Chống gian lận hóa đơn điện tử bằng công nghệ AI

Lễ công bố triển khai Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử nhằm trang bị cho các cán bộ, công chức thuế trong toàn ngành hệ thống ứng dụng đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác quản lý về hóa đơn điện tử, trên cơ sở đó, giúp các đồng chí có công cụ, nguồn dữ liệu để tập trung thực hiện rà soát, phân tích, phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử; từ đó ngăn ngừa, xử lý kịp thời theo quy định pháp luật đối với các trường hợp vi phạm về hóa đơn cũng như các hành vi gian lận, trống thuế, hoàn thuế GTGT sai quy định, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho doanh nghiệp.

Theo Tổng cục Thuế, việc triển khai hóa đơn điện tử (HĐĐT) là xu thế trong xã hội hiện đại và công tác triển khai đã đạt được những kết quả tích cực.

Đến nay đã có trên 4 tỷ HĐĐT được phát hành. Tuy nhiên, thời gian vừa qua, Tổng cục Thuế nhận thấy đã xuất hiện hiện tượng một số tổ chức, cá nhân gian lận trong việc phát hành, sử dụng HĐĐT nhằm chiếm đoạt tiền thuế.

Trước tình hình đó, Tổng cục Thuế đã triển khai Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT với chức năng phân tích dữ liệu HĐĐT, phục vụ cho công tác quản lý rủi ro về HĐĐT trong toàn ngành thuế.

Theo Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành, việc thành lập Trung tâm cơ sở dữ liệu HĐĐT sẽ giúp cơ quan thuế đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh người nộp thuế gian lận về hóa đơn.

Đồng thời, việc chính thức đưa vào vận hành, triển khai hệ thống này, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung thực hiện rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành HĐĐT, giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế cũng như tạo môi trường kinh doanh lành mạnh bình đẳng cho cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế.

Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu trong quản lý hóa đơn sẽ giúp đạt 2 mục tiêu cụ thể. Thứ nhất, xác định giá mua bán bất thường. Công nghệ AI được áp dụng vào việc phân tích ngôn ngữ tự nhiên, xác định các hóa đơn mua bán cùng loại hàng hóa, từ đó xác định hóa đơn có giá mua bán bất thường.

Thứ 2 là xác định chuỗi có phát sinh giao dịch mua bán. Với công nghệ mạng Bayes, hệ thống thiết lập được chuỗi các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch mua bán. Từ xâu chuỗi các doanh nghiệp có giao dịch mua bán cùng loại mặt hàng, giúp cho cơ quan thuế truy được nguồn gốc của hàng hóa và giá trị gia tăng giữa các khâu.