Doanh nghiệp ĐBSCL thấp thỏm chờ 'tiếp sức'

Doanh nghiệp buông tay…

Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh tại Cần Thơ - Chủ tịch Hội đồng các Hiệp hội Doanh nghiệp đồng bằng sông Cửu Long cho biết, toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long có hơn 75.000 doanh nghiệp, nhưng hiện chỉ còn khoảng 250 doanh nghiệp đang hoạt động cầm chừng. Từ tháng 6 đến hết tháng 8/2021 đã có gần 10.000 doanh nghiệp trong vùng rút khỏi thị trường (tạm dừng kinh doanh, ngừng hoạt động và giải thể), tương đương 20% doanh nghiệp hiện có đã biến mất. Những doanh nghiệp còn hoạt động chỉ đáp ứng từ 20 - 40% công suất.

Ông Hồ Việt Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh An Giang cho biết, doanh nghiệp của địa phương này khó khăn chồng chất. Chỉ trong 3 tháng qua đã có 1.087 doanh nghiệp ở An Giang ngừng hoạt động và phá sản. Còn tỉnh Đồng Tháp có gần 2.600 doanh nghiệp đóng cửa, tạm ngưng hoạt động, chiếm gần 90% tổng số doanh nghiệp trên địa bàn. Riêng TP. Cần Thơ, có đến 9.800 doanh nghiệp đóng cửa, ngưng hoạt động trong thời gian giãn cách xã hội.

Ông Ngô Văn Chơn, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần may Tây Đô (TP. Cần Thơ) cho biết, đơn vị có 1.300 lao động, đã áp dụng "3 tại chỗ" nhưng chi phí quá cao mà hiệu xuất rất thấp. "Công ty đã dừng hoạt động từ ngày 16/7 đến nay. Hiện tại, chúng tôi phải ngừng đơn hàng và phải đàm phán lại với nhiều khách hàng. Không đáp ứng kịp thời và đúng cam kết hợp đồng, công ty đứng trước nguy cơ bị nhiều khách hàng "truyền thống" hơn 20 năm qua từ bỏ", ông Chơn nói.

Ông Võ Đông Đức, Tổng Giám đốc Công ty CASEAMEX chuyên chế biến cá tra phi lê xuất khẩu tại Khu công nghiệp Trà Nóc, TP Cần Thơ cho biết, doanh nghiệp đang gặp bế tắc vì sản xuất thủy sản không giống với các ngành hàng khác, phải chế biến tươi sống, vận chuyển từ ao đến nhà máy. Công nhân trong nhà máy phải có đủ các khâu, là chuỗi liên hoàn, khép kín. Cắt giảm lao động khiến công ty gặp khó khăn từ việc không có người bắt cá từ ao nuôi, công nhân trong nhà máy không đủ số lượng tham gia chuỗi sản xuất. 

Ông Đức chia sẻ: "Chúng tôi đã thử mô hình "3 tại chỗ" nhưng không hiệu quả do không đủ quy mô để sản xuất. Công nhân mong muốn được về nhà sau giờ làm việc để nghỉngơi tái tạo sức lao động. 100% doanh nghiệp chế biến cá tại Khu công nghiệp Trà Nóc phải ngừng sản xuất cũng vì "3 tại chỗ" không hiệu quả, không đáp ứng yêu cầu".

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng - Trần Khắc Tâm cho rằng, việc áp dụng mô hình "3 tại chỗ" trong thời gian dài gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp vì chỉ hoạt động cầm chừng 20-30% công suất. Doanh nghiệp chấp nhận thua lỗ để duy trì sản xuất, giữ đơn hàng nhưng hầu hết doanh nghiệp không thể tiếp tục duy trì, không trụ nổi với "3 tại chỗ". Nguyên nhân là do năng lực tài chính của doanh nghiệp và sức ép tâm lý của người lao động, tinh thần sa sút, lo lắng. Trong thời gian ngắn nhưng địa phương ban hành quá nhiều chính sách gây biến động quá lớn.

Chính quyền cũng… "bối rối"!

Nói về kế hoạch tái khởi động sản xuất kinh doanh sau thời gian dài phòng chống dịch bệnh, nhiều doanh nghiệp tại TP Cần Thơ lo lắng trước thời gian giãn cách xã hội kéo dài (đến ngày 18/9). Mặc dù, doanh nghiệp đã có những kiến nghị đến chính quyền thành phố nhưng vẫn chưa có lộ trình "mở cửa" cho doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh. Trả lời báo chí, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP. Cần Thơ Nguyễn Văn Hồng nói, các sở, ngành đang xây dựng phương án trình lãnh đạo thành phố, "sớm nhất" cũng đến thứ ba ngày 14/ 9/2021.

Ngoài ra, các doanh nghiệp đã gửi kiến nghị đến VCCI tại Cần Thơ và lãnh đạo 13 tỉnh, thành đồng bằng sông Cửu Long, Chính phủ với mong muốn được tiếp sức, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn để khôi phục sản xuất sau thời gian dài "kiệt sức" vì chống chọi với dịch bệnh. Đặc biệt là cần có giải pháp thay thế cho "3 tại chỗ", có lộ trình nghiên cứu giải pháp sống chung với dịch. Đề nghị Chính phủ có chỉ đạo thực hiện các chính sách tài chính, tín dụng tốt để tạo đòn bẩy mạnh mẽ cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại. Chính quyền các địa phương xem xét hỗ trợ phí test COVID-19 cho doanh nghiệp, có quy định hướng dẫn liên ngành về phương thức vận chuyển hàng hóa, thu hoạch nông sản cho bà con nông dân tới vụ thu hoạch. Các cơ quan ban ngành đẩy nhanh thủ tục, chính sách hỗ trợ cho ngoanh nghiệp và người lao động theo Nghị quyết 68 và Quyết định 23 của Thủ tướng chính phủ.

Đặc biệt là trao quyền cho doanh nghiệp trong việc tổ chức sản xuất lâu dài, cho doanh nghiệp chủ động, chịu trách nhiệm trước pháp luật. Khi đó, cơ quan Nhà nước không tham gia quá sâu vào công tác tập hợp, phân công, sắp xếp, bố trí nhân sự, công tác điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 

"Vì cơ quan nhà nước không nắm bắt và biết hết các công đoạn, các dây chuyền sản xuất, các yêu cầu kỹ thuật trong chuỗi sản xuất của doanh nghiệp nên để doanh nghiệp tự tổ chức quản lý, tự chịu trách nhiệm. Doanh nghiệp mong muốn chính quyền các cấp không quá cứng nhắc trong quy định làm cho doanh nghiệp vốn đã quá khó khăn lại càng khó khăn hơn bởi những quy chế, quy trình, quy định", ông Nguyễn Phương Lam phân tích.

Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) cho biết, đơn hàng tháng 8 và tháng 9 của công ty có hơn 120 container với 25.000 tấn gạo xuất khẩu nước ngoài. 

"Nhưng đến nay công ty chỉ xuất được 28 container. Hiện tại chúng tôi chỉ làm cầm chừng, chủ yếu là các mặt hàng gạo cứu trợ trong nước", ông Phạm Thái Bình quả quyết. Theo ông Phạm Thái Bình, Cần Thơ bước vào thu hoạch vụ lúa thu đông từ giữa tháng 9 với hơn 75.000 ha, tương đương 600.000 – 700.000 tấn lúa. Trong khi các doanh nghiệp lúa gạo đang tồn kho 85%, nhưng buộc thu mua lúa cho nông dân nên gặp rất nhiều khó khăn và áp lực tài chính.