Cần xác định nội địa là thị trường tiêu thụ chiến lược cho ngành hàng cá tra

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, cá tra là “điểm sáng” trong bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam 7 tháng năm 2025 với kim ngạch đạt hơn 1,2 tỷ USD, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Từ trước đến nay, cá tra đã đạt danh hiệu "vua xuất khẩu" khi mang về hàng tỷ USD mỗi năm, ngành hàng đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường quốc tế. Thế nhưng lượng cá tra tiêu thụ trong nước vẫn khá khiêm tốn, chỉ chiếm 5 - 7% tổng sản lượng.

Theo phân tích của VASEP, có một số nguyên nhân khiến cá tra chưa được tiêu thụ mạnh trên thị trường nội địa. Cụ thể, hiện nay phần lớn sản lượng cá tra được nuôi và chế biến hướng đến xuất khẩu. Sản phẩm tiêu thụ trong nước chủ yếu chỉ dừng ở cá tra nguyên con hoặc phi lê sơ chế, mẫu mã đơn điệu, ít được đầu tư về bao bì và thương hiệu.

Ngoài ra giá bán cá tra trong nước cũng thấp hơn 30-40% so với giá cá tra xuất khẩu, khiến doanh nghiệp ít mặn mà với việc mở rộng hệ thống phân phối nội địa.

Mặt khác, thói quen và nhận thức của người tiêu dùng trong nước còn hạn chế. Nhiều gia đình vẫn ưu tiên chọn mua các loại cá quen thuộc như cá lóc, cá chép, cá rô đồng thay vì cá tra nuôi công nghiệp.

Việt Nam - với quy mô dân số gần 100 triệu người, mức sống tăng đều và xu hướng ăn sạch, ăn tiện lợi lên ngôi - hoàn toàn có tiềm năng trở thành thị trường tiêu thụ chiến lược cho cá tra. Nhưng để làm được điều đó, ngành cá tra cần vượt qua nhiều rào cản: từ tâm lý tiêu dùng, thói quen nấu nướng, đến hệ thống phân phối, bao bì, truyền thông và nhận diện sản phẩm.

Một số DN lớn đã thử nghiệm đa dạng hóa sản phẩm chế biến sâu như chả cá, cá viên, bún cá đóng gói, hướng đến người tiêu dùng trẻ, học sinh, công nhân và bếp ăn tập thể. Tuy nhiên, để nội địa thực sự trở thành “phao cứu sinh”, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các chương trình như đưa cá tra vào chương trình dinh dưỡng học đường, gói hỗ trợ kích cầu tiêu dùng thủy sản, hoặc các chiến dịch truyền thông quốc gia.

Với những biến động khó lường trên thị trường xuất khẩu, việc chỉ phụ thuộc vào kênh nước ngoài có thể khiến ngành cá tra dễ rơi vào thế bị động. Khi đó, thị trường nội địa không còn là một lựa chọn, mà sẽ là yếu tố sống còn để giữ được dòng tiền, duy trì sản xuất, bảo vệ người nuôi và ổn định việc làm.

Theo VASEP, thị trường nội địa không phải là lời giải duy nhất, nhưng là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững của ngành cá tra. Đã đến lúc, Việt Nam cần xác định nội địa là thị trường "chủ chốt" - không chỉ là giải pháp ngắn hạn khi xuất khẩu gặp khó, mà là "thành trì dài hạn" để tạo sức đề kháng cho toàn chuỗi giá trị cá tra.