Đại học Vùng không còn phù hợp với thực tiễn

Đại học Thái Nguyên

Đối chiếu theo tính thần của Nghị quyết 18, 19, Nghị quyết 56 của Quốc hội và Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị mới ban hành, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) không nên đề cập cụ thể tới "Đại học vùng" (tại Điều 11, Điều 12). Theo đại biểu phân tích, hiện nay sau khi tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh thì tính chất "vùng" của các Đại học vùng hiện tại không còn phù hợp, nhất là khi chúng ta đang thực hiện chuyển đổi số trong quản lý quốc gia.

Về vấn đề quản lý, Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý hàng trăm trường. Vì vậy không lý do gì lại cần ba Đại học vùng chỉ để quản lý một vài trường đại học thành viên bên trong. Cùng với đó, Nghị quyết 71 vừa ban hành yêu cầu xóa bỏ cấp trung gian, tinh gọn bộ máy và đặc biệt là sắp xếp lại các trường đại học. Tinh thần mới nhất là sắp xếp lại các trường, kể cả các trường cơ quan trung chuyển đóng trên địa bàn hoặc trường do chính quyền địa phương quản lý, khuyến khích tuyển sinh, sử dụng chung nguồn lực và cơ sở vật chất. Từ những phân tích trên đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề xuất hai phương án.

Thứ nhất cần quy định rõ trong luật, hệ thống giáo dục đào tạo không thể có Đại học hai cấp, mà phải thống nhất là Đại học một cấp . Việt Nam chỉ nên có Trường Đại học (đào tạo chuyên ngành sâu, một số chuyên ngành nhất định) và Đại học (đào tạo đa ngành). Nếu thống nhất sẽ giải quyết được vấn đề lớn: thứ nhất, thực hiện ngay Nghị quyết 18, 19, Nghị quyết 56 và Nghị quyết 71; thứ hai là giúp tinh gọn bộ máy và quản lý dễ dàng hơn.

Thứ hai đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá lại nhanh chóng, cần xác định xem các Đại học vùng hiện tại, nếu không có sinh viên, không đào tạo gì, thì phải là cấp trung gian hay không. Nếu là cấp trung gian, cần quyết định loại bỏ. Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, như vậy sẽ giải quyết được vấn đề này tận gốc.

Theo G.S – T.S Từ Quang Hiển nguyên Giám đốc Đại học Thái Nguyên thì vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước khi hệ thống các Trường đại học của nước ta đào tạo ở quy mô nhỏ chưa ngang tầm với các nước trong khu vưc và trên thế giới, thời điểm ấy Đảng và nhà nước có chủ trương thành lập các Trường Đại học vùng để tập hợp các Trường thành viên tạo ra không gian phát triển tổng hợp, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội. 

Tuy nhiên sau gần 30 năm vận hành đến nay quy mô đào tạo của các Trường đại học đã đủ mạnh với hàng chục ngàn sinh viên mỗi trường thì vai trò của Đại học vùng không còn đáp ứng được xu thế phát triển chung. Với cơ chế tự chủ như hiện nay của các Trường đại học nếu giữ nguyên các Đại học vùng thì vô hình chung sẽ tạo thành rào cản để các Trường đại học thành viên có những bước đột phá.

G.S Hiển ví von mô hình Đại học vùng giống như mô hình Hợp tác xã thời bao cấp, trong quá trình quản trị, vận hành mô hình Hợp tác xã thời điểm ấy đã bộc lộ những bất cập dẫn đến năng suất lao động thấp kém, sản lượng lương thực tụt giảm nghiêm trọng, nhưng từ khi có Nghị quyết Khoán 10 nông dân như được cởi trói, sản lượng lương thực không ngừng tăng lên. Với giáo dục đại học thời điểm này Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị yêu cầu xoá bỏ cấp trung gian, tinh gọn bộ máy và đặc biệt là sắp xếp lại các trường đại học sẽ là cú hích quan trọng để các trường khẳng định vai trò, vị trí trên con đường phát triển, hội nhập.