CẢNH BÁO: Có hay không việc website khách hàng bị nghi ngờ cài cắm mã độc, phần mềm trái phép?

Sự việc này đặt ra nghi vấn về việc thị trường thiết kế web tại Việt Nam có thể đang tồn tại tình trạng một số đơn vị cung cấp dịch vụ lạm dụng quyền truy cập hệ thống? Cụ thể, có những phản ánh cho thấy website của khách hàng bị tự ý chèn mã độc, phần mềm cá độ, công cụ theo dõi người dùng hoặc các module không nằm trong phạm vi yêu cầu ban đầu. Những hành vi này để lại hậu quả nghiêm trọng, từ nguy cơ rò rỉ dữ liệu, suy giảm uy tín thương hiệu cho đến thiệt hại tài chính khi website bị lợi dụng phục vụ các hoạt động phi pháp.

Website bị "độn thêm" mã độc sau khi bàn giao: Mối nguy ngày càng phổ biến?

Theo ghi nhận từ các chuyên gia an ninh mạng và phản ánh của nhiều doanh nghiệp nhỏ, hiện tượng mã độc bị chèn vào website sau bàn giao đang diễn ra ngày càng tinh vi. Nổi bật ở một số trường hợp như:

Trường hợp 1: Module cá độ online bị cài bí mật trong thư mục hệ thống

Một doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm sạch cho biết hosting của họ liên tục bị treo, tốc độ truy cập giảm bất thường. Qua kiểm tra, chuyên gia phát hiện trong thư mục/system/cache xuất hiện một module chạy nền tự động dẫn người truy cập sang trang cá độ online. Chủ doanh nghiệp khẳng định không hề yêu cầu hoặc cho phép cài đặt bất kỳ thành phần nào như vậy. Hậu quả, website bị Google cảnh báo là "Trang web độc hại", khiến doanh thu sụt giảm nghiêm trọng.

Trường hợp 2: Script theo dõi dữ liệu khách hàng âm thầm gửi thông tin ra nước ngoài

Một công ty xây dựng tại TP.HCM sau ba tháng vận hành website đã phát hiện toàn bộ dữ liệu gửi qua form liên hệ đều bị chuyển ngầm sang một máy chủ ở nước ngoài. Điều tra cho thấy phía lập trình đã chèn một đoạn JavaScript tracker (tạm dịch "Mã theo dõi JavaScript") vào phần chân trang (footer) của website – hoàn toàn không được đề cập trong hợp đồng. Hành vi này bị xem là xâm phạm dữ liệu cá nhân, vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật hiện hành.

Trường hợp 3: Bị chiếm quyền quản trị vì đơn vị làm web giữ toàn bộ tài khoản

Nhiều chủ shop online phản ánh tình trạng đơn vị thiết kế web giữ toàn bộ thông tin truy cập, bao gồm tài khoản hosting, tài khoản domain và quyền quản trị (admin) website. Khi khách hàng yêu cầu bàn giao hoặc chuyển đơn vị quản lý, họ bị khóa quyền, thậm chí website bị "đánh sập" vì không tiếp tục sử dụng dịch vụ. Đây được xem là chiêu thức ép buộc dịch vụ phổ biến trong phân khúc thiết kế web giá rẻ.

Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này?

Một là khách hàng thiếu kiểm soát mã nguồn. Phần lớn doanh nghiệp chỉ quan tâm đến giao diện website, mà không kiểm tra cấu trúc phía backend (tạm dịch "hệ thống xử lý phía sau"), dẫn đến việc mã độc bị cài cắm mà không hay biết.

Hai là thiếu chuẩn nghề nghiệp trong ngành. Các gói thiết kế web giá rẻ thường được thực hiện nhanh, sử dụng mã nguồn cũ hoặc thiếu bảo mật, tạo điều kiện cho việc chèn mã trái phép.

Ba là lợi ích ngầm từ phía nhà cung cấp. Một số đơn vị tận dụng website khách hàng để: chạy chuyển nguồn (referral) sang trang cá độ, chèn quảng cáo ẩn, thu thập dữ liệu khách hàng, khai thác tài nguyên hosting để chạy bot hoặc đào coin.

Bốn là hợp đồng không rõ ràng. Nhiều dự án không quy định chi tiết về bảo mật, bàn giao mã nguồn, quyền quản lý tài khoản hoặc trách nhiệm pháp lý, khiến khách hàng dễ bị động và rủi ro.

Giải pháp bảo vệ doanh nghiệp trước nguy cơ bị cài mã độc

Doanh nghiệp cần nhờ chuyên gia độc lập hoặc đơn vị an ninh mạng kiểm tra toàn bộ hệ thống, đặc biệt là các thư mục dễ bị chèn mã. Yêu cầu hợp đồng rõ ràng ngay từ đầu, hợp đồng cần có các điều khoản cụ thể như: Bàn giao đầy đủ mã nguồn (source code); Bàn giao toàn bộ tài khoản quản trị; Cam kết không sử dụng mã độc hoặc các công cụ theo dõi trái phép; Trách nhiệm khi website bị cảnh báo hoặc xử lý bởi cơ quan chức năng; Đặc biệt là kiểm tra thật kỹ mã nguồn sau khi được bàn giao.

Nếu doanh nghiệp có tài chính và nhân sự quản trị để vận hành trang web thì có thể cân nhắc việc sở hữu riêng máy chủ (server) hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây (cloud hosting) cho trang web của Doanh nghiệp, việc này nhằm dễ dàng và thường xuyên kiểm tra hệ thống dữ liệu và website của Doanh nghiệp.

Tránh sử dụng các gói thiết kế "siêu rẻ", web giá rẻ. Các website giá 1–2 triệu đồng thường dùng mã nguồn kém an toàn, tiềm ẩn nhiều lỗ hổng bảo mật. Định kỳ quét phần mềm gián điệp/mã độc và đánh giá bảo mật. Doanh nghiệp nên thực hiện kiểm tra bảo mật mỗi 3–6 tháng hoặc sử dụng các công cụ tự động giám sát nguy cơ tấn công mạng.

Việc một số đơn vị thiết kế web bị nghi ngờ lạm dụng quyền truy cập để cài đặt mã độc, công cụ cá độ hoặc phần mềm trái phép không chỉ vi phạm đạo đức nghề nghiệp, mà còn đẩy doanh nghiệp vào nguy cơ mất an toàn thông tin, thiệt hại tài chính và vướng mắc pháp lý.

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, việc lựa chọn đối tác công nghệ uy tín và kiểm soát chặt chẽ hệ thống trở thành yếu tố sống còn, giúp doanh nghiệp tránh rơi vào những "cạm bẫy" ẩn mình trong chính mã nguồn website của mình.