Châu Âu bán 100 USD/tín chỉ carbon, vì sao Việt Nam chỉ bán 5 USD?

Theo Thoả thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA), Việt Nam sẽ chuyển nhượng lượng giảm phát thải 10,3 triệu tấn CO2 ở vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2024 cho FCPF thông qua WB với đơn giá theo thỏa thuận là 5 USD/tấn CO2. Đến hiện tại, tổng số tiền chuyển nhượng theo thỏa thuận tương đương 51,5 triệu USD, khoảng hơn 1.200 tỷ đồng.

Song trên thế giới, giá tín chỉ carbon ở các quốc gia dao động rất lớn, có quốc gia chỉ 1 USD cho 1 tấn carbon, song cũng có quốc gia tại Châu Âu bán giá 100 USD cho 1 tấn.

Do đó, có ý kiến thắc mắc vì sao mỗi tín chỉ carbon rừng của Việt Nam chỉ được bán với giá 5 USD mà không phải ở mức giá cao hơn?

Tại hội thảo Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh, ông Nguyễn Văn Minh, Trưởng phòng Kinh tế và Thông tin Biến đổi khí hậu - Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), giải thích tín chỉ carbon về cơ bản chủ yếu giao dịch trên thị trường carbon tự nguyện, giá gần đây ông kiểm tra chỉ dao động từ 1-2 USD tùy loại tín chỉ carbon.

Giá bán tại Châu Âu có nơi tới 100 USD/tấn là bởi họ trao đổi đơn vị hạn ngạch tấn CO2, chứ không phải là tín chỉ carbon.

Trên thế giới, giai đoạn 2008-2012, giá tín chỉ carbon có thời điểm lên đến 30 USD/tín chỉ. Tuy nhiên giai đoạn 2013-2020 là giai đoạn "khoảng trống" khi nhiều quốc gia không tham gia cam kết về giảm phát thải vì cho rằng quốc gia này làm, quốc giá khác không làm là bất công bằng. Điều này kéo theo giá tín chỉ carbon giảm mạnh, chỉ còn vài USD.

Còn giá bán 5 USD/tấn carbon, theo các chuyên gia, rất khó xác định cao hay thấp do liên quan đến chất lượng. Bản thân tín chỉ carbon cần được xem như là tài nguyên quốc gia, không phải tài nguyên vô tận hay tái tạo được.

Các báo cáo cho thấy giá tín chỉ carbon có thể lên đến 200-300 USD/tín chỉ và điều này chỉ đạt được khi chất lượng tín chỉ carbon được xác thực, bản chất của dự án cũng như chi phí bỏ ra để thực hiện.

Ông Minh đưa ra câu chuyện vào giai đoạn 2008-2013, tại Việt Nam cũng có dự án đạt tín chỉ carbon, lúc đó giá cao nhưng tích trữ lại và không bán. Tuy nhiên sau đó giá tín chỉ carbon rớt mạnh, đến nay đơn vị bán vẫn còn để tín chỉ trên hệ thống lưu ký, tiền lấy tín chỉ này về cao hơn cả tiền bán tín chỉ carbon và cũng đã hết thời hạn cam kết.

TS Phạm Văn Đại - giảng viên cao cấp Trường chính sách công và quản lý Fulbright đề xuất, với thực tế hiện nay, Việt Nam cần quy hoạch tín chỉ carbon như dạng tài nguyên cần bảo vệ. Thứ hai là cần xem xét hình thành "Quỹ dự trữ tín chỉ carbon cho doanh nghiệp Việt Nam" để sau này, khi tham gia chứng chỉ toàn cầu, các doanh nghiệp không phải mua giá quá cao.