"Cơn sốt 208 tỷ USD" đang lan đến Đông Nam Á: Wood Mackenzie đánh giá Việt Nam "sẽ dẫn đầu"

Cơn sốt năng lượng hạt nhân đang lan đến Đông Nam Á - một khu vực phụ thuộc nhiều vào than và khí đốt để sản xuất điện nhưng hiện tại không có lò phản ứng hạt nhân nào đang hoạt động.

Khi năng lượng hạt nhân được phục hồi ở nhiều quốc gia trên thế giới, các nền kinh tế phát triển nhanh chóng ở Đông Nam Á đã bắt đầu soạn thảo kế hoạch sử dụng lò phản ứng hạt nhân để đáp ứng nhu cầu điện năng ngày càng tăng đồng thời giảm lượng khí thải carbon.

Theo phân tích mới của Công ty nghiên cứu và tư vấn hàng đầu toàn cầu Wood Mackenzie ngày 15/9/2025, tham vọng hạt nhân của Đông Nam Á sẽ cần khoản đầu tư 208 tỷ USD để phát triển tổng công suất 25 Gigawatt vào năm 2050, trong đó lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) nổi lên là công nghệ được ưa chuộng mặc dù chi phí cao hơn đáng kể.

"Việt Nam đi đầu trong phát triển năng lượng hạt nhân ở Đông Nam Á"

 

Báo cáo của Wood Mackenzie chỉ rõ, Việt Nam không chỉ dẫn đầu khu vực về tăng trưởng năng lượng mặt trời và gió so với các nước trong khu vực như Thái Lan và Philippines; mà còn dẫn đầu các kế hoạch năng lượng hạt nhân ở Đông Nam Á.

Trong số các nước Đông Nam Á, cho đến nay chỉ có Việt Nam và Philippines công bố kế hoạch xây dựng các cơ sở hạt nhân quy mô lớn. Tuy nhiên, kịch bản hạt nhân của Wood Mackenzie dự đoán rằng Việt Nam có thể là quốc gia duy nhất trong khu vực triển khai nhà máy điện hạt nhân lò phản ứng nước áp suất thông thường (PWR); trong khi những nước khác trong khu vực sẽ ưu tiên công nghệ SMR trong trường hợp kế hoạch của họ bao gồm năng lượng hạt nhân.

Theo Wood Mackenzie, Việt Nam sẽ đi đầu trong phát triển năng lượng hạt nhân ở khu vực, với kế hoạch mở rộng công suất sớm nhất là vào năm 2030.

Chính phủ Việt Nam đang đặt mục tiêu mạnh mẽ để các cơ sở hạt nhân của mình đạt công suất từ 10,5 đến 14,0 Gigawatt vào năm 2050. Chi phí liên quan đến các lò phản ứng PWR mới hiện đã thấp hơn so với các đội tàu chạy bằng LNG theo kế hoạch, đưa năng lượng hạt nhân trở thành một giải pháp thay thế cạnh tranh cho Việt Nam.

Công nghệ SMR sẽ chiếm ưu thế tại ĐNÁ

SMR được cho là đơn giản và tiết kiệm chi phí xây dựng và lắp đặt hơn. Nhờ kích thước nhỏ gọn, SMR có thể được lắp đặt tại những địa điểm vốn không phù hợp cho các lò phản ứng lớn hơn.

Chúng cũng rẻ hơn và nhanh hơn đáng kể so với lò phản ứng thông thường, và có thể được xây dựng từng bước để đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của từng quốc gia. Cụ thể:

Tại Malaysia: Kế hoạch triển khai SMR vào năm 2035, đặt mục tiêu đạt 1,2 GW vào năm 2050 (bị trì hoãn so với mục tiêu ban đầu là năm 2031 do những thách thức về quy định).

Tại Philippines: Khám phá việc triển khai SMR, hướng tới mục tiêu 2,4 GW vào năm 2050, mặc dù Wood Mackenzie dự đoán chỉ đạt được một nửa công suất này.

Tại Thái Lan: Tiềm năng tái triển khai điện hạt nhân với công suất 600 MW vào năm 2037, mở rộng lên 3 GW vào năm 2050 (chiếm 5% tổng công suất phát điện).

Tại Indonesia: Kế hoạch cung cấp điện 10 năm 2025-2034, có tên Rencana Umum Perencanaan Tenaga Listrik (RUPTL) bao gồm hai tổ máy SMR 250 MW, đặt mục tiêu sản xuất điện hạt nhân 5% vào năm 2040.

Tại Singapore: Dự kiến sẽ bổ sung 0,8 GW vào năm 2050, có khả năng giảm sự phụ thuộc vào LNG nhập khẩu và nhập khẩu điện sạch.

“Mặc dù điện hạt nhân mang lại một con đường rõ ràng để giảm phát thải và đảm bảo an ninh năng lượng, nhưng các yêu cầu đầu tư đáng kể và rủi ro công nghệ đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư trong khu vực phải cân nhắc kỹ lưỡng. Sự thành công của giấc mơ hạt nhân trong khu vực sẽ phụ thuộc vào việc xây dựng các khuôn khổ pháp lý phù hợp và tìm kiếm các đối tác quốc tế giàu kinh nghiệm” - Ông Robert Liew, Giám đốc Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (trừ Trung Quốc) phụ trách Nghiên cứu Năng lượng Tái tạo tại Wood Mackenzie, cho biết.