Bảo tồn, truyền dạy và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh đương đại

Với thông điệp "Chung tay bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa", chương trình tôn vinh và quảng bá bốn loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của Việt Nam đã được UNESCO ghi danh: Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh và Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Đây là dịp để khẳng định vai trò của cộng đồng, nghệ nhân và các nhà nghiên cứu trong việc gìn giữ, trao truyền và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, đồng thời lan tỏa thông điệp chung tay bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận, làm rõ những vấn đề cốt lõi xoay quanh công tác bảo tồn, truyền dạy và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh đương đại. Đặc biệt, nội dung học thuật được minh họa sinh động thông qua các tiết mục trình diễn dân gian đặc sắc. Không gian của sự kiện được thiết kế theo hướng mở và tương tác, là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nghiên cứu khoa học, trình diễn nghệ thuật và giao lưu cộng đồng, giúp người tham dự có thể cảm nhận trọn vẹn tính "sống" của di sản văn hóa qua hơi thở, nhịp điệu và tinh thần sáng tạo bền bỉ chảy trong lòng cộng đồng.

GS.TS Lê Hồng Lý - Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam chia sẻ: "Chương trình Hội thảo và diễn xướng dân gian lần này giới thiệu bốn loại hình nghệ thuật tiêu biểu, như một minh chứng sinh động cho kết quả của quá trình sưu tầm, nghiên cứu và truyền dạy mà Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đã kiên trì thực hiện trong nhiều năm qua. Đồng thời khẳng định vai trò của Hội trong công tác phong tặng nghệ nhân dân gian, góp phần gìn giữ, lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Sự kiện cũng là dịp để thúc đẩy việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tiến tới việc khai thác các giá trị văn hóa dân gian vào việc phát triển công nghiệp văn hóa, sáng tạo ở Việt Nam".

Chương trình diễn xướng dân gian tạo nên một chuyến du hành nghệ thuật xuyên qua các vùng di sản văn hóa trọng điểm. Đây là sự kiện nơi âm thanh, nhịp điệu và trang phục truyền thống hòa quyện tinh tế trong một không gian văn hóa đa sắc. Các loại hình di sản được UNESCO công nhận và Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia như Quan họ, Ví Giặm, Đờn ca tài tử, Cồng chiêng và xoang sẽ được giới thiệu luân phiên, tái hiện sâu sắc những nét đặc trưng trong phong tục, ngôn ngữ và tinh thần sáng tạo nghệ thuật của cộng đồng.

Sự kiện là diễn đàn quan trọng, mang đến cơ hội đặc biệt để công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, sinh viên và các nhà nghiên cứu, được trực tiếp gặp gỡ và đối thoại cùng các nghệ nhân. Chương trình biểu diễn với không gian mở, qua đó, người tham dự có thể lắng nghe những câu chuyện về quá trình gìn giữ và trao truyền nghệ thuật qua nhiều thế hệ. Đây không chỉ là hoạt động thưởng thức nghệ thuật mà còn là dịp để học hỏi, tương tác và cảm nhận sâu sắc giá trị di sản bằng mọi giác quan, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc trong đời sống đương đại.

Trong khuôn khổ chương trình, đại diện Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam và Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam dành một phần quan trọng của chương trình để tuyên dương và ghi nhận các cá nhân và tập thể tiêu biểu. Đây là nguồn động viên lớn, khích lệ cộng đồng tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm trong sự nghiệp bảo tồn và truyền dạy di sản văn hóa dân gian cho các thế hệ sau.