Cá ngừ Việt Nam đang dần mất lợi thế tại Mỹ với mức thuế đối ứng 20%

Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 8, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam tăng 1,4% so với cùng kỳ, đạt hơn 91 triệu USD. Tuy nhiên, luỹ kế 8 tháng qua, xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam chỉ đạt gần 633 triệu USD, giảm 2,3% so với cùng kỳ.

Hiện nay, xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, gần 35% xuất khẩu cá ngừ Việt Nam, ghi nhận tháng 8 chỉ đạt 29 triệu đô la, giảm gần 21% so với cùng kỳ.

Lũy kế 8 tháng, xuất khẩu cá ngừ sang quốc gia này đạt 223 triệu đô la, giảm hơn 13%, kéo toàn ngành đi xuống.

Theo VASEP, nguyên nhân chính là thuế quan bất lợi khiến đơn hàng của doanh nghiệp chững lại. Từ tháng 8, Mỹ áp mức thuế chống bán phá giá và thuế đối ứng tổng cộng 20% với cá ngừ Việt Nam. Trong khi đó, các đối thủ trực tiếp được hưởng lợi thế lớn như Ecuador chỉ chịu mức 15% nhờ FTA với Mỹ, còn Indonesia và Philippines hưởng mức 19% theo GSP. Khoảng cách 1-5 điểm phần trăm thuế này đã khiến sản phẩm Việt kém cạnh tranh rõ rệt.

Mỹ nhiều năm qua luôn là thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam, chiếm khoảng 35-40% kim ngạch; riêng năm 2024 đạt gần 387 triệu USD. Tuy nhiên, khi thị trường này chững lại, xuất khẩu sang EU và khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) lại nổi bật.

Liên minh Châu Âu (EU) là thị trường lớn thứ 2 của cá ngừ Việt Nam. Trong tháng 8, xuất khẩu mặt hàng này sang EU tăng 6% so với cùng kỳ, đạt 17 triệu USD. Trong số các nước EU, Hà Lan và Italy nổi bật với mức tăng trưởng lần lượt 40% và 43%. Xuất khẩu sang Đức cũng ghi nhận tăng 26%.

Trong khối các nước tham gia Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), xuất khẩu cá ngừ sang các thị trường lớn có tín hiệu khởi sắc. Tháng 8, xuất khẩu sang Nhật Bản tăng 88%, sang Canada duy trì ổn định, trong khi sang Mexico tăng nhưng chậm hơn.

Một số thị trường mới nổi cũng tăng trưởng mạnh, như Nga (tăng 17,8%), Philippines (tăng 72,4%) và Thái Lan (tăng 248%), trở thành điểm đến đáng chú ý. Ngược lại, xuất khẩu sang Israel giảm 13,2%, phản ánh nhu cầu nhập khẩu biến động và ảnh hưởng từ bất ổn địa chính trị ở Trung Đông.

Theo VASEP, triển vọng cuối năm có thể khởi sắc nhờ nhu cầu tiêu thụ tăng, nhất là dịp Giáng sinh và năm mới. Tuy nhiên, ngành vẫn đối diện nhiều thách thức khi giá nguyên liệu biến động, chi phí logistics cao, cạnh tranh từ các nước sản xuất lớn.

Ngoài ra, việc Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA) từ chối công nhận tương đương 12 nghề cá, trong đó có cá ngừ, theo Đạo luật bảo vệ động vật biển có vú (MMPA), tiếp tục tạo thêm thách thức, buộc doanh nghiệp phải chủ động ứng phó và điều chỉnh thị trường.