Để trái cây Việt có thương hiệu trên thị trường quốc tế

Thời gian qua, nhiều loại trái cây đặc sản của Việt Nam như: nhãn, xoài, sầu riêng, vải thiều, thanh long... đã có chỗ đứng tại nhiều thị trường khó tính trên thế giới. Điển hình như thị trường Mỹ, Nhật Bản, Úc, Hà Lan, New Zealand, Singapore… với kim ngạch liên tục tăng trưởng cao.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu trái cây của Việt Nam ước đạt 2,24 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, một số mặt hàng vẫn tăng trưởng mạnh, ví dụ như xuất khẩu xoài tăng hơn 13%, dừa tăng gần 20%, dừa chế biến tăng 71,3%. Các thị trường chủ yếu của trái cây Việt Nam hiện tại là Trung Quốc (chiếm 46,1%), Mỹ (9,1%) và Hàn Quốc (6%).

Mặc dù tổng giá trị xuất khẩu giảm, nhưng sự tăng trưởng của một số mặt hàng chủ lực cho thấy tiềm năng mở rộng ở các thị trường chất lượng cao vẫn rất lớn. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu tăng mạnh ở các mặt hàng chủ lực cho thấy chất lượng trái cây Việt Nam ngày càng tốt hơn, đáp ứng các yêu cầu của thị trường xuất khẩu. 

Trong các tháng tới, triển vọng xuất khẩu rau quả sẽ khởi sắc nhờ nhiều yếu tố thuận lợi như sản lượng dồi dào, mùa vụ ổn định, chất lượng sản phẩm được nâng cao, cùng với việc mở rộng thị trường và cải thiện năng lực đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật từ đối tác nhập khẩu - đặc biệt là về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm.

Do đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu xuất khẩu trái cây đạt trị giá 8 tỷ USD trong năm 2025.

Dù có nhiều lợi thế, ngành trái cây Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn. Nhiều chuyên gia đã chỉ ra các thách thức chủ yếu như tiêu chuẩn kiểm dịch khác biệt; Chi phí logistics cao; Thiếu thông tin thị trường; Công nghệ chế biến và bảo quản còn hạn chế...

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài (tháng 6/2025), ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T Group cho biết: Dù trái cây Việt Nam có chất lượng vượt trội, việc thiếu thương hiệu quốc gia khiến sản phẩm chưa được định vị rõ ràng. Các tiêu chí của chương trình Thương hiệu Quốc gia hiện nay chưa phù hợp với ngành trái cây, đặc biệt là trái cây tươi, vốn không thuộc sở hữu của một doanh nghiệp cụ thể và khó đáp ứng các yêu cầu khắt khe.

Để gỡ khó, ông ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương), đề xuất các giải pháp cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp. Cụ thể, vai trò của Thương vụ Việt Nam cần nghiên cứu thị trường như cung cấp thông tin chi tiết về nhu cầu, thị hiếu và quy định nhập khẩu tại các thị trường như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Đông Âu và Trung Đông. Doanh nghiệp cần chủ động nêu yêu cầu cụ thể để Thương vụ hỗ trợ, ví dụ như thông tin về khẩu vị hoặc kênh phân phối.

Tổ chức các sự kiện kết nối giao thương (Business Matching), hội chợ, triển lãm, và mini-show tại các nước sở tại. Bộ Công Thương sẵn sàng phối hợp với Hiệp hội Rau quả và doanh nghiệp để tổ chức các sự kiện thường niên tại Trung Quốc và mở rộng sang các thị trường khác.

Bên cạnh đó, kết nối doanh nghiệp với các đơn vị cung cấp công nghệ bảo quản, chế biến tiên tiến và hỗ trợ đăng ký thương hiệu để quảng bá quốc tế. Hỗ trợ thủ tục hải quan, chứng nhận chất lượng (HACCP, GlobalGAP) và kiểm dịch thực vật.

Góp ý thêm về giải pháp, bà Ngô Thị Thu Hồng, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần AMeii Việt Nam đề xuất, mở rộng cơ sở kiểm dịch. Cụ thể, đàm phán để xây dựng cơ sở chiếu xạ tại miền Bắc, rút ngắn thời gian vận chuyển vải thiều sang Mỹ. Đồng thời, thúc đẩy mở cửa thị trường Hàn Quốc cho vải tươi, tận dụng nhu cầu cao và chất lượng vượt trội so với vải từ Trung Quốc, Đài Loan.

Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp cần hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm chi phí vận chuyển để tăng sức cạnh tranh; Thương vụ giới thiệu các đơn vị uy tín cung cấp công nghệ bảo quản và chế biến sâu, giúp kéo dài thời gian lưu trữ và tăng giá trị gia tăng.

Hỗ trợ doanh nghiệp đăng ký thương hiệu riêng và tham gia chương trình Thương hiệu Quốc gia, định vị trái cây Việt Nam như một sản phẩm đặc sắc trên thị trường toàn cầu; tăng cường các chương trình kết nối giao thương trực tuyến, với sự giới thiệu từ Thương vụ để doanh nghiệp tiếp cận khách hàng tiềm năng dễ dàng hơn.