Mở lối cho trái phiếu xanh

VN-Index có thanh khoản trung bình với Khối lượng giao dịch đạt 655 triệu đơn vị, tương đương 10,7 ngàn tỷ đồng. HNX-Index ghi nhận thanh khoản cao với 113,7 triệu cổ phiếu, tương đương giá trị 1,4 ngàn tỷ đồng.

Về giao dịch của khối ngoại, khối này bán ròng tổng cộng 13 tỷ đồng trên sàn HOSE. Trên sàn HNX, khối ngoại mua ròng 760 triệu đồng, trong đó CEO là mã được mua ròng nhiều nhất với giá trị 18,4 tỷ đồng.

Trái phiếu xanh là trái phiếu do Chính phủ, chính quyền địa phương, doanh nghiệp phát hành theo quy định của pháp luật về trái phiếu để huy động vốn cho hoạt động bảo vệ môi trường, dự án đầu tư mang lại lợi ích về môi trường.

Thị trường trái phiếu xanh toàn cầu tiếp tục tăng trưởng hai con số

Theo Báo cáo mới nhất về Dịch vụ nhà đầu tư của Moody’s, tốc độ tăng trưởng của thị trường trái phiếu xã hội và liên kết bền vững (GSSS) ngày càng gia tăng nhờ sự chung tay của các chính phủ và doanh nghiệp phát hành ở châu Âu. Hiện, thị phần trái phiếu GSSS của châu Âu đang chiếm 50% toàn cầu (năm 2022 là 46%).

Trong khi đó, thị phần của Bắc Mỹ tiếp tục giảm, với khối lượng phát hành trong quý I là 28 tỷ USD, chiếm 11% thị trường (năm 2022 là 15%). Mỹ là quốc gia chiếm thị phần cao thứ hai ở mức 9%. Con số này đã giảm đều đặn từ mức 20% vào năm 2019. Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp phi tài chính ở Mỹ đặc biệt chậm trong thời gian qua, giảm xuống còn 9 tỷ USD từ 17 tỷ USD trong quý I/2022.

Moody's duy trì dự báo thị trường trái phiếu GSSS sẽ tăng 10% vào năm 2023, lên mức phát hành 950 tỷ USD. Trước đó, quy mô thị trường trái phiếu xanh này đạt kỷ lục 1,050 tỷ USD vào năm 2021, nhưng đã giảm 18% vào năm 2022 xuống còn 862 tỷ USD.

Moody’s cho rằng, động lực chính để trái phiếu GSSS tăng trưởng năm 2023 chủ yếu đến từ các tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang tìm cách tài trợ cho kế hoạch phát thải khí ròng bằng 0 của họ.

Đặc biệt, trong các lĩnh vực sử dụng nhiều carbon, các chính sách hỗ trợ càng nhiều hơn, chẳng hạn như Đạo luật giảm lạm phát được thông qua gần đây ở Mỹ hay kế hoạch REPowerEU của Châu Âu và mở rộng phát hành trong khu vực công, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi.

Trái phiếu xanh một lần nữa chiếm phần lớn trong đợt phát hành, với khối lượng 148 tỷ USD chiếm 58% thị trường và tăng 32% theo quý và 27% theo năm. Trong khi các doanh nghiệp phi tài chính tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất trong khối lượng trái phiếu xanh, ở mức 30%, thì vị trí dẫn đầu của nó so với các loại hình tổ chức phát hành khác đang bị thu hẹp, với mọi lĩnh vực khác – bao gồm các tổ chức tài chính, tổ chức có chủ quyền, thành phố, đại lý và tổ chức phát hành siêu quốc gia – chứng kiến sự tăng trưởng trong quý. Ba tháng đầu năm nay chứng kiến 14 tổ chức phát hành có Chính phủ chào bán trái phiếu bền vững, phù hợp với kỷ lục được thiết lập vào quý IV/2022.

Phát hành trái phiếu liên kết bền vững đã tăng trở lại trong quý lên 21 tỷ USD, sau khi giảm mạnh vào nửa cuối năm 2022, giảm xuống mức thấp nhất là 10 tỷ USD vào quý III/2022. Sau khi tăng trưởng nhanh chóng vào năm 2021, trái phiếu liên kết bền vững đã bị ảnh hưởng vào năm ngoái khi các tổ chức phát hành phải đối mặt với sự xem xét kỹ lưỡng về độ tin cậy và tính mạnh mẽ của các mục tiêu bền vững được liên kết của họ và do lĩnh vực này phải đối mặt với việc phát hành năng suất cao.

Khối lượng trái phiếu xã hội là 42 tỷ USD trong quý, không thay đổi so với mức trung bình hàng quý năm 2022, sau những năm tăng mạnh vào năm 2020 và 2021 do các đợt phát hành liên quan đến đại dịch. Trong khi đó, trái phiếu bền vững tăng gần gấp đôi so với quý trước lên 43 tỷ USD, do các tổ chức phát hành tiếp tục tập trung vào việc kết hợp các mục tiêu môi trường và xã hội trong khuôn khổ trái phiếu bền vững của họ.

Trong báo cáo của mình, Moody's đã nhấn mạnh một số diễn biến chính trong quý vừa qua dự kiến sẽ hỗ trợ sự trưởng thành của thị trường trái phiếu GSSS, bao gồm các cập nhật về các nguyên tắc cho vay liên kết với môi trường, xã hội và bền vững của Hiệp hội Thị trường cho vay (LMA), Khoản vay Châu Á Thái Bình Dương. Hiệp hội thị trường (APLMA) và Hiệp hội giao dịch và cho vay hợp nhất (LSTA), cũng như thỏa thuận gần đây của các nhà lập pháp châu Âu về việc tạo ra các tiêu chuẩn cho Trái phiếu xanh châu Âu (EuGB) được đề xuất, cũng như hướng dẫn công bố thông tin tự nguyện cho các tổ chức phát hành trái phiếu xanh nhằm mục đích ngăn chặn rửa xanh.

Trong báo cáo, ông Matthew Kuchtyak - Phó Chủ tịch, Tài chính bền vững tại Dịch vụ nhà đầu tư của Moody đã phác thảo dự báo hàng năm theo loại trái phiếu và cho biết, khối lượng phát hành trái phiếu GSSS sẽ tiếp tục tăng theo quỹ đạo tương tự trong các quý sắp tới và đang duy trì dự báo phát hành trái phiếu bền vững cả năm 2023 là 950 tỷ USD, bao gồm 550 tỷ USD trái phiếu xanh, 150 tỷ USD trái phiếu xã hội, 175 tỷ USD trái phiếu bền vững và 75 USD tỷ trái phiếu liên kết bền vững.

Phát triển trái phiếu xanh tại Việt Nam

Việt Nam đã có các quy định cơ bản về trái phiếu xanh, song việc thiết lập khung khổ pháp lý xoay quanh trái phiếu xanh vẫn tồn tại các hạn chế cần hoàn thiện.

Thứ nhất, năm 2022, Việt Nam đảm nhận vai trò là Chủ tịch Diễn đàn Thị trường vốn ASEAN (ACMF). ICMA là một trong những đối tác của ACMF. Tuy nhiên, đến nay, chưa có doanh nghiệp chính thức nào tại Việt Nam là thành viên của ICMA.

Bên cạnh đó, số lượng doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh trên thị trường còn rất khiêm tốn. Ngày 8/7/2022, EVNFinance là doanh nghiệp đầu tiên tại thị trường Việt Nam phát hành trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn quốc tế của ICMA. Khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là 1.725 tỷ đồng, lãi suất 6,7%/năm, kỳ hạn 10 năm, đơn vị tư vấn phát hành là VCBS và đơn vị bảo lãnh là GuarantCo.

Theo quy định tại khoản 8, Điều 157, Nghị định 08/2022/NĐ-CP, chủ thể phát hành và nhà đầu tư trái phiếu xanh được hưởng các ưu đãi về giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán. Nếu là dự án đầu tư công, chủ thể phát hành được ưu tiên bố trí đủ vốn theo tiến độ thực hiện dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm.

Tuy nhiên, việc hỗ trợ này chưa kích thích được tổ chức phát hành trái phiếu xanh, bởi chi phí giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán không đáng kể và để được tài trợ vốn, chủ dự án xanh phải chứng minh với nhiều thủ tục rườm rà. Chính phủ và cơ quan, ban, ngành nên xây dựng thêm những chính sách có tác động ngay đến doanh nghiệp, như chính sách thuế, chính sách hải quan, chính sách vay vốn ngân hàng…, nhằm thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu xanh trong thời gian tới.

Thứ hai, thiết lập khung khổ trái phiếu xanh tại Việt Nam. Học tập kinh nghiệm của EU trong quá trình thẩm định dự án; xây dựng các tiêu chí về trái phiếu xanh dựa trên đánh giá hệ số khí hậu và hệ số môi trường của dự án; cơ quan, ban, ngành thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo (báo cáo phân bổ và báo cáo tác động); khuyến khích các doanh nghiệp chủ động thực hiện báo cáo trái phiếu xanh…

Ngoài ra, Luật Chứng khoán hiện hành cần bổ sung khái niệm, cơ chế, quy trình và chính sách hoạt động trái phiếu xanh. Thiết lập khung khổ trái phiếu xanh có thể giúp Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm đầu tư xanh, tạo cơ sở thu hút, tiếp cận nhiều nhà đầu tư, các tổ chức đầu tư và quỹ đầu tư nước ngoài có tiềm lực tài chính vào Việt Nam. Ngược lại, nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể lựa chọn sản phẩm đầu tư trong danh mục, cân đối rủi ro trên thị trường chứng khoán nói riêng và thị trường tài chính nói chung.

Thứ ba, để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư, Việt Nam cần nâng cao vai trò của các cơ quan có thẩm quyền như Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, kiểm toán độc lập trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm soát các dự án phát hành trái phiếu xanh. Bên cạnh đó, phát triển sàn giao dịch điện tử trái phiếu cũng là một phương án được nhiều quốc gia lựa chọn để tạo thanh khoản, tăng tính minh bạch và đảm bảo thuận lợi trong việc quản lý thị trường cho cơ quan chuyên trách.

Quay trở lại với TTCK, mã PGT trên sàn HNX của PGT Holdings là 1 gợi ý đầy tiềm năng cho các nhà đầu tư.

PGT Holdings, doanh nghiệp kinh doanh đa ngành trong nhiều lĩnh vực với các công ty con trong nước và quốc tế (Myanmar, Nhật Bản). Tuy phát triển đa dạng ngành nghề nhưng hiện tại PGT đang tập trung vào lĩnh vực chủ chốt M&A và cung ứng nguồn lao động. Đây là hai lĩnh vực cần thiết khi các nhà đầu tư nước ngoài đẩy mạnh đầu tư, chuyển dịch nhà máy sản xuất vào Việt Nam.

Trong thời gian tới, bắt nhịp với những thay đổi từ thị trường thế giới và Việt Nam, PGT Holdings có những kế hoạch đang ấp ủ và dự kiến sẽ công bố sớm nhất tới các nhà đầu tư. Vì vậy đầu tư vào PGT Holdings chính là sự đầu tư dài hạn cho ăn nên làm ra.

Khép lại phiên giao dịch ngày 8/5/2023, mã PGT đóng cửa với mức giá 2,900 VNĐ./