hỏi mua về làm quà cho người thân mà không có sẵn, đành đợi lần sau vậy", anh Lâm chia sẻ.

Cũng theo một số người dân làm nghề chài lưới ở huyện Yên Dũng, mấy năm nay, cua da trở thành hàng hiếm, được các thương lái từ các tỉnh lân cận về tận nơi lùng mua. Mặc dù có giá đắt đỏ hơn so với nhiều loại hải sản, song không có cua mà bán. Thậm chí, nếu khách muốn mua cua da để biếu hay đãi khách phải đặt trước 1-2 ngày mới gom được cua ngon, nhiều trứng lên ai cũng tranh thủ vào mùa để mua được cua ngon thiết đãi khách quý.

Kích thước của cua da cũng đa dạng từ nhỏ đến lớn, phù hợp để chế biến thành nhiều món. Loại nhỏ có thể được giã, nấu canh ngọt mát hoặc đem rang muối hay sốt me, cua to có thể hấp bia. Cua da hấp bia giữ được hương vị, độ ngon, chắc của thịt cua nhất. Cua da hấp chín, mai chuyển màu cam trầm, không sậm như cua biển. Thịt ngọt, chân và càng mềm, không phải kẹp.

Ngon nhất vẫn phải kể đến lẩu cua da. Với vị ngọt hơn cua đồng, không tanh như cua biển, gạch cua vàng và béo ngậy, lẩu cua da hấp dẫn hơn bao giờ hết trong những ngày se lạnh, khi ngồi quây quần cùng gia đình, bạn bè.

Về với Bắc Giang, ngoài được tham quan các địa điểm di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: Chùa Vĩnh Nghiêm ( di tích Quốc gia đặc biệt tại xã Trí Yên), nơi đây từng là trung tâm chốn tổ của thiền phái Trúc Lâm do Phật Hoàng Trần nhân tông sáng lập và có kho Mộc bản được Unesco công nhận là di sản tư liệu ký ức thế giới Khu vực Châu Á Thái Bình Dương; Thăm chùa Kem; Thiền viện Trúc lâm Phượng Hoàng; cây gạo cổ thụ "song sinh" đẹp như tranh vẽ cạnh ngôi miếu Bà Cô ( thôn Tân Mỹ, xã Lãng Sơn) thờ nữ tướng hy sinh trong cuộc khởi nghĩa Nông dân Yên Thế ( Bắc Giang ) giai đoạn 1884 – 1913. Và ở đó, khi về với Yên Dũng, bạn cũng đừng quên thưởng thức món cua Da đậm đà, ngọt ngào, khó quên như những người dân Bắc Giang nghĩa tình, mến khách!