Cuộc đua chưa phân thắng bại giữa Trung Quốc - Nhật Bản: Quốc gia tỷ dân "bứt tốc" nhờ công nghệ Đức

Trung Quốc đã giới thiệu trước tàu đệm từ (maglev) mới của mình, có tốc độ tối đa lên tới 600km/giờ. Hiện loại tàu này mới hoàn thành giai đoạn đầu tiên của quá trình thiết kế kỹ thuật.

Nếu được chế tạo và vận hành thành công, tàu siêu tốc này có thể bắt kịp tàu đệm từ nhanh nhất của Nhật Bản: Dòng L0, đạt tốc độ kỷ lục 603 km/giờ trong lần chạy thử nghiệm vào tháng 4/2015. Tàu dòng L0 chạy với tốc độ tối đa 500km/giờ khi phục vụ thương mại. Điều này có nghĩa là người dân có thể di chuyển từ Tokyo tới Osaka chỉ mất 1 giờ 7 phút.

Hiện tại, chỉ có Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vận hành hệ thống tàu đệm từ thương mại.

Tàu đệm từ mới của Trung Quốc do Tổng công ty Đường sắt Trung Quốc (CRRC) phát triển đã được trưng bày tại Triển lãm Đường sắt hiện đại lần thứ 17 ở Bắc Kinh. Tập đoàn Đường sắt Nhà nước Trung Quốc và Liên minh Đường sắt Quốc tế (UIC) cũng đồng tổ chức Đại hội Đường sắt cao tốc thế giới lần thứ 12 tại cùng địa điểm.

Phương tiện này có thể di chuyển giữa Bắc Kinh và Thượng Hải trong vòng 2,5 đến 3 giờ, so với thời gian di chuyển là 4 giờ của tàu cao tốc hiện nay.

Tại Trung Quốc, tàu đệm từ Thượng Hải hiện là tàu nhanh nhất đang hoạt động thương mại, đạt tốc độ 430km/giờ. Tàu sử dụng công nghệ do Transrapid International, một liên doanh giữa Siemens và Thyssenkrupp tại Đức, phát triển.

"Tàu đệm từ siêu dẫn mới sẽ được sử dụng để bổ sung cho mạng lưới hiện có nhằm triển khai vận tải điểm-đến-điểm", Shao Nan, kỹ sư cấp cao tại CRRC Changchun Railway Vehicles, cho biết . "Nó có thể thu hẹp khoảng cách tốc độ giữa đường sắt cao tốc và hàng không với tốc độ 2.000km/giờ".

Bà cho biết tàu sẽ di chuyển bằng bánh cao su khi tốc độ dưới 150 km/giờ và sẽ được nâng lên nhờ từ trường khi di chuyển nhanh hơn. Đoạn phim từ Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đã chiếu một đoạn phim hoạt hình về cách bánh cao su được thu lại trước khi tàu chuyển sang chế độ đệm từ.

Bà Shao cho biết thêm rằng giai đoạn đầu tiên của quá trình thiết kế tàu đã hoàn thành vào tháng 7/2024. Bà cho biết công ty sẽ tiến hành thêm các bài kiểm tra về tuyến đường, an toàn và đánh giá khả năng kỹ thuật của tàu trước khi đưa vào sử dụng thương mại.

Công nghệ của Đức

CRRC Trường Xuân không công bố bất kỳ lộ trình vận hành thương mại nào của đoàn tàu. Họ cũng không tiết lộ bất kỳ thông tin nào về cách thiết kế và chế tạo đoàn tàu, hoặc liệu có đối tác nước ngoài nào tham gia hay không.

Chuyến tàu này có thể xuất phát từ cùng một dự án với CRRC 600, được phát triển bởi CRRC Qingdao Sifang bằng công nghệ Transrapid theo giấy phép từ công ty Thyssenkrupp của Đức.

Năm 2016, CRRC công bố sẽ phát triển tàu đệm từ với tốc độ tối đa thiết kế là 600km/giờ. Tháng 7/2018, CRRC và Thyssenkrupp đã ký biên bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác công nghệ, tập trung vào các ứng dụng trong lĩnh vực giao thông thông minh, công nghệ từ trường, bảo vệ môi trường và năng lượng tái tạo.

Vào tháng 7/2021, Tân Hoa Xã đưa tin Công ty TNHH Xây dựng Đường sắt Thanh Đảo Tứ Phương (CRRC Qingdao Sifang), một đơn vị trực thuộc CRRC, đã "tự phát triển" tàu CRRC 600. Công ty đã cho phép du khách tự mình trải nghiệm bên trong cabin tàu. Vào tháng 9/2023, công ty đã trưng bày cùng một đoàn tàu tại Hội nghị Sản xuất Thế giới 2023 ở Hợp Phì, tỉnh An Huy, Trung Quốc.

Một bài báo học thuật do một nhóm kỹ sư cơ khí Trung Quốc và Đức công bố vào tháng 3/2023 cho thấy mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa CRRC Thanh Đảo Sifang và Thyssenkrupp.

Hiện nay, sau một số thay đổi, CRRC Changchun đã trở thành đơn vị quản lý dự án tàu đệm từ mới của CRRC.

Về mặt đổi mới, công nghệ đệm từ liên quan đến nhiều loại vật liệu cơ bản như nguyên tố đất hiếm và vật liệu composite. Nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp nền tảng của Trung Quốc.

Giá trị thương mại

Một bài viết do China Youth Net cho biết, xét về giá trị thương mại hoặc ứng dụng trong tương lai, các tuyến tàu đệm từ tốc độ cao phù hợp hơn để sử dụng giữa một số cụm đô thị lớn có lưu lượng hành khách cao cấp.

Báo cáo cho biết thêm, xét về góc độ tiêu thụ năng lượng, khoảng cách càng xa thì lợi ích và lợi thế toàn diện càng rõ ràng.

"Nếu các tuyến tàu đệm từ cao tốc chỉ phục vụ Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, lưu lượng hành khách sẽ không đủ", bài báo viết. "Hơn nữa, giá vé cho những chuyến tàu đệm từ này trong tương lai sẽ phải cao hơn giá vé của các tuyến đường sắt cao tốc hiện có."

Trích dẫn lời các chuyên gia trong ngành, bài báo cho biết sẽ mất nhiều thời gian trước khi tàu đệm từ mới của CRRC có thể bắt đầu hoạt động thương mại.