Đề xuất phát hành trái phiếu 100.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi nhà ở xã hội

Theo dự thảo nghị quyết, gói tín dụng sẽ được phân bổ trong 5 năm, từ 2025 đến 2030. Cụ thể, mỗi năm từ 2025 đến 2029 sẽ giải ngân khoảng 16.500 tỷ đồng, riêng năm 2030 là 17.500 tỷ đồng.

Ngân hàng Chính sách xã hội được giao xây dựng đề án phát hành trái phiếu được chính phủ bảo lãnh, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và đảm bảo báo cáo kết quả phân bổ nguồn vốn hàng quý.

Tiêu chí, điều kiện vay của gói áp dụng theo Nghị định 100/2024. Theo đó, người dân được vay tối đa 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà ở xã hội. Trường hợp xây mới, sửa chữa nhà ở, mức vay tối đa là 70% và không quá 1 tỷ đồng. Lãi suất bằng mức cho vay với hộ nghèo được Thủ tướng quy định, chẳng hạn hiện mức này là 6,6% một năm. Thời hạn vay tối đa 25 năm.

Bộ Xây dựng cho biết, để đạt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, tổng nguồn lực cần huy động lên tới 500.000 tỷ đồng. Trong đó, khoảng 50% nhu cầu vay thuộc người mua nhà, tương đương 250.000 tỷ đồng.

Song hiện mới có gói 120.000 tỷ đồng được các ngân hàng thương mại chủ động cân đối và vốn ngân sách qua Ngân hàng Chính sách xã hội. So với nhu cầu vốn phát triển nhà ở xã hội đến 2030, gói 120.000 tỷ chiếm khoảng 24%. Do đó, cần thêm gói tín dụng ưu đãi để đảm bảo mục tiêu cả nước có 1 triệu căn nhà ở xã hội 5 năm tới.

Bộ này ước tính gói ưu đãi 100.000 tỷ đồng chiếm khoảng 20% tổng nhu cầu vốn phát triển loại nhà này tới 2030.

Để triển khai hiệu quả, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với Bộ Tài chính phân bổ nguồn vốn trái phiếu chính phủ cho các dự án nhà ở xã hội. Đồng thời, các địa phương được yêu cầu cải thiện thủ tục hành chính như giao đất, phê duyệt dự án và giải phóng mặt bằng nhằm rút ngắn thời gian triển khai.

Thực tế, việc giải ngân gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội vừa qua chưa hiệu quả. Tỷ lệ giải ngân mới đạt gần 1%, tức khoảng 1.344 tỷ đồng. Trong số này khoảng 1.295 tỷ cho chủ đầu tư tại 12 dự án, còn lại người mua nhà. Nhiều doanh nghiệp và người mua phản ánh lãi suất còn cao trong khi thời gian hưởng ưu đãi suất ngắn, trong 3-5 năm.

Trước đó, trong báo cáo về quản lý thị trường bất động sản và nhà ở xã hội giai đoạn 2015-2023, Đoàn giám sát Quốc hội đánh giá việc triển khai đề án xây một triệu căn nhà xã hội chưa đạt yêu cầu, đa số địa phương chưa hoàn thành chỉ tiêu.

Để khắc phục, Bộ Xây dựng đã đề xuất giảm lãi suất vay, kéo dài thời gian ưu đãi và phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội rà soát các rào cản pháp lý. Đồng thời, việc triển khai dự án nhà ở xã hội sẽ được gắn với các cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nhằm gia tăng nguồn cung.