Bình Định: Ngắm hàng cây chà là đẹp như Vương miện Xanh giữa lòng thành phố Quy Nhơn

Nhóm cây chà là có tên khoa học là Phoenix, thuộc họ Cau (Arecaceae). Chà là có nguồn gốc từ quần đảo Canaria ở Đại Tây Dương, nằm ngoài khơi phía tây bắc châu Phi. Sau đó, cây chà là ngày càng phổ biến ở nhiều khu vực trên thế giới như châu Phi, châu Á và châu Âu. Đây là  loại cây thân gỗ cứng, dạng cột, đường kính thân từ 30-60cm. Không có thân trơn giống nhiều loại cây khác cùng họ Cau như dừa, cau, thốt nốt…, các tàu lá chà là mọc rất thấp, từ phần thân sát gốc. Khi cây cao lên, các lá này già đi và rụng dần. Nếu khéo tỉa các phần cuống này cho đều thì sẽ tạo thành một lớp vảy nâu quanh thân rất đẹp mắt, vừa tạo ra nét đặc trưng của cây chà là.

Cây chà là thuộc loài cây dễ sống, thích hợp với nhiều loại đất khác nhau, nhất là đất cát nghèo dinh dưỡng. Cây cũng ưa sáng, có khả năng chịu hạn, chịu mặn, ít nhu cầu về phân bón. Tuy nhiên, để cây được tươi tốt, ra quả nhiều thì chế độ nước dồi dào, phân bón đầy đủ là rất cần thiết. Lá cây chà là có dạng lá kép lông chim, mọc đan chéo vào chau tạo thế chắc chắn.

Chà là ra hoa vào khoảng tháng 2-3. Từ thân cây mọc ra từng cụm gồm nhiều cành nhỏ dài màu vàng, dọc trên mỗi cành đính những bông hoa li ti màu kem. Hoa thụ phấn nhờ gió và các loại côn trùng. Đến khi đậu quả, quả chà là tập trung phủ kín đầu các cành này. Cuống hoa ban đầu giờ dài ra, trĩu xuống bởi sức nặng của các cành chà là chen chúc nhau. Ban đầu quả có màu xanh lá cây, đến khi chín thì tùy theo giống mà chuyển sang vàng, cam sậm, nâu đỏ hay đen. Quả chà là khá nhiều chất dinh dưỡng và là món được ưa chuộng trong mâm bánh mứt đãi khách ngày Tết.

Ngoài vườn chà là trồng lấy quả nổi tiếng gần đây ở Sa Đéc (Đồng Tháp), loài cây này đã được nhiều địa phương lựa chọn làm cây cảnh quan đô thị, như Tp. Hạ Long (Quảng Ninh), Tp. Quy Nhơn (Bình Định). Bên cạnh đặc tính dễ chịu của chà là, thì đặc điểm sống lâu năm, ít rụng lá như những cây bóng mát khác, lại giúp làm sạch bầu không khí cũng khiến chà là được ưa chuộng hơn

Ở Tp. Quy Nhơn, từ năm 2017, Công ty Cổ phần Công viên cây xanh và chiếu sáng đô thị Quy Nhơn đã trồng hơn 1.000 cây chà là nhập ngoại, có nguồn gốc từ Trung Đông trên một số tuyến đường lớn để tạo điểm nhấn đô thị. Sau đó, loại cây này được ươm để tiếp tục trồng ở phạm vi rộng hơn. Nó cũng ít gây cản trở tầm nhìn khi lưu thông nên thường được trồng ở dải phân cách giữa đường. Sau 4 năm chăm sóc kỹ lưỡng, nhiều cây đã ra quả, tạo nên cảnh quan đẹp mắt trên đường phố.

 Chỉ tiếc là hiện nay, một số người đã hào hứng khoe những chùm chà là vàng tươi mới hái ở những tuyến đường vắng. Có lẽ, việc truyền thông nâng cao ý thức giữ gìn cái đẹp cây chà là nói riêng, cái đẹp và màu xanh cây lá nói chung rất cần được các cấp ngành và người dân quan tâm hơn.