Còn nhiều dư địa khai mở thị trường Halal

Chia sẻ tại hội thảo “Halal - từ tiêu chuẩn đến thương hiệu: Cơ hội mới cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam” do Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương tổ chức mới đây tại TP.HCM, bà Nguyễn Cẩm Trang - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, quy mô thị trường thực phẩm Halal toàn cầu ước tính khoảng 2.700 tỷ USD/năm. Theo dự báo của IMARC Group, thị trường sẽ đạt 5.912 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 8,92% trong giai đoạn 2025-2033.

Nhiều thị trường Halal lớn như Indonesia, Malaysia, UAE, Ả Rập Xê Út, Thổ Nhĩ Kỳ và một số quốc gia châu Phi hiện đang tăng cường nhập khẩu thực phẩm Halal chế biến do nguồn cung nội địa không đáp ứng đủ. Điều này mở ra cơ hội xuất khẩu mạnh mẽ cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong khi đó, Việt Nam là một quốc gia có thế mạnh về xuất khẩu nông - thủy sản, phù hợp với nhu cầu tiêu thụ thực phẩm Halal, có vị trí địa lý chiến lược, thuận lợi, kết nối thuận tiện tới các quốc gia tiêu dùng Halal lớn, cùng với đó là 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, thực thi, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng khai thác tốt thị trường thực phẩm Halal, góp phần tăng trưởng xuất khẩu và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Mặc dù Việt Nam có tiềm năng lớn trong xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này, song thực tế xuất khẩu thực phẩm của các doanh nghiệp vào thị trường này mới chỉ ở bước đầu khai phá. Tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam có chứng nhận Halal và có khả năng tiếp cận thị trường Halal toàn cầu vẫn còn hạn chế.

Nguyên nhân do hiện nay nhiều doanh nghiệp chưa nắm rõ các quy định thương mại của các quốc gia Hồi giáo và dễ nhầm lẫn trong việc hiểu đúng khái niệm Halal. Trong khi đó, việc đầu tư vào tiêu chuẩn Halal yêu cầu doanh nghiệp phải không chỉ chuẩn bị về tài chính mà còn phải nghiên cứu kỹ về quy trình chứng nhận Halal, đồng thời đào tạo nhân sự để đáp ứng yêu cầu chất lượng của thị trường Hồi giáo.

Cùng với đó, yêu cầu chứng nhận Halal từ các cơ quan uy tín quốc tế là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp bởi thủ tục pháp lý còn phức tạp và kéo dài. Bên cạnh đó, giấy chứng nhận Halal có sự khác biệt theo từng loại sản phẩm và doanh nghiệp cần đăng ký chứng nhận phù hợp với quy định của từng thị trường cụ thể.

Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt Nam chưa xây dựng được hệ sinh thái Halal hoàn chỉnh, trong khi nhiều thị trường khác như Brazil, Singapore, và Indonesia đã có vai trò lớn trong cung ứng và chiếm thị phần với kinh nghiệm và lợi thế lâu năm. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược phát triển hệ sinh thái Halal toàn diện, đồng thời xây dựng thương hiệu quốc gia về xuất khẩu nông sản Halal để có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Đưa ra giải pháp để các sản phẩm thực phẩm Halal của doanh nghiệp có thể xuất khẩu sang các nước Hồi giáo, ông Ramlan Bin Osman - Giám đốc Trung tâm chứng nhận Halal quốc gia Việt Nam cho rằng, điều quan trọng là doanh nghiệp phải lựa chọn tổ chức chứng nhận Halal uy tín và được công nhận quốc tế. Bên cạnh đó, các cơ sở sản xuất phải đảm bảo chất lượng vệ sinh, sạch sẽ, an toàn.

ông Ramlan Bin Osman nhấn mạnh, có 2 tiêu chí quan trọng nhất để đạt được chứng nhận Halal, đó là sản phẩm được phép và thứ hai là an toàn.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt Nam cũng cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các đối tác bản địa tại thị trường xuất khẩu. Đây là yếu tố có vai trò quan trọng để tiếp cận hiệu quả thị trường Trung Đông và châu Phi nói riêng, thị trường Halal toàn cầu nói chung.

Theo các chuyên gia, mỗi quốc gia Hồi giáo có một bộ tiêu chuẩn riêng về Halal, và không có công thức chung nào cho các doanh nghiệp. Do đó, để ngành thực phẩm Việt Nam thâm nhập sâu rộng hơn vào thị trường Halal, các chuyên gia tại Hội thảo cho rằng cần có sự chung tay của Nhà nước - hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp. Trong đó, cơ quan nhà nước cần có bộ tiêu chuẩn cụ thể, có những cơ quan chứng nhận uy tín. Hiệp hội ngành hàng sẽ là cầu nối giữa doanh nghiệp và cơ quan chức năng.

Thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ lập riêng trang thông tin điện tử về thị trường Halal, giúp cộng đồng doanh nghiệp Việt tìm hiểu kỹ hơn về cách thức đưa sản phẩm vào thị trường này.