Đề xuất không để các ngân hàng thương mại tham gia sản xuất vàng miếng

Hiện nay, dự thảo đề cập việc bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng, và cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp và ngân hàng đáp ứng đủ điều kiện.

Tuy nhiên, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) cho rằng không nên bổ sung cho phép ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng, do không phải là tổ chức chuyên sâu về sản xuất và kinh doanh vàng.

Lý giải điều này, Hiệp hội cho biết, theo Luật Các tổ chức tín dụng ngày 18/1/2024, ngân hàng thương mại không có chức năng nhiệm vụ sản xuất vàng. Nhiệm vụ chính của các ngân hàng thương mại là kinh doanh tiền tệ (đặc biệt là hoạt động tín dụng) và cung ứng dịch vụ thanh toán.

"Nếu để các ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng, các ngân hàng thương mại buộc phải sử sụng nguồn vốn khá lớn để đầu tư nhà xưởng, máy móc, đào tạo tay nghề nhân công, đầu tư vào lĩnh vực không thuộc chức năng, nhiệm vụ chính là cấp tín dụng, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế", Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại không phải là tổ chức chuyên sâu về sản xuất kinh doanh vàng và lịch sử đã chứng minh các ngân hàng thương mại sản xuất và kinh doanh vàng miếng không hiệu quả giai đoạn trước 2012. Một số ngân hàng thương mại đã để lại hậu quả ngoài mong muốn kéo dài mà nhờ sự chỉ đạo quyết tâm hiệu quả của Ngân hàng Nhà nước mới ổn định lại.

Dự thảo Nghị định 24 cho phép Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ. Theo đó, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng không phải là cơ quan sản xuất kinh doanh vàng miếng. 

Theo Hiệp hội, nếu Ngân hàng Nhà nước tham gia sản xuất cung ứng vàng miếng, chắc chắn càng tác động tạo tâm lý thu hút người dân, nhà đầu tư tiếp tục đầu tư vào vàng miếng mang thương hiệu Ngân hàng Nhà nước, rất dễ đem lại hậu quả tương tự như trước đây khi lấy vàng SJC làm vàng chuẩn quốc gia.

Bên cạnh đó, VGTA cũng đề xuất bỏ quy định "doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng" và "vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng" mới được sản xuất vàng miếng.

VGTA cho rằng quy định này quá chặt, hiện chỉ có 3 doanh nghiệp (doanh nghiệp) sản xuất kinh doanh vàng có thể đáp ứng được điều kiện này. Với quy định trên, số lượng doanh nghiệp tham gia sản xuất vàng miếng không đáng kể, dễ hình thành để nhà nước vẫn độc quyền sản xuất, cung ứng vàng miếng, hạn chế nguồn cung vàng miếng.

VGTA cho rằng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể tham khảo thực tế nhu cầu vốn ban đầu của Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) để đầu tư sản xuất vàng miếng, từ đó có quy định sát với thực tiễn.

VGTA kiến nghị vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng trở lên là phù hợp. Ngoài ra, nên tập trung về năng lực sản xuất của doanh nghiệp (tài sản, cơ sở vật chất, kỹ thuật để sản xuất vàng miếng của doanh nghiệp); về hiệu quả kinh doanh, uy tín doanh nghiệp, thương hiệu trên thị trường; mẫu mã, chất lượng sản phẩm vàng miếng; tình hình chấp hành quy định của nhà nước liên quan đến kinh doanh vàng.

VGTA cũng đề nghị NHNN cấp hạn mức xuất, nhập khẩu vàng miếng; nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng theo hàng năm. Việc phân bổ cần được thực hiện ngay từ đầu năm, theo nguyên tắc công khai minh bạch và không phát sinh các giấy phép con. Từ đó, doanh nghiệp chủ động lựa chọn thời điểm và khối lượng (trong hạn mức) để nhập khẩu, và sẽ báo báo cáo định kỳ với NHNN. Việc điều chỉnh bổ sung hạn mức nhập khẩu, xuất khẩu vàng miếng do NHNN quyết định.