Đề xuất 8 nhóm hàng hóa, dịch vụ đường sắt thực hiện theo phương thức đặt hàng

Việc xây dựng, ban hành danh mục sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt thực hiện theo phương thức đặt hàng, giao nhiệm vụ nhằm tiếp tục thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về chính sách phát triển đường sắt hiện đại, đồng bộ, bền vững, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện và kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; khắc phục những tồn tại, bất cập về thể chế, tạo động lực mới cho sự phát triển của ngành đường sắt.

Danh mục sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt thực hiện theo phương thức đặt hàng, giao nhiệm vụ được ban hành là cơ sở để cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước giao nhiệm vụ, đặt hàng sản phẩm, dịch vụ cho các doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, chế tạo sản xuất, phát triển sản phẩm để từng bước tăng dần tỷ lệ nội địa hóa. 

Theo nội dung dự thảo, việc đặt hàng, giao nhiệm vụ trước mắt sẽ tập trung vào những vật tư, thiết bị, phụ tùng đường sắt có tiềm năng thị trường cao, phù hợp với trình độ công nghệ, năng lực sản xuất và nguồn nhân lực hiện có của Việt Nam.

Theo dự thảo quyết định, Bộ Xây dựng đề xuất danh mục sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt thực hiện theo phương thức đặt hàng, giao nhiệm vụ gồm 8 sản phẩm, dịch vụ.

Cụ thể, 4 sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt thực hiện theo phương thức giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng gồm: Nghiên cứu, xây dựng tiêu chuẩn áp dụng đối với dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt; Nghiên cứu, phát triển sản phẩm, hàng hóa công nghiệp đường sắt; Đánh giá sự phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật của sản phẩm, hàng hóa công nghiệp đường sắt; Đào tạo, tiếp nhận chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực đường sắt.

4 sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt thực hiện theo phương thức đặt hàng gồm: Sản xuất ray, ghi, phụ kiện liên kết; sản xuất, lắp ráp hệ thống thông tin, hệ thống tín hiệu đường sắt; sản xuất, lắp ráp hệ thống cấp điện sức kéo đường sắt; sản xuất, lắp ráp phương tiện giao thông đường sắt.

Mạng lưới đường sắt quốc gia hiện có 7 tuyến chính và 12 tuyến nhánh, với tổng chiều dài 2.703 km đường chính.

Bộ Xây dựng đánh giá ngành công nghiệp đường sắt có một số thành tựu nhất định, nhưng chủ yếu chỉ đáp ứng nhu cầu bảo trì, sửa chữa các phương tiện có tốc độ thấp. Việc sản xuất, chế tạo vật tư, thiết bị cơ khí lạc hậu. Cùng với đó, hệ thống đường sắt đô thị đã có 3 tuyến Cát Linh - Hà Đông, Nhổn - Ga Hà Nội và Bến Thành - Suối Tiên đưa vào khai thác, sử dụng nhưng còn đang trong quá trình bảo hành hoặc chưa có nhu cầu về thay thế thiết bị.

Hiện, cả nước có 35 cơ sở tham gia ngành công nghiệp đường sắt nhưng hầu hết máy móc và linh kiện vẫn phải nhập khẩu. Việc này khiến ngành còn thiếu đồng bộ và lạc hậu. Chưa kể, hệ thống công nghiệp đường sắt chưa có điều kiện để tham gia với loại hình điện khí hóa, thiếu trang thiết bị, công nghệ và nhân lực để phục vụ đường sắt điện khí hóa.

Bộ Xây dựng nhìn nhận việc ban hành danh mục sản phẩm, dịch vụ công nghiệp đường sắt được đặt hàng, giao nhiệm vụ sẽ là cơ sở để doanh nghiệp Việt từng bước làm chủ thiết kế hệ thống, xây dựng, bảo trì, sửa chữa công trình đường sắt và sản xuất được vật tư, vật liệu cho công trình.