Đại công trình đầu tiên trong lịch sử Việt Nam "đặt những viên gạch đầu tiên": Thế giới đang đua làm

Ba trục chính phát triển Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận

Sau gần một thập kỷ tạm hoãn, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận - công trình điện hạt nhân đầu tiên trong lịch sử Việt Nam - đang được tái khởi động nhờ những mục tiêu và quyết sách chiến lược từ Trung ương và Chính phủ.

Để điện hạt nhân - nguồn năng lượng sạch, không phát thải carbon - đi vào phục vụ thương mại trước năm 2040, Việt Nam cần có những hành động quyết đoán, rành mạch.

Theo Thông báo số 395/TB-VPCP ngày 4/8/2025 do Văn phòng Chính phủ ban hành, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nêu rõ:

Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận (gồm hai nhà máy Ninh Thuận 1 và 2, tổng công suất 4.000 Megawatt), sẽ được triển khai theo 3 trục chính: Giải phóng mặt bằng; Đàm phán quốc tế; Đầu tư.

Sở dĩ, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thành công trình trọng điểm quốc gia này càng sớm càng tốt để không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững;

Đồng thời khẳng định cam kết của Việt Nam với mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero 2050); mà còn từng bước theo kịp xu thế toàn cầu trong lĩnh vực sử dụng hạt nhân vì mục đích hòa bình.

15 quốc gia có sản lượng điện hạt nhân lớn nhất thế giới

Theo Báo cáo thống kê năng lượng thế giới năm 2025 mới nhất của World Energy, vào năm 2024, sản lượng điện hạt nhân trên toàn cầu đạt 2.818 terawatt-giờ (TWh).

Dẫn đầu là Mỹ - cường quốc điện hạt nhân - khi sản xuất 823 (TWh), chiếm 29,2% sản lượng điện hạt nhân toàn cầu.

Trung Quốc đứng thứ hai với 451 TWh (16%), theo sau là Pháp với 381 TWh (13,5%). Nga, Hàn Quốc và Canada nằm trong top 6, cùng nhau chiếm gần 17% sản lượng điện hạt nhân của thế giới.

UAE chứng kiến mức tăng trưởng nhanh nhất trong số các nhà sản xuất lớn, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023 khi các lò phản ứng mới được xây dựng ngày càng nhiều.

Xem hình:

Hiệp hội Hạt nhân Thế giới nhận định, mọi nơi trên thế giới đều tham gia phát triển điện hạt nhân. Tính đến tháng 7/2025, năng lượng hạt nhân hiện cung cấp khoảng 9% điện năng của thế giới từ khoảng 440 lò phản ứng đang hoạt động, với tổng công suất 400 Gigawatt (GW).

Hiện có 65 lò phản ứng bổ sung đang được xây dựng và 86 lò phản ứng được lên kế hoạch trên toàn cầu.

Theo Viện Xuất bản Kỹ thuật số Đa ngành (MDPI, Thụy Sĩ) năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình không chỉ đáp ứng nhu cầu năng lượng sạch mà còn thúc đẩy tiến bộ khoa học, y tế, nông nghiệp và công nghiệp, góp phần xây dựng một tương lai bền vững.

MDPI phân tích: Vai trò của năng lượng hạt nhân được coi là rất quan trọng để đạt được quá trình khử carbon sâu và hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) chỉ rõ, việc đáp ứng tốc độ cần thiết để giảm phát thải CO2 được nêu trong Thỏa thuận Paris về Biến đổi khí hậu đặt ra một thách thức đáng kể. Để đạt được các mục tiêu này đòi hỏi phải cải thiện hiệu quả, tăng đầu tư vào năng lượng tái tạo và mở rộng việc sử dụng năng lượng hạt nhân.

Đáng chú ý là các nhà máy điện hạt nhân thải ra lượng khí thải CO2 tương đương trên một đơn vị điện so với điện gió trong suốt vòng đời của chúng; và thải ra khoảng 1/3 lượng khí thải của điện mặt trời.

Không giống như năng lượng tái tạo, các nhà máy điện hạt nhân duy trì việc phát điện liên tục, cung cấp nguồn điện ổn định - khác biệt với bản chất không liên tục của điện gió và điện mặt trời PV độc lập, có thể bổ sung đáng kể cho các nguồn năng lượng tái tạo không liên tục.

Ngoài sản xuất điện sạch, việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình còn cải thiện đáng kể đời sống con người trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, bảo quản thực phẩm, công nghiệp và thám hiểm khoa học. Công nghệ hạt nhân đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị ung thư, chụp X-quang, chiếu xạ máu và khử trùng mô sinh học. Nó cũng góp phần vào sự hiểu biết khoa học về các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu.