Cần Thơ: Nỗ lực phát triển ngành Hóa Dược

Theo một nghiên cứu gần đây của Công ty Công nghệ thông tin Y tế đa quốc gia của Hoa Kỳ (IQVIA), Việt Nam nằm trong số 17 quốc gia có ngành hóa dược phát triển nhanh nhất thế giới. Trong nhóm thị trường dược phẩm mới được chia thành 3 nhóm nhỏ, Việt Nam xếp ở nhóm thứ ba trong số 12 quốc gia với tốc độ tăng trưởng 14%, đứng sau Argentina và Pakistan. Chi tiêu cho các sản phẩm sức khỏe cũng tăng. Năm 2005, chỉ tiêu cho thuốc bình quân đầu người là 9,85 USD, năm 2010 là 22,25 USD và năm 2019 là 75 USD. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2010-2019 là 14,8%.

Mặc dù chi tiêu cho dược phẩm tăng nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới. Với dân số đông (gần 100 triệu người, số liệu thống kê năm 2022), tỷ lệ dân số đang già hóa tăng nhanh và nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, thị trường dược phẩm Việt Nam được đánh giá rất triển vọng về tiềm năng phát triển trong tương lai.

Tuy nhiên do các nguyên nhân khách quan và chủ quan, lĩnh vực hóa dược Việt Nam còn nhiều hạn chế và thực sự chưa được quan tâm. Quy mô về lĩnh vực hóa dược Việt Nam được đánh giá chung là còn nhỏ lẻ, chủng loại sản phẩm nghèo nàn, giá trị sản phẩm của lĩnh vực hóa dược còn thấp, sử dụng công nghệ và kỹ thuật tương đối lạc hậu; và phát triển chưa cân đối, chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của công nghiệp bào chế dược phẩm. 

Ngành Hóa dược Việt Nam chưa tự sản xuất được các nguyên liệu chủ yếu đáp ứng cho nhu cầu bào chế thuốc của ngành dược. Hầu hết các nguyên liệu hóa dược phải nhập khẩu, 90% hoạt chất dược phẩm và hầu hết nguyên liệu thô để sản xuất dược phẩm đang phải nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Tiến sĩ Ngô Anh Tín - Giám đốc Sở KH-CN TP. Cần Thơ, cho biết: "Hội thảo "Ứng dụng công nghệ sinh học trong Hoá dược" được tổ chức với mục tiêu giới thiệu, cập nhật những xu hướng công nghệ mới và những kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực công nghệ sinh học (CNSH) hóa dược, xúc tiến chuyển giao và thương mại hóa sản phẩm công nghệ vào sản xuất và đời sống tại TP.  Cần Thơ, vùng ĐBSCL, đẩy mạnh hợp tác quốc tế giữa Sở Khoa học với trường Đại học Picardie Jules Verne - Cộng hòa Pháp, trong lĩnh vực nghiên cứu, triển khai các chương trình khoa học công nghệ, trao đổi hợp tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bên cạnh đó, hội thảo cũng là cơ hội để các cơ quan chuyên môn, các nhà nghiên cứu cập nhật các thành tựu nghiên cứu trên thế giới trong lĩnh vực công nghệ sinh học, qua đó nâng cao kinh nghiệm, công tác chuyên môn".

Tại hội thảo, Giáo sư Nathalie JULLIAN-PAWL - Trưởng Khoa Kỹ thuật Sinh học IUT Amiens - Trường Đại học Picardie Jules Verne, trình bày về kỹ thuật Ứng dụng CNSH để thác quá trình sinh hoá của cây trồng trong sản xuất dược liệu (các loại cây họ cải) để trị một số bệnh do vi khuẩn. 

Giáo sư Emérite Michèle BOITEL-CONTI - Phòng thí nghiệm tiến hóa và sinh học thực vật, Khoa Kỹ thuật Sinh học, Trường Đại học Picardie Jules Verne, giới thiệu phương pháp ứng dụng CNSH trong kỹ thuật sản xuất rễ tơ (của cây nho, cây gáo…) để sản xuất các hoạt chất dùng bào chế thuốc và mỹ phẩm. 

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thanh - Trường Đại học An Giang - ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, chia sẻ về công trình nghiên cứu: Mối quan hệ giữa vi khuẩn nội sinh và cây thuốc trong sản xuất các hợp chất có hoạt tính sinh học…

Theo thống kê, địa bàn TP. Cần Thơ có 73 đơn vị có hoạt động nghiên cứu khoa học (NCKH) và phát triển công nghệ (R&D) với nguồn nhân lực 7.455 người; trong đó có những nhóm nghiên cứu KH mạnh và những đơn vị thuộc hàng đầu của quốc gia và khu vực về lĩnh vực CNSH như trường Đại học Cần Thơ, Viện Lúa ĐBSCL, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, Trường Đại học Nam Cần Thơ… 

Với tiềm năng trên, nếu được 2 Giáo sư trường Đại học Picardie Jules Verne chuyển giao công nghệ, TP. Cần Thơ có đủ điều kiện về nhân lực và trang thiết bị để ứng dụng vào thực tiễn, đưa sản phẩm ra thị trường với giá thành thấp hơn so với việc bào chế thuốc từ hoạt chất và nguyên liệu nhập khẩu.

Trong ý nghĩa đó, ở phiên thảo luận, phần lớn các câu hỏi của đại biểu xoay quanh các nội dung: Kinh nghiệm trong sản xuất dược chất? Quy trình đưa những nghiên cứu khoa học từ phòng thí nghiệm ra thực tiễn, để sản xuất dược phẩm…

Phát biểu kết thúc hội thảo, TS Ngô Anh Tín chỉ đạo bộ phận chuyên môn đưa các tham luận của các nhà khoa học phổ biển trên hệ thống thông tin điện tử của Sở KH-CN; đồng thời khẳng định: "Về mặt Nhà nước, chúng tôi sẽ cố gắng tạo điều kiện thúc đẩy, kết nối để triển khai - từ nghiên cứu đến ứng dụng - thương mại hoá các kỹ thuật về công nghệ sinh học hoá dược này".