Bất cứ thời kỳ nào thì hình ảnh những người dạy học (thầy/cô giáo) luôn mang tính biểu trưng cho giáo dục. Họ không chỉ là người chuyển giao tri thức, hướng dẫn kỹ năng, mà còn đảm nhiệm vai trò hình mẫu về hành vi, đạo đức, và lối sống cho người học. Trong lịch sử nhân loại, những người "thầy" hay "nhà giáo dục" được ghi nhận không chỉ bởi những thành tích đào tạo, mà còn bởi họ là những người định hình khuôn mẫu hành vi hay tấm gương về sự cống hiến. Cũng vì thế, "dạy học" đã trở thành một công việc đặc biệt, luôn được tôn vinh, bất kể đó là xã hội phương Đông hay phương Tây, truyền thống hay hiện đại.

Gần hai năm qua, đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng lớn đến tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, trong đó có giáo dục và đào tạo. Gần 20 triệu học sinh, sinh viên và hơn l triệu giáo viên, giảng viên trong cả nước không được tới trường trong một thời gian dài. Hàng nghìn giáo viên đang công tác tại các trường ngoài công lập không có lương, cuộc sống gặp nhiều khó khăn... Tuy nhiên, toàn thể cán bộ, nhân viên, nhà giáo và cán bộ quản lý toàn ngành Giáo dục và Đào tạo đã khắc phục khó khăn, phát huy tinh thần trách nhiệm với nghề và với học sinh để cùng nhau đoàn kết, sáng tạo, ứng phó với dịch bệnh và mang kiến thức đến cho học sinh, sinh viên...

Phát biểu tại cuộc gặp mặt đại diện nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tiêu biểu nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 mới diễn ra gần đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, trong suốt những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn coi "Giáo dục là quốc sách hàng đầu". Nhà nước đã dành nhiều nguồn lực ưu tiên đầu tư cho phát triển sự nghiệp giáo dục. Các chính sách tập trung đổi mới toàn diện giáo dục, trong đó chú trọng quan tâm chăm lo phát triển đội ngũ nhà giáo, nhất là các thầy cô giáo ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Mặc dù còn đối mặt với nhiều khó khăn, ngành Giáo dục đào tạo đã đóng góp to lớn trong việc bồi dưỡng nhân cách đạo đức cho thế hệ trẻ, giúp phát triển con người, nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực đóng góp chung vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thủ tướng bày tỏ niềm vui khi những năm gần đây, giáo dục Việt Nam ngày càng đạt nhiều kết quả tích cực, khẳng định vị thế quan trọng dẫu rằng phía trước còn rất nhiều việc phải làm, phải đổi mới. Chất lượng giáo dục ngày càng được nâng lên ở tất cả các cấp học. Một số trường đại học đã cải thiện vị trí xếp hạng trong các bảng xếp hạng khu vực và quốc tế. Học sinh của chúng ta đạt được nhiều giải thưởng cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế và khu vực, thể hiện trí tuệ và sức sáng tạo của người Việt Nam. Những thành tựu đó có sự đóng góp rất lớn của đội ngũ các thầy cô giáo.

Gần 2 năm qua, dịch COVID - 19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống xã hội. Giáo dục và đào tạo là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch này, nhưng đây cũng là cú hích để chúng ta thay đổi tư duy quản lý, phát huy sự sáng tạo trong mỗi cá nhân, gia đình, nhà trường và toàn ngành Giáo dục, nâng cao khả năng thích ứng với hoàn cảnh mới và là cơ hội thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới trong giáo dục. 

Các thầy cô giáo của các trường y luôn sẵn sàng lên đường tới bất cứ nơi đâu để tham gia phòng chống dịch. Có thể nói trong bất kỳ hoàn cảnh nào dù khó khăn đến đâu, ngành Giáo dục mà trong đó các thầy cô giáo chính là lực lượng nòng cốt đã chủ động, linh hoạt chuyển đổi sang phương thức dạy học trực tuyến, dạy học trên truyền hình.

Nhiều thầy cô đã phát huy sáng tạo tìm mọi cách để đưa bài học, kiến thức đến với học trò. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, ngành đã tổ chức triển khai kỳ thi THPT quốc gia nghiêm túc, an toàn và đảm bảo yêu cầu chống dịch, được dư luận đánh giá cao. Cả nước ghi nhận sự cố gắng nỗ lực này của toàn ngành. Các thầy cô đã khắc phục khó khăn, thách thức để việc học tập của học sinh không bị gián đoạn - ngay cả khi dịch bệnh ở thời điểm căng thẳng nhất. Các thầy cô giáo và ngành Giáo dục đã biến nguy cơ, thách thức thành cơ hội và động lực để đổi mới giáo dục.

Khi đại dịch COVID-19 xuất hiện, Chính phủ luôn trăn trở về những tác động tiêu cực của dịch bệnh đến người dân, đến xã hội, trong đó có ngành Giáo dục để chỉ đạo các giải pháp tháo gỡ. Hàng triệu thầy cô giáo, đặc biệt là giáo viên mầm non và ngoài công lập bị ảnh hưởng thu nhập, đời sống khó khăn do dịch bệnh. Vì vậy, nhằm tháo gỡ phần nào những khó khăn cho ngành giáo dục, Thủ tướng đã luôn chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phải phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành liên quan giải quyết từng bước những khó khăn, bất cập của ngành Giáo dục.

Trong đó tập trung giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách, chế độ đối với giáo viên, nhất là giáo viên mầm non ngoài công lập, giáo viên vùng sâu vùng xa biên giới hải đảo, cải thiện cơ sở vật chất để nâng cao chất lượng dạy và học, đổi mới sách giáo khoa đảm bảo khoa học hiệu quả, và phù hợp, đổi mới thi cử hiệu quả, có chính sách thu hút nhân tài tăng cường dạy kỹ năng sống, chú trọng nâng cao hiệu quả chất lượng các môn học lịch sử ngoại ngữ tin học...  

Tất cả những điều đó để đạt được mục tiêu cuối cùng là phát triển con người, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho đất nước, cho sự nghiệp trồng người, phục vụ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn cố gắng xây dựng những cơ chế ưu tiên cao nhất để có những thầy cô giáo là những sinh viên ưu tú nhất phục vụ sự nghiệp trồng người.

Năm học 2020 - 2021 là một năm học rất đặc biệt của ngành giáo dục, đồng thời ghi dấu mốc quan trọng với việc xây dựng cơ chế chính sách tháo gỡ những nút thắt, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo theo yêu cầu Nghị quyết 29 của Trung ương. Qua đó, tạo sự chuyển biến về chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất, đồng thời huy động nguồn lực xã hội và thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, để tạo điều kiện cho ngành giáo dục sớm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, Thủ tướng đã nêu bật một số vấn đề cần giải quyết sớm.

Thứ nhất, về vấn đề học trực tuyến. Chính phủ nhất quán quan điểm không thể để các cháu học trực tuyến quá lâu, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế phối hợp với các địa phương có phương án, giải pháp khắc phục việc này theo lộ trình từng bước thận trọng, chắc chắn nhưng phải phải hết sức khẩn trương, đảm bảo an toàn chống dịch. Nghiên cứu thí điểm kết hợp học trực tiếp với học trực tuyến căn cứ vào tình hình dịch bệnh từng khu vực và mức độ bao phủ vaccine.

Thứ hai, đối với giáo viên. Chính phủ tiếp tục yêu cầu các bộ, ngành liên quan rà soát chính sách hỗ trợ đối với giáo viên, nhất là giáo viên mầm non và ngoài công lập. Trên thực tế, các chính sách hỗ trợ đã được thực hiện nhưng chúng ta cần rà soát lại, đề xuất các phương án phù hợp và giải quyết các vấn đề phát sinh. Trong đó, một vấn đề rất quan trọng cần được quan tâm hơn nữa là sự tôn vinh với các thầy cô giáo bằng nhiều hình thức sâu sắc, rộng rãi hơn để toàn xã hội nhận thức hơn nữa vai trò, vị trí của ngành giáo dục và người giáo viên nhân dân. Rà soát đội ngũ giáo viên theo tinh thần ở đâu có học sinh thì ở đó có giáo viên nhưng phải bảo đảm khoa học, hợp lý, hiệu quả theo Nghị quyết của Trung ương.

Thứ ba, đối với các em học sinh. Chính phủ yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan quan tâm hơn nữa đến các em. Mục tiêu của chúng ta là không để em nào phải bỏ học do đại dịch, do hoàn cảnh, không để ai bị bỏ lại phía sau trong thực hiện quyền được học tập.

Ngân hàng Chính sách xã hội đẩy mạnh chương trình cho vay ưu đãi đối với học sinh, sinh viên. Đồng thời, đối với các em mồ côi do COVID-19, các bộ, ngành liên quan cần rà soát, đề xuất chính sách quan tâm đến các em một cách căn cơ, bài bản và dài hơi.

Với phụ huynh học sinh, Thủ tướng chia sẻ những khó khăn, thách thức, mong muốn các bậc phụ huynh cùng với chính quyền, nhà trường linh hoạt tháo gỡ các khó khăn, tạo điều kiện cho sự nghiệp "trồng người" đạt mục tiêu đề ra.

Thứ tư, về điều kiện trang thiết bị cho dạy học trực tuyến. Với tình hình diễn biến dịch hiện nay, chúng ta phải xây dựng nhiều phương án ứng phó với dịch bệnh trong việc dạy và học. Để thuận lợi cho các em học trực tuyến, nhất là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, Bộ Thông tin và Truyền thông và các bộ, ngành liên quan tiếp tục nâng cấp hạ tầng viễn thông và hỗ trợ sóng miễn phí, trang thiết bị học cho các em, triển khai chương trình "Sóng và máy tính cho em" hiệu quả hơn để các em không vì thiếu điều kiện mà không được học trực tuyến.

Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, xin gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới các thầy giáo, cô giáo, các cán bộ quản lý giáo dục trên khắp mọi miền đất nước, các giáo viên là người nước ngoài tham gia giảng dạy tại Việt Nam. Chúc các thầy cô giáo sức khỏe, thành công để thực hiện lời dạy của Bác Hồ: "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây - Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người".

Thực hiện: Thương Huyền