Đề xuất điều chỉnh chính sách thuế VAT đối với ngành hồ tiêu

Ngày 31/7, Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết đơn vị này vừa gửi công văn tới các cơ quan chức năng, bao gồm Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Quốc hội, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan, để kiến nghị xem xét về thuế giá trị gia tăng đối với ngành hồ tiêu và gia vị.

Theo đó, VPSA cho biết hiện nay, ngành hồ tiêu Việt Nam có sản lượng sản xuất ước đạt khoảng 200.000 tấn mỗi năm. Trong đó, có 190.000 tấn được xuất khẩu (chiếm 95% tổng sản lượng) và chỉ 10.000 tấn được tiêu thụ nội địa (chiếm 5%).

Trong thị trường nội địa, chỉ có khoảng 5.000 tấn trong số này (chiếm 2,5%) là được chế biến sâu và tiêu thụ trong nước. Vì vậy, Nhà nước chỉ thu được thuế VAT từ phần sản phẩm này. Phần lớn sản lượng còn lại sẽ xuất khẩu không phải chịu thuế VAT nên doanh nghiệp xuất khẩu sẽ được hoàn lại phần này.

Theo tính toán, kim ngạch xuất khẩu của ngành hồ tiêu đạt 1,3 tỷ USD năm 2024, trong đó thuế VAT 5% cho toàn bộ ngành sẽ lên tới 65 triệu USD.

Điều đáng nói, chỉ gần 1,63 triệu USD (tương đương 42 tỷ đồng) thu được từ sản phẩm tiêu thụ nội địa. Phần còn lại 63,375 triệu USD sẽ được hoàn lại cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Tương tự, tổng sản lượng xuất khẩu nhóm cây gia vị khác vào khoảng 200.000 tấn, nhưng cũng chỉ dành khoảng 5.000 tấn chế biến tiêu dùng trong nước.

Tính chung toàn ngành gia vị Việt Nam, với tổng lượng xuất khẩu hơn 400.000 tấn (số liệu năm 2024) thì chỉ 10.000 tấn tiêu và gia vị các loại được tiêu thụ nội địa, đem lại nguồn thu thuế VAT cho nhà nước khoảng 55 tỷ đồng, nhưng số tiền thuế dự kiến doanh nghiệp được hoàn lên tới 2.135 tỷ đồng.

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp trong ngành hồ tiêu và gia vị đang lo ngại nguy cơ gian lận sẽ tiếp diễn khi Luật Thuế giá trị gia tăng mới được triển khai mà chưa có các biện pháp siết chặt và cải tiến quy trình.

Trước tình hình đó, VPSA kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần cải tiến cơ chế thu và hoàn thuế giá trị gia tăng theo hướng hiệu quả, sát thực tế hơn với đặc thù ngành hàng xuất khẩu có tỷ lệ tiêu thụ nội địa thấp.

Theo lý giải của VPSA, việc áp dụng cơ chế thuế giá trị gia tăng hiện tại đối với ngành hồ tiêu và gia vị sẽ gây ra rất nhiều nhiều khó khăn tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh biến động giá trị nông sản và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác như Indonesia, Ấn Độ, và Brazil.

Từ thực tiễn trên, VPSA đề xuất áp dụng thuế VAT 0% đối với nguyên liệu đầu vào dùng để xuất khẩu. Bỏ cơ chế hoàn thuế với các sản phẩm hồ tiêu và gia vị xuất khẩu, do hiệu quả thấp, tạo áp lực vốn lớn và dễ phát sinh rủi ro gian lận.

Xem xét áp dụng thuế khoán xuất khẩu 0,5%, giúp Nhà nước thu ngay tại khâu giao dịch, hỗ trợ doanh nghiệp chủ động dòng tiền, rút ngắn vòng quay vốn.

Duy trì thuế GTGT 5% với sản phẩm tiêu thụ trong nước. Đề nghị lùi thời điểm thực thi Luật Thuế GTGT mới để có thêm thời gian đánh giá, điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

VPSA kỳ vọng các kiến nghị này sẽ góp phần xây dựng một môi trường thuế minh bạch, hiệu quả, vừa hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện tốt nghĩa vụ với ngân sách, vừa tạo điều kiện thúc đẩy ngành phát triển bền vững và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản Việt Nam.