Báo động: 40-60% ca bệnh có vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh

Trong vòng một năm gần đây, ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai có khoảng 40-60% ca bệnh có vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Đây là một thực trạng đáng buồn. Nhiều bệnh nhân vào viện vì một bệnh khác nhưng nhiễm trùng tăng lên nhanh, gặp vi trùng kháng kháng sinh khiến bệnh nhân nguy kịch và tử vong do nhiễm trùng chứ không phải do bệnh lý lúc bệnh nhân nhập viện.

Nằm tại Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân nam (71 tuổi, ở Ninh Bình), có tiền sử đái tháo đường, gút vẫn đang ở trong tình trạng khá nguy kịch do kháng kháng sinh. Trước khi chuyển lên tuyến trên, bệnh nhân này có biểu hiện sốt, ho, khó thở và đã được gia đình đưa vào Bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình điều trị viêm phổi.

Tuy nhiên, sau 10 ngày, tình trạng của bệnh nhân vẫn không cải thiện, biểu hiện nhiễm trùng ngày càng nặng, kém đáp ứng kháng sinh nên được chuyển lên tuyến cao hơn để điều trị.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Quân - Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh nhân đến viện trong tình trạng khá nặng, phải thở máy và sử dụng thuốc vận mạch hỗ trợ. Ở bệnh viện tuyến dưới, bệnh nhân đã được dùng kháng sinh mạnh nhưng tình trạng nhiễm trùng không cải thiện. Tại Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ phải làm kỹ thuật đặc biệt định danh vi khuẩn, đánh giá xem vi khuẩn có kháng kháng sinh không từ đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả hơn.

“Bệnh nhân nhiễm trùng nặng, viêm phổi, phụ thuộc máy thở nên chúng tôi đã lấy đờm bệnh nhân ra cấy xem có vi trùng kháng thuốc không. Đồng thời, chúng tôi cũng sử dụng kỹ thuật cao hơn như PCR đa mồi để tìm các mầm bệnh từ phổi. Sau đó đánh giá xem kháng sinh nào có thể giá trị cho bệnh nhân này”, bác sĩ Quân nói.

Cũng theo bác sĩ Quân, hiện nay tình trạng tự ý mua thuốc kháng sinh điều trị của người dân rất đáng báo động. Đặc biệt với những người mắc bệnh mãn tính, dễ nhiễm trùng như người có tiền sử đái tháo đường, gút như bệnh nhân này thì khi đã tự ý sử dụng kháng sinh điều trị nhiều, khi có bệnh lý do vi khuẩn sẽ rất dễ kháng kháng sinh.

Đối với kháng sinh khi chúng ta sử dụng càng rộng rãi thì vi khuẩn càng nhờn thuốc nên có xu hướng tăng kháng sinh lên, chi phí cũng tăng theo. Trường hợp bệnh nhân này, may mắn là loại kháng sinh phù hợp đang được bảo hiểm chi trả nên không quá tốn kém trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên, những trường hợp như thế này để tránh lạm dụng kháng sinh, bác sĩ phải làm theo quy trình khoa học, có hội chẩn chuyên khoa với chuyên gia nhiễm trùng, kháng sinh cùng phối hợp để đưa ra phương án điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi - Phụ trách Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, tình trạng kháng kháng sinh đang tăng cao một cách đáng báo động theo từng năm. Những năm trước, tỷ lệ bệnh nhân kháng kháng sinh từ tuyến dưới chỉ gặp vài ca, nhưng đến nay, nhiều ca chuyển từ tuyến dưới lên Bệnh viện Bạch Mai khi được cấy vi khuẩn ngay từ lúc vừa mới tiếp nhận đã phát hiện vi khuẩn kháng thuốc.

Như vậy, tình trạng bệnh nhân kháng thuốc xảy ra nhiều bệnh viện chứ không chỉ ở trung tâm lớn. Trong vòng một năm gần đây, ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai có khoảng 40-60% ca bệnh có vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Đây là một thực trạng đáng buồn. Nhiều bệnh nhân vào viện vì một bệnh khác nhưng nhiễm trùng tăng lên nhanh, gặp vi trùng kháng kháng sinh khiến bệnh nhân nguy kịch và tử vong do nhiễm trùng chứ không phải do bệnh lý lúc bệnh nhân nhập viện.

PGS.TS Nguyễn Văn Chi khuyến cáo: Thói quen tự dùng kháng sinh đang gây nguy hại cho chính người bệnh. Bên cạnh đó, khi gặp vi khuẩn kháng thuốc cũng rất khó khăn cho bác sĩ vì phải lựa chọn kháng sinh phù hợp và nhiều loại kháng sinh dùng rồi kháng thì không dùng được nữa, phải dùng thuốc đắt tiền hơn, chi phí cao hơn, phối hợp nhiều loại thuốc. Cơ hội và tiên lượng cho người bệnh bị ảnh hưởng, nguy cơ tử vong tăng lên so với nhóm bệnh nhân không kháng kháng sinh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó nguyên nhân quan trọng là thói quen sử dụng thuốc của người dân. Khi ho, sốt, hay có vấn đề bất ổn về sức khỏe thì người dân thường ra hàng thuốc đề nghị bán kháng sinh. Khi dùng kháng sinh không đúng sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn kháng thuốc, làm người bệnh mất chi phí, mất cơ hội chữa bệnh tốt...

“Hãy dùng kháng sinh đúng cách vì tương lai của chính chúng ta”

Đó là chủ đề của Tuần lễ truyền thông kháng thuốc từ 18-24/11 năm nay. Hiện tình trạng các loại vi khuẩn gây bệnh kháng thuốc đang là vấn đề toàn cầu, đặc biệt là ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Thế giới mỗi năm có hàng trăm nghìn người chết do vi khuẩn kháng thuốc và phải chi phí hàng trăm tỷ USD cho kháng thuốc.

Mỗi cá nhân khi sử dụng kháng sinh cần lưu ý: Chỉ uống thuốc đúng theo đơn bác sĩ, không tự ý mua và dùng kháng sinh khi chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị; khi được bác sĩ kê đơn có thuốc kháng sinh, luôn uống đủ liều lượng đã được kê, không bỏ dở nửa chừng, ngay cả khi cảm thấy bệnh đã đỡ nhiều.

Không dùng thuốc kháng sinh thừa từ lần sử dụng trước; không chia sẻ thuốc kháng sinh trong toa thuốc đang dùng cho người khác uống, ngay cả khi đó là người thân của mình. Vì khi chia sẻ, sẽ thiếu liều thuốc cần uống và vô tình tạo cơ hội cho vi khuẩn mạnh mẽ lên và kháng lại các thuốc điều trị. Điều này gây nguy hiểm cho chính bản thân, cho gia đình và cộng đồng.