Cước tàu biển tăng liên tục gây khó khăn cho các doanh nghiệp

Kênh đào Suez kết nối Biển Đỏ với Biển Địa Trung Hải và là tuyến đường nhanh nhất để vận chuyển nhiên liệu, thực phẩm và hàng tiêu dùng từ châu Á và Trung Đông đến châu Âu. Các chủ hàng sử dụng tuyến đường này để vận chuyển tới 1/3 tổng lượng hàng container toàn cầu, bao gồm đồ chơi, giày tennis, đồ nội thất và thực phẩm đông lạnh.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua, tại khu vực Vịnh Aden và Biển Đỏ xuất hiện tình trạng tàu biển chuyên chở hàng hóa bị tấn công, dẫn đến việc một số hãng vận tải biển đã ra thông báo dừng vận chuyển hàng hóa qua khu vực Biển Đỏ, thay đổi lịch trình, chuyển hướng đi vòng qua Mũi Hảo Vọng của châu Phi.

Tình trạng trên phát sinh tác động tiêu cực đến hoạt động thương mại quốc tế, làm cho hàng hóa vận chuyển bằng đường biển giữa châu Á với châu Âu và Bờ Đông Bắc Mỹ phải mất nhiều thời gian hơn. Cước phí vận chuyển và phí bảo hiểm cho hàng hóa trao đổi giữa các khu vực này tăng thêm. Hiện tượng thiếu container rỗng có thể xảy ra cục bộ.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, theo thông tin từ một số doanh nghiệp, từ tháng 1/2024, một loạt hãng tàu thông báo tăng giá cước vận chuyển đi Mỹ, EU và các nước.

Cụ thể, hàng loạt hãng vận tải lớn như Yang Ming Line, One, Evergreen Line, HMM, Maersk… đã gửi thông báo sẽ thu thêm phụ phí do phải thay đổi hải trình các tuyến châu Á - châu Âu, tránh đi qua kênh đào Suez và khu vực Biển Đỏ.

Bắt đầu từ tháng 1/2024, cước đi Mỹ, Canada và EU tăng rất nhiều so với tháng 12/2023. Theo đó, Bờ Tây (LA) tăng 800 USD - 1.250 USD, tùy theo tuyến. Cụ thể, tháng 12/2023, giá cước ở mức 1.850 USD, nhưng tháng 1/2024 đã tăng lên 2.873-2.950 USD.

Bờ Đông (NY) ghi nhận tăng nhiều hơn từ 1.400 USD đến 1.750 USD, tùy theo tuyến. Cụ thể tháng 12/2023, giá ở mức 2.600 USD tăng lên 4.100-4.500 USD cho tháng 1/2024.

Riêng cước tàu sang EU ghi nhận tăng mạnh so với tháng 12/2023. Cụ thể, cước đi Hamburg có giá 1.200-1.300 USD trong tháng 12 đã tăng lên 4.350 USD-4.450 USD trong tháng 1/2024, tức tăng hơn gấp đôi.

Theo Bộ Công Thương, do ảnh hưởng từ Biển Đỏ, nhiều tàu chở hàng đã phải đi tránh sang tuyến đường dài hơn, làm kéo dài thời gian di chuyển thêm từ 7 - 14 ngày, với mỗi một container đi qua khu vực châu Âu, chi phí dự kiến có thể tăng thêm từ 1.000 - 2.000 USD. Những mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều gồm dệt may, da giày, đồ gỗ, thủy sản cho đến các sản phẩm điện tử. Do đó, Bộ nhấn mạnh doanh nghiệp xuất khẩu các tuyến dài cần có biện pháp ứng phó kịp thời.

Đây có thể là một thách thức mới cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong năm 2024. Nếu căng thẳng tại vùng Biển Đỏ tiếp diễn hoặc leo thang, có thể dẫn đến hệ lụy là chi phí vận tải tăng, giá sản phẩm đầu vào tăng, ảnh hưởng tới sức cạnh tranh và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Đại diện một doanh nghiệp phàn nàn, gần 20% lượng hàng xuất khẩu sang thị trường EU theo hợp đồng giá FOB vào đợt này đã bị đối tác tạm dừng nhận hàng vì giá cước tăng cao. Họ cũng chưa có thông báo khi nào sẽ nhận hàng. Việc hàng chưa xuất đi được khiến doanh nghiệp bị đọng vốn, ảnh hưởng tới hoạt động.

Trước tình trạng trên, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã đề nghị các hiệp hội ngành hàng, hiệp hội trong lĩnh vực logistics tăng cường theo dõi, thường xuyên cập nhật tình hình đến các doanh nghiệp trong ngành nắm chắc thông tin để chủ động kế hoạch sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa, tránh để phát sinh ùn tắc và các tác động bất lợi khác.

Cục Xuất nhập khẩu đề nghị các doanh nghiệp xuất nhập khẩu theo dõi sát tình hình, chủ động lên phương án thích hợp, trao đổi với đối tác để trong trường hợp cần thiết có thể kéo dài thời gian đóng hàng, nhận hàng. Các doanh nghiệp tìm kiếm và đa dạng hóa nguồn cung để hạn chế ảnh hưởng đối với chuỗi cung ứng. Tìm hiểu về phương thức vận chuyển đường sắt để có lựa chọn khác nhau về phương thức giao hàng.

Đồng thời, các doanh nghiệp khi ký kết và đàm phán hợp đồng thương mại, hợp đồng vận chuyển nên có điều khoản về bồi thường, miễn trách nhiệm trong các tình huống khẩn cấp. Cần mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này. Các hiệp hội, doanh nghiệp kịp thời trao đổi, phản ánh với Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan những vấn đề phát sinh để cùng phối hợp xử lý.