Bộ Tài chính đề xuất phương án thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu năm 2026

Bộ Tài chính vừa có báo cáo tổng hợp, tiếp thu và giải trình ý kiến góp ý, phản biện xã hội đối với dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế BVMT áp dụng cho xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026.

Bộ Tài chính cho biết đã lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo Nghị quyết, từ các đoàn đại biểu Quốc hội, bộ ngành, địa phương, tổ chức chính trị-xã hội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đến người dân thông qua Cổng thông tin pháp luật pháp luật quốc gia, Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính. Kết quả, 48 văn bản phản hồi được gửi về, trong đó 32 đơn vị ủng hộ hoàn toàn phương án đưa ra trong dự thảo.

Một số ý kiến đề nghị cần có cơ chế linh hoạt để theo sát biến động giá dầu thô toàn cầu, đồng thời nghiên cứu lộ trình điều chỉnh thuế phù hợp cho những năm sau, cân nhắc phương án tăng dần mức thuế để doanh nghiệp và người dân thích ứng. Nhiều ý kiến cũng lưu ý tới việc đánh giá tác động toàn diện tới tiêu dùng, ngân sách và mục tiêu kiểm soát lạm phát.

Phản hồi các ý kiến này, Bộ Tài chính cho biết giá xăng dầu vốn biến động khó lường, phụ thuộc nhiều vào giá thành phẩm thế giới, trong bối cảnh có nhiều yếu tố rủi ro như căng thẳng địa chính trị hay chính sách thuế quan của các nước lớn. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp các bộ, ngành theo dõi chặt chẽ để tham mưu phương án điều chỉnh thuế BVMT phù hợp với tình hình thực tế từng thời kỳ.

Theo Bộ Tài chính, việc duy trì mức thuế bảo vệ môi trường như giai đoạn 2022-2025 được coi là phương án khả thi nhất để giữ ổn định giá trong nước và hỗ trợ phục hồi kinh tế.

Tuy nhiên, dự kiến việc giảm thuế sẽ làm hụt thu ngân sách khoảng 43.108 tỷ đồng trong năm 2026. Để bù đắp, Bộ cho biết sẽ tăng cường chống thất thu, ngăn chặn trốn thuế, đồng thời tiết kiệm chi tiêu ngân sách.

Bộ Tài chính khẳng định, thuế bảo vệ môi trường là một loại thuế gián thu, đánh vào các sản phẩm, hàng hóa có quá trình sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Chính sách này nhằm mục tiêu hạn chế nhập khẩu, sản xuất và tiêu dùng những mặt hàng gây ô nhiễm, đồng thời khuyến khích phát triển và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Nhờ đó, thuế bảo vệ môi trường góp phần kiểm soát phát thải ngay từ khâu nguồn, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong toàn xã hội, bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế và kiểm soát ô nhiễm, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Đối với nhiên liệu bay, dự thảo ban đầu tính mức thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng/lít. Tuy nhiên, trên cơ sở ý kiến góp ý, Bộ Tài chính đã điều chỉnh xuống 1.500 đồng/lít – tương đương 50% mức khung quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 và bằng mức giảm đang áp dụng với xăng, dầu diesel, mazut, mỡ nhờn.

Theo báo cáo của Cục Hàng không Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2025, thị trường hàng không đạt hơn 41 triệu lượt khách, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024. Doanh thu và lợi nhuận của các hãng lớn như Vietnam Airlines hay Vietjet Air đều tăng trưởng tích cực. Dù vậy, ngành hàng không vẫn đối diện nhiều thách thức, cần chính sách hỗ trợ để duy trì đà phục hồi, nhưng cũng phải bảo đảm sự công bằng với các loại hình vận tải khác.

Trên cơ sở ý kiến này, để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp hàng không nhưng vẫn đảm bảo công bằng với các lĩnh vực vận tải khác như đường sắt, đường bộ, Bộ Tài chính đề nghị quy định mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay là 1.500 đồng/lít, tương đương 50% mức thuế khung quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14, và bằng mức giảm áp dụng cho xăng, dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn.

Bộ Tài chính cho biết, dự kiến, Luật Thuế BVMT (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 5/2026 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2027, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền quy định mức thuế cụ thể trong khung thuế. Khi đó, sẽ có cơ sở đánh giá toàn diện hơn về tác động của chính sách đối với xăng, dầu, mỡ nhờn.