Cuối năm 2026, Việt Nam sẽ vận hành sàn giao dịch chưa từng có
Nguồn thu từ sàn giao dịch này đóng vai trò then chốt cho mục tiêu quốc gia năm 2050 của Việt Nam.
Ông Lê Quang Mạnh, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội. Ảnh: Quốc hội
Việt Nam đặt mục tiêu vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon vào cuối năm 2026, bước đầu hình thành thị trường carbon nội địa. Thông tin được Tổng thư ký Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày trong báo cáo giám sát thực thi Luật Bảo vệ môi trường 2020, ngày 28/10.
Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định lộ trình phát triển thị trường carbon trong nước, đặt mục tiêu hoàn thành sàn giao dịch tín chỉ vào năm 2028. Trước đây, sàn giao dịch carbon tại Việt Nam chưa chính thức vận hành.
Sàn giao dịch tín chỉ carbon là nền tảng trực tuyến (hoặc vật lý) nơi mua bán, trao đổi tín chỉ carbon một cách minh bạch, có quy định rõ ràng, giống như sàn chứng khoán nhưng dành cho quyền phát thải khí nhà kính.
Thị trường carbon là nơi trao đổi quyền phát thải khí nhà kính - tức mua bán tín chỉ carbon hoặc hạn ngạch carbon. Doanh nghiệp thừa hạn ngạch hoặc tạo ra tín chỉ từ dự án xanh sẽ bán để kiếm lợi nhuận. Ngược lại, doanh nghiệp cần bù đắp phát thải (tự nguyện hoặc bắt buộc) sẽ mua để đạt mục tiêu giảm thải.
Theo dự thảo Nghị định về thị trường carbon trong nước (dựa trên Nghị định 06/2022 và các cập nhật mới nhất), sàn giao dịch tín chỉ carbon Việt Nam sẽ vận hành với 2 sản phẩm chính trên thị trường carbon đó là tín chỉ carbon và hạn ngạch carbon.
(1) Hạn ngạch carbon (Carbon Allowance, hay hạn ngạch phát thải khí nhà kính): Do Nhà nước cấp (miễn phí hoặc đấu giá) cho các doanh nghiệp thuộc danh mục bắt buộc tham gia (như nhiệt điện, xi măng, thép…). Một hạn ngạch bằng quyền phát thải 1 tấn CO₂ tương đương. Mỗi công ty được cấp một số hạn ngạch giới hạn, tương ứng với lượng khí thải tối đa mà họ được phép thải ra. Nếu phát thải ít hơn hạn ngạch, họ có thể bán phần dư thừa trên thị trường carbon. Ngược lại, nếu vượt quá hạn ngạch, họ phải mua thêm hạn ngạch để bù đắp lượng khí thải.
(2) Tín chỉ carbon (Carbon Credit): Do các dự án giảm phát thải/hấp thụ CO₂ tạo ra (trồng rừng, năng lượng tái tạo, xử lý mê-tan…). Được chứng nhận quốc tế (VCS, Gold Standard) hoặc chuẩn trong nước. Doanh nghiệp mua tự nguyện để bù đắp (carbon neutral) hoặc dùng để tuân thủ một phần nghĩa vụ.
PwC ước tính, Việt Nam cần tới 473 tỷ USD để ứng phó với biến đổi khí hậu và đạt được mục tiêu Net Zero đã cam kết. Do đó, nguồn thu từ tín chỉ carbon sẽ đóng vai trò then chốt cho phát triển bền vững và các mục tiêu của các dự án tài chính xanh.
Do đó, sàn giao dịch tín chỉ carbon vận hành không chỉ là một công cụ môi trường mà còn là động lực mạnh mẽ cho nền kinh tế xanh, biến cam kết đạt mức phát thải ròng bằng không (Net Zero) vào năm 2050 mà Việt Nam công bố tại Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26) thành hiện thực cụ thể.
Trang Ly
Tháo gỡ vướng chính sách thuế GTGT với nông sản và thức ăn chăn nuôiBộ Tài chính đang dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT), nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong chính sách thuế đối với nông sản, thức ăn chăn nuôi, góp phần khuyến khích sản xuất, giảm chi phí.
