Bộ Công Thương chủ động xây dựng các kịch bản ứng phó căng thẳng thương mại toàn cầu

Theo Bộ Công Thương, trong thời gian qua thương mại thế giới nổi lên ba xu hướng rõ rệt. Thứ nhất là “phi toàn cầu hoá” hay phân mảnh trong thương mại quốc tế khiến cho các công cụ thuế quan được sử dụng trở lại. Thứ hai là bảo hộ thị trường thông qua các biện pháp kỹ thuật, rào cản thương mại hay các biện pháp phòng vệ thương mại. Thứ ba là các động thái chính sách khó đoán định khiến chuỗi cung ứng và sản xuất bị xáo trộn, tổn thương, thậm chí đứt gãy.

Hiện Mỹ đang thiết lập lại thị trường trong nước, xây dựng cơ chế thuế quan đối với hàng nhập để bảo vệ sản xuất và thị trường trong nước; áp thuế triệt để đối với hàng nước ngoài.

Gần đây, hai đối tác thương mại lớn của Mỹ là Canada và Mexico đã tiến hành các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ và tạm thời được miễn trừ mức thuế nhập khẩu trong vòng 01 tháng. Dù vậy, mức thuế và thời hạn áp dụng vẫn được giữ nguyên đối với Trung Quốc dẫn tới việc Trung Quốc áp thuế trả đũa và hạn chế xuất khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng tới Hoa Kỳ.

Trước diễn biến phức tạp của tình hình thị trường thế giới, Bộ Công Thương đã chủ động xây dựng các kịch bản và phương án ứng xử khi căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang. Ngành Công Thương dự kiến tập trung đồng bộ, hiệu quả các giải pháp nhằm hạn chế những rủi ro và thúc đẩy xuất khẩu.

Trong đó, tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tận dụng lợi thế cạnh tranh, 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) và gần 70 cơ chế hợp tác song phương hiện có với các nước để khai thác có hiệu quả các thị trường trọng điểm và thị trường truyền thống, phát triển các thị trường nhỏ, thị trường ngách và khai mở những thị trường tiềm năng mới.

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đề xuất Chính phủ tăng cường sự hiện diện của đại diện thương mại Việt Nam tại các thị trường quan trọng nhằm hỗ trợ phát triển hoạt động ngoại thương, bảo vệ lợi ích kinh tế và thương mại của doanh nghiệp Việt Nam. Các đơn vị thuộc Bộ phối hợp với hệ thống thương vụ để nắm bắt và cập nhật thông tin về những biến động kinh tế, chính trị trên thế giới, kịp thời đưa ra cảnh báo cho doanh nghiệp và tham mưu cho Chính phủ những phản ứng chính sách phù hợp. 

Đồng thời, Bộ cũng tăng cường cung cấp thông tin về xu hướng thị trường xuất nhập khẩu, đánh giá thách thức và cơ hội để doanh nghiệp xây dựng chiến lược thích ứng hiệu quả. Song song đó, việc thực hiện đề án của Chính phủ về tăng cường quản lý chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ cũng được đẩy mạnh nhằm xử lý nghiêm các vi phạm.

Ngoài ra, ngành công thương đang tận dụng xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu để thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt từ các quốc gia công nghiệp phát triển, vào lĩnh vực công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ. Việc giám sát cấp phép đầu tư mới được thực hiện chặt chẽ nhằm tránh nguy cơ Việt Nam bị lợi dụng làm điểm trung chuyển hàng hóa. 

Bộ Công Thương cũng sẽ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với sự phát triển của thị trường, tận dụng tối đa nguồn lực hỗ trợ để phát triển thương mại ở những ngành hàng và khu vực có tiềm năng. Công tác bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp, cảnh báo sớm và xử lý kịp thời các vụ kiện phòng vệ thương mại cũng là một phần quan trọng nhằm giảm thiểu thiệt hại. 

Việc nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu, tăng cường ứng dụng thương mại điện tử trong xuất khẩu hàng hóa xuyên biên giới sẽ tiếp tục được triển khai mạnh mẽ. Đồng thời, cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" cũng sẽ được đẩy mạnh cả trong nước và trong cộng đồng kiều bào ở nước ngoài.

Riêng đối với thị trường Mỹ, Bộ Công Thương cho rằng, quan hệ kinh tế, thương mại của hai nền kinh tế mang tính chất bổ trợ, cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương của hai nước không cạnh tranh trực tiếp mà có sự bổ sung cho nhau, phù hợp với nhu cầu nội tại của mỗi nước.

Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ trên thị trường Mỹ. Ngược lại, còn tạo điều kiện để người tiêu dùng của Mỹ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam.

Bộ Công Thương dự báo, nếu Mỹ áp dụng bổ sung thuế 25% với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ các nước, Việt Nam vẫn có nhiều cơ hội tiếp tục xuất khẩu vì thực tế, năng lực sản xuất của các nhà sản xuất thép, nhôm của Mỹ chưa thể đáp ứng ngay nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, biên độ lợi nhuận của các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ có thể giảm xuống.