Đề xuất giữ cơ chế đặc thù cho 6 tỉnh, thành sau sáp nhập

Ngày 19/5, tiếp tục kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Tài chính thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện.

Tại tờ trình, ông Thắng cho biết, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép 5 địa phương: Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP.HCM, Cần Thơ sau khi thực hiện sáp nhập với các tỉnh thành khác được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện tương ứng tại các địa phương trước khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Riêng với TP. Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk), Chính phủ đề nghị cho phép các xã phường mới tương ứng tại địa bàn TP.Buôn Ma Thuột sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện với TP.Buôn Ma Thuột.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện dẫn đến thay đổi về ranh giới địa lý, phạm vi quản lý, địa vị pháp lý, quy mô dân số, tình hình phát triển kinh tế - xã hội... của các địa phương. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có quy định chuyển tiếp về việc tiếp tục áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù đang được thực hiện tại các địa phương thuộc diện sắp xếp, nhằm bảo đảm tính liên tục, ổn định của quy định pháp luật trong quản lý, điều hành và phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương này.

Do đó, Chính phủ đề xuất QH cho phép 5 địa phương sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh là TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Cần Thơ và các xã, phường mới tương ứng tại địa bàn TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù hiện hành.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ các cơ chế, chính sách đặc thù đã được QH ban hành đều xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, phát huy tối đa tiềm năng, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, tạo động lực tăng trưởng vượt trội cho địa phương hoặc thực hiện thí điểm các mô hình, cơ chế, chính sách mới. 

Nhiều dự án đầu tư, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương đã được xây dựng, phê duyệt và thực hiện theo các cơ chế, chính sách này. Vì vậy, việc xây dựng quy định chuyển tiếp - nhằm tiếp tục phát huy các kết quả tích cực, tránh ảnh hưởng tiêu cực tới các kế hoạch, dự án đang triển khai và môi trường đầu tư kinh doanh.

Theo Chính phủ, các cơ chế, chính sách đặc thù được xây dựng gắn liền với vị thế, vai trò và những đặc điểm riêng biệt của từng địa phương hoặc khu vực đô thị lõi. 

Theo đó, Hải Phòng là thành phố cảng, công nghiệp, dịch vụ logistics; Đà Nẵng là trung tâm du lịch, dịch vụ, công nghệ cao; Khánh Hòa phát triển kinh tế biển, du lịch biển; TP Buôn Ma Thuột là trung tâm vùng Tây Nguyên; TP HCM là đầu tàu kinh tế của cả nước và Cần Thơ là trung tâm động lực của vùng ĐBSCL.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng việc cho phép chuyển tiếp áp dụng một số chính sách đặc thù tại địa phương sau sắp xếp đơn vị hành chính ngoài mở rộng phạm vi áp dụng cơ chế, còn liên quan đến kinh tế, ngân sách (nguồn lực thực hiện, các chính sách thu - chi ngân sách). Do đó, Ủy ban này đề nghị Chính phủ đánh giá tác động chính sách, bảo đảm giữ nguyên tắc cân đối thu chi theo Luật Ngân sách Nhà nước.

Với các thành phố áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù sáp nhập vào các tỉnh, cần xác định lại tỷ lệ điều tiết để hạch toán, phân chia ngân sách trung ương - địa phương.