Đề xuất xóa nợ thuế kéo dài trên 10 năm, siết chặt cơ chế ấn định thuế

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) với nhiều nội dung quan trọng liên quan việc xóa nợ và ấn định thuế.

Điểm đáng chú ý đầu tiên là đề xuất xóa các khoản nợ thuế kéo dài trên 10 năm, dù đã áp dụng đủ biện pháp cưỡng chế nhưng vẫn không thể thu hồi.

Theo dự thảo, việc xóa nợ thuế chỉ áp dụng trong những trường hợp bất khả kháng, như: doanh nghiệp, hợp tác xã đã phá sản theo Luật Phá sản và không còn tài sản để thanh toán; cá nhân đã chết, mất năng lực hành vi dân sự và không có tài sản, kể cả tài sản thừa kế, để thực hiện nghĩa vụ thuế. Ngoài ra, các khoản nợ phát sinh do thiên tai, dịch bệnh diện rộng gây thiệt hại nghiêm trọng khiến người nộp thuế mất khả năng phục hồi sản xuất - kinh doanh cũng có thể được miễn nghĩa vụ.

Đáng chú ý, những trường hợp nợ thuế đã được xóa theo diện nợ quá 10 năm, nếu quay lại kinh doanh, sẽ phải hoàn trả phần nợ đã được xóa trước đó.

Đến hết tháng 6/2025, tổng số tiền nợ thuế ngành thuế quản lý ước tính gần 240.000 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm, cơ quan thuế đã thu hồi được hơn 43.100 tỷ đồng, trong đó gần 2.000 tỷ đồng bằng biện pháp cưỡng chế. Ngành thuế hiện đã triển khai hệ thống cưỡng chế nợ thuế tự động trên toàn quốc, kết nối trực tiếp với Bộ Công an và các ngân hàng thương mại để phong tỏa tài khoản, tạm hoãn xuất cảnh… Việc này được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả quản lý, tăng tính răn đe và hạn chế tình trạng chây ỳ, tẩu tán tài sản.

Song song với quy định về xóa nợ, dự thảo cũng bổ sung cơ chế siết chặt ấn định thuế. Cơ quan thuế có quyền áp dụng biện pháp này nếu phát hiện người nộp thuế dùng chứng từ không phản ánh đúng bản chất giao dịch, cố tình giảm nghĩa vụ thuế, thực hiện giao dịch không đúng bản chất kinh tế để trốn thuế, hoặc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, kể cả trong trường hợp hàng hóa là có thật và đã kê khai doanh thu.

Bộ Tài chính cho rằng những điều chỉnh này sẽ góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao tính minh bạch và khả thi trong quản lý thuế, đồng thời tiệm cận với thông lệ quốc tế.

Cơ chế giám sát cũng được quy định chặt chẽ: Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ báo cáo HĐND cùng cấp về kết quả xóa nợ; Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo Chính phủ trình Quốc hội khi quyết toán ngân sách. Chính phủ sẽ hướng dẫn cụ thể về thẩm quyền, thời hạn giải quyết hồ sơ, trong khi Bộ Tài chính ban hành chi tiết về trình tự, thủ tục xóa nợ.

Mới đây, Cục Thuế TP. Hà Nội đã công khai danh sách 41 đơn vị nợ thuế và các khoản phải nộp ngân sách với tổng số nợ hơn 195 tỷ đồng (tính đến ngày 30/6), cho thấy quyết tâm minh bạch hóa thông tin và siết chặt kỷ cương trong quản lý thuế.