Có đúng là các doanh nghiệp FDI đang dần rút khỏi Việt Nam? Không hẳn vậy, 5 chart sau sẽ là câu trả lời!

"Nói FDI có xu hướng chuyển ra khỏi Việt Nam thì chưa hẳn chính xác, mà là một số đơn đặt hàng chuyển ra khỏi Việt Nam", ông Nguyễn Minh Cường – Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) – nói.

"FDI là chiến lược trung và dài hạn, chuyển ra khỏi một nước không phải chuyện dễ dàng".

Khảo sát mới nhất của AmCham Việt Nam và Eurocham Việt Nam cho biết: Có đến 18-20% số doanh nghiệp được hỏi cho biết họ đã chuyển một số hoạt động sản xuất sang các nước khác và 16% khác đang thảo luận do những ảnh hưởng của đợt bùng phát thứ tư.

Giám đốc quốc gia ADB: Chúng ta cần tách biệt 2 yếu tố Ngắn hạn và Trung – dài hạn, Covid-19 tác động lên nhiều quốc gia chứ không chỉ Việt Nam

"Chúng ta cần tách biệt 2 yếu tố Ngắn hạn và Trung – dài hạn. Covid-19 tác động lên nhiều quốc gia chứ không chỉ Việt Nam", ông Andrew Jeffries - Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam - nhìn nhận.

Lãnh đạo cao nhất của ADB tại Việt Nam khẳng định: Về mặt trung và dài hạn, Việt Nam vẫn là điểm hấp dẫn về đầu tư, và sẽ tiếp tục được hưởng lợi trong bối cảnh thay đổi về chuỗi cung trên toàn cầu, khi vẫn còn căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, cùng tình trạng gián đoạn về chuỗi cung diễn ra nhiều nơi trên toàn thế giới bởi Covid-19.

Số liệu xuất khẩu của nhóm FDI vẫn tăng trưởng bất chấp những biện pháp kiểm soát dịch bệnh, theo Tổng cục Hải quan. Tăng trưởng xuất khẩu tháng 8 ước chỉ giảm 1,7% so với cùng kỳ và 2,3% so với tháng trước, giảm ít hơn mức ước tính -5,4% so với cùng kỳ của Tổng cục thống kê. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) duy trì mức tăng trưởng xuất khẩu dương 3,3% so với cùng kỳ trước những bất ổn trong hoạt động do đại dịch gây ra.

Nhập khẩu tiếp tục tăng vượt xuất khẩu, tăng 20,4% so với cùng kỳ nhưng giảm 6,1% so với tháng trước. Thâm hụt thương mại thu hẹp xuống còn 109 triệu USD, từ mức thâm hụt 1,2 tỷ USD một tháng trước đó. Tính chung 8 tháng đầu năm 2021, tổng xuất khẩu và nhập khẩu tăng lần lượt là 21,8% và 33,5% so với cùng kỳ. Thâm hụt thương mại lũy kế khoảng 2,3 tỷ USD, so với mức thặng dư 13,7 tỷ USD của cùng kỳ năm trước.

Việc dịch chuyển đơn hàng FDI, báo cáo của CTCP chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng chỉ là chiến lược tạm thời chứ không phải là xu hướng lâu dài. Lý do là kỳ nghỉ lớn cuối năm sắp đến và một số công ty phải chuyển hoạt động sản xuất ra ngoài Việt Nam để tránh tình trạng gián đoạn trong việc đáp ứng đơn hàng.

"Mặt khác, khi các doanh nghiệp ngày càng lên tiếng về những khó khăn của họ do các biện pháp kiểm soát dịch bệnh kéo dài, bao gồm cả các công ty FDI - đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu của Việt Nam - chúng tôi cho rằng áp lực ngày càng tăng đối với Chính phủ trong việc mở cửa trở lại", chuyên gia của VDSC cho hay.

Trước khi đợt bùng phát Covid-19 lần thứ tư xảy ra, Việt Nam đã nổi lên như một lựa chọn thay thế hàng đầu cho sự chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ nhiều yếu tố bên ngoài như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, thành công trong việc kiểm soát đại dịch trong năm 2020 và sự phục hồi gần đây trong chi tiêu tiêu dùng ở các nước phát triển.

Đối với câu hỏi liệu các công ty FDI có di chuyển ra khỏi Việt Nam hay không, VDSC có cái nhìn lạc quan, cùng với dự báo đại dịch sẽ được kiểm soát trong Quý 4/2021.

"Do đại dịch, các công ty toàn cầu cần xem xét lại chuỗi cung ứng của họ nhằm linh hoạt hơn về mạng lưới sản xuất. Covid-19 là một đại dịch toàn cầu, do đó chúng tôi cho rằng các công ty FDI sẽ chuyển cơ sở sản xuất hiện có của họ ra khỏi thị trường Việt Nam, thay vào đó, họ sẽ cố gắng cải thiện tính linh hoạt của chuỗi cung ứng của mình", VDSC nhận định.

Điều đáng tiếc của Việt Nam: Mới tham gia chuỗi cung ứng ở bậc thang thấp

Ông Nguyễn Minh Cường – Chuyên gia kinh tế trưởng ADB.

Câu chuyện dịch chuyển một phần đơn hàng khỏi Việt Nam, ông Nguyễn Minh Cường – Chuyên gia kinh tế trưởng ADB – cho rằng cần nhìn vào 2 điểm.

Một là, mức độ hội nhập của Việt Nam vào chuỗi cung ứng nói chung thể hiện qua mức độ mở của nền kinh tế rất cao, khi thương mại chiếm tới 200% GDP. Tức, Việt Nam hội nhập rất sâu trong nền kinh tế khu vực và thế giới, đóng vai trò nhất định trong chuỗi cung ứng.

Điểm thứ hai, ông Cường cho rằng là điểm "đáng tiếc", khi nhìn chung cách tham gia của Việt Nam vẫn ở bậc thang thấp, tức "số lượng cao nhưng chất lượng thấp".

"Việc dịch chuyển chuỗi, mức độ cân nhắc sẽ khác nhau. Nếu mức độ tham gia của Việt Nam cao thì mức độ dịch chuyển chuỗi sẽ khác. Câu chuyện này chỉ ra một thực tế cần cân nhắc là Việt Nam đang ở mức độ rất thấp trong chuỗi cung ứng".

Chuyên gia kinh tế trưởng ADB cũng lưu ý rằng chính sách phong tỏa là cần thiết, và hầu hết các nước trên thế giới đều áp dụng, nhưng vấn đề là cách thực hiện thế nào.

"Chính cách thực hiện sẽ tác động đến mọi mặt của nền kinh tế, cũng như tác động đến các doanh nghiệp FDI".

"Các doanh nghiệp FDI cũng như các doanh nghiệp Việt Nam không ngại dịch bệnh, không ngại tác động của dịch bệnh vì tác động ở đâu cũng giống nhau trong bối cảnh đại dịch. Điều người ta ngại là việc thực hiện chính sách phong tỏa. Đương nhiên phong tỏa là cần thiết, nhưng cách thức thực hiện thế nào mới là vấn đề", ông Cường nói.