Bộ trưởng Bộ Y tế: 4 lý do khiến Việt Nam tiếp cận sớm nhưng mua vaccine muộn

Sáng 10/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã trả lời, làm rõ các nội dung về công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19, chiến lược vaccine. Bên cạnh đó là các nội dung về bảo đảm nguồn cung và quản lý giá xét nghiệm, nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở...

Theo đó, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn Hà Nội) nêu băn khoăn của cử tri về trách nhiệm tham mưu của Bộ Y tế trong xây dựng, triển khai chiến lược vaccine COVID-19 sớm hơn sẽ ngăn chặn được những tổn thất về dịch bệnh trong năm 2021.

Trả lời chất vấn trước Quốc hội sáng 10/11 về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng, Việt Nam tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn hơn so với nhiều nước. Theo bộ trưởng, có nhiều lý do gồm khách quan và chủ quan. Từ tháng 9.2020, Việt Nam đã làm việc và có thỏa thuận với Covax. Tháng 11/2020, Việt Nam đã có thỏa thuận với Astra Zeneca để cung ứng 30 triệu liều vaccine. Trước đó, từ tháng 5/2020, Bộ Y tế đã gặp gỡ các công ty để thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước. 

Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan dẫn đến việc mua chậm.

Thứ nhất là do tình trạng khan hiếm vaccine trên quy mô toàn cầu diễn ra cả năm qua và kéo dài đến nay.

Thứ hai, một số nước phát triển sản xuất được vaccine đã đặt hàng mua với số lượng rất lớn. Bộ trưởng cho rằng đây là tình trạng bất bình đẳng trong vấn đề cung ứng vaccine trên quy mô toàn cầu. Có nước đặt hàng cao hơn nhu cầu sử dụng đến 4 lần.

Thứ ba, là do tâm lý sử dụng vaccine "không phải lúc nào cũng như hiện nay". Vào đầu năm 2021 đã có tình trạng tẩy chay, từ chối sử dụng vaccine diễn ra không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều nước trên thế giới.

Thứ tư, hàng loạt khó khăn Việt Nam gặp phải khi mua vaccine, trong đó có cả rào cản về pháp luật. Bên bán đề ra các điều kiện và không cho thương thuyết. Bộ Y tế đã tổ chức hơn 200 cuộc đàm phán với các hãng, nhưng điều kiện các công ty cung ứng vaccine đưa ra đều không thể thay đổi, bởi đây là những điều kiện áp dụng chung trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, chúng ta phải chấp nhận những rủi ro như: Rủi ro do hàng chậm, hay việc không được trả lại vaccine kể cả trong trường hợp vaccine không đảm bảo (chỉ trừ khi quốc tế công nhận vaccine đó không đảm bảo). Các công ty cũng không chịu trách nhiệm về vấn đề giao hàng không đúng thời hạn. "Đây là những khó khăn trong việc mua vaccine. Những vấn đề này, luật pháp Việt Nam cũng chưa có quy định", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng khẳng định, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Việt Nam đã triển khai đồng bộ, thành công chiến lược vaccine trên các khía cạnh như mua, nhập khẩu vaccine. Việt Nam đã có hợp đồng, thỏa thuận gần 200 triệu liều vaccine và có thể tăng lên.

Việt Nam cũng đã thúc đẩy ngoại giao vaccine để tăng lượng vaccine về nhanh nhất, nhiều nhất. Các đơn vị trong nước cũng đang triển khai tự chủ vaccine thông qua nghiên cứu, chuyển giao công nghệ. Tới đây, vaccine trong nước có khả năng được cấp phép. Chiến dịch tiêm chủng đã được tổ chức ở quy mô lớn nhất từ trước đến nay; cả nước đã tiêm được 94 triệu người.