Chương trình tặng sách Books4VN: Hành trình ba thập kỷ vun bồi văn hóa đọc

Khởi nguồn từ năm 1988, chương trình đã vượt qua vô vàn gian nan: chi phí vận chuyển đắt đỏ, thủ tục hải quan nghi ngại sau chiến tranh, và sự khan hiếm nguồn lực. Song, sự kiên trì của Tiến sĩ Hân cùng sự đồng hành của gia đình đã giúp chương trình duy trì suốt hơn ba thập kỷ, riêng năm 2025 mang về Việt Nam hơn 35.000 sách, gồm 628 đầu sách, trị giá quy đổi khoảng 4,3 triệu USD - phần lớn là các tài liệu học thuật quý hiếm, khó mua ngay cả trên thị trường quốc tế.

Tiếp nối một di sản tri thức

Từ năm 2006 - 2007, hành trình ấy được tiếp nối bởi một nữ doanh nhân, chị Lê Thị Mỹ Châu, người đã gắn bó với chương trình suốt 18 năm. Chị Châu tiếp tục âm thầm vận chuyển và trao tặng sách cho hơn 60 trường đại học và cao đẳng trên cả nước, góp phần lấp đầy khoảng trống lớn về tài nguyên ngoại văn trong giáo dục đại học Việt Nam.

Đến năm 2025, để chương trình có thể phát triển bền vững và minh bạch hơn, Công ty Cổ phần Books4VN được thành lập, dưới sự quản lý của đại diện mới là Tiến sĩ Lê Quốc Tuấn. Đây là bước chuyển mình quan trọng, giúp hoạt động đưa sách từ nước ngoài về được chuẩn hóa về pháp lý, đồng thời mở ra các hợp tác học thuật lớn hơn với trường đại học và nhà xuất bản quốc tế.

Books4VN không chỉ là nơi tiếp nhận sách tặng; chương trình còn đóng vai trò "nhạc trưởng" kết nối các học giả, kiều bào có tâm nguyện đóng góp cho tri thức nước nhà. Nhiều giáo sư, như GS. Trần Hữu Dũng, đã thông qua chương trình gửi về Việt Nam những bộ sách quý mà trước đây các trường trong nước rất khó tiếp cận.

Nguồn tài liệu phong phú này đặc biệt có ý nghĩa với các lĩnh vực đang khát sách như y dược, kinh tế, AI... những ngành mà tốc độ thay đổi tri thức diễn ra từng ngày.

Dù tâm huyết và giàu ý nghĩa, hành trình gieo mầm tri thức tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều trở ngại. Một trong những vấn đề lớn nhất được Books4VN nhấn mạnh là thói quen chưa tôn trọng sở hữu trí tuệ: sao chép sách vô tội vạ, đánh giá thấp giá trị sách bản quyền, hoặc sử dụng tài liệu không hợp pháp.

Bên cạnh đó là thói quen đọc hạn chế, khả năng đọc hiểu tiếng Anh còn yếu, thủ tục hành chính phức tạp khi tiếp nhận sách tặng và tư duy nhiệm kỳ tại một số trường đại học. Những vấn đề này tạo ra một vòng luẩn quẩn: thiếu sách - thiếu động lực đọc - thiếu trân trọng tri thức.

Việt hóa tri thức và xây dựng thư viện mở 24/7

Bước sang một hành trình mới, Books4vn không chỉ dừng lại ở việc tặng sách, mà đang tái định nghĩa sứ mệnh lan tỏa tri thức bằng những chiến lược dài hạn và đầy khát vọng. Chương trình sẽ quy tụ một đội ngũ giảng viên tâm huyết để dịch và Việt hóa các tài liệu ngoại văn, giúp sinh viên tiếp cận tri thức quốc tế một cách gần gũi và dễ dàng hơn. Song song đó, Book4Vietnam sẽ đồng hành cùng các trường đại học xây dựng giáo trình chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, từng bước hình thành một kho tàng tri thức quốc gia vững chắc, đủ sức tham gia vào các hệ thống xếp hạng học thuật toàn cầu.

Và trên tất cả, hoài bão lớn nhất đang được nuôi dưỡng: một thư viện công cộng mở cửa 24/7 - không rào cản, không giới hạn - nơi bất kỳ người trẻ nào cũng có thể tìm thấy tri thức, cảm hứng và tương lai của chính mình. Đây không chỉ là một dự án, mà là lời cam kết cho một thế hệ ham học hỏi và một Việt Nam tri thức bền vững.

Trong suốt 33 năm miệt mài, hơn một triệu cuốn sách đã được mang về Việt Nam, trở thành những nhịp cầu tri thức trị giá hàng trăm triệu đô, một con số không chỉ lớn ở giá trị vật chất, mà còn ở tấm lòng và khát vọng gieo mầm tri thức cho cộng đồng.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoảng cách tri thức là khoảng cách ảnh hưởng trực tiếp tới sức cạnh tranh của quốc gia. Những nỗ lực bền bỉ suốt 33 năm của Tiến sĩ Võ Tá Hân, chị Lê Thị Mỹ Châu và đội ngũ Book4Vietnam đã chứng minh rằng việc lan tỏa tri thức không chỉ là hành động thiện nguyện, mà là nền tảng cho một xã hội học tập, tiến bộ và văn minh.

Khi một cuốn sách đến đúng tay người cần nó, không chỉ kiến thức được truyền đi - mà cả tương lai cũng được mở ra.