Doanh nghiệp ngành gỗ xây dựng các kịch bản ứng phó chính sách thuế từ Mỹ

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong tháng 2/2025 đạt, 3 tỷ USD, giảm 27,7% so với tháng 1/2025, nhưng tăng 33,9% so với tháng 2/2024; trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 665,7 triệu USD, giảm 32,2% so với tháng 1/2025, nhưng tăng 38,9% so với tháng 2/2024. Tính chung 2 tháng đầu năm 2025, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,45 tỷ USD, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 1,65 tỷ USD, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong 2 tháng đầu năm 2025 gặp nhiều thuận lợi, trị giá xuất khẩu tới các thị trường chính đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực.

Năm 2025, ngành gỗ Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 18-18,5 tỷ USD, tăng 10-15% so với năm ngoái. Tuy nhiên, Phó chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho rằng, trong điều kiện thương mại bình thường, đây là mục tiêu khiêm tốn, dễ đạt được, nhưng trong bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều xáo động, rất khó nói liệu chỉ tiêu đặt ra có trở thành hiện thực hay không.

Mỹ đang là thị trường tiêu thụ trên 50% sản phẩm gỗ xuất khẩu của Việt Nam, chủ yếu là đồ gỗ nội ngoại thất, đồ mộc, tinh chế, nhưng cũng có một phần gỗ dán, ván ghép thanh và các loại sản phẩm khác.

Mới đây, thông tin Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định áp thuế 25% cho gỗ xẻ và các sản phẩm lâm nghiệp từ ngày 2/4 đã trở thành chủ đề nóng trong cộng đồng doanh nghiệp, khi thị trường Mỹ đang chiếm hơn một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ Việt Nam.

Cùng với đó, ngành gỗ Việt cũng đối mặt thách thức tại thị trường EU với Quy chế sản phẩm không phá rừng EUDR, áp dụng chính thức vào ngày 31/12/2025. Bên cạnh đó là Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Chỉ thị về báo cáo phát triển bền vững của doanh nghiệp (CSRD) liên quan giảm phát thải khí nhà kính, thiết kế sinh thái… sẽ tác động đến xuất khẩu sản phẩm gỗ của Việt Nam.

Phó chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) nhận định: “Trước những thay đổi về chính sách thuế này, doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam không khỏi lo lắng về ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gỗ của thị trường Việt Nam”.

Đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp ghi nhận đơn hàng chỉ đến tháng 4 - 5/2025, với sản lượng thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là, các nhà mua hàng Mỹ đang lúng túng, lo sợ việc áp thuế sẽ dẫn tới tồn kho, nên chưa mạnh dạn chốt đơn.

Nhìn nhận về câu chuyện ứng phó thuế quan từ chính quyền Trump, các chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp cần sẵn sàng các kịch bản và phương án ứng phó, trong đó tập trung tạo cân bằng cán cân thương mại với Mỹ, thúc đẩy ngoại giao, hợp tác với nước này. Ngoài ra, chúng ta cần tích cực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu...

Để ứng phó, Viforest và các doanh nghiệp trong ngành đã và đang chuẩn bị sẵn sàng để có thể tham gia các cuộc điều trần nếu như phía Mỹ yêu cầu chứng minh quan hệ thương mại trong lĩnh vực gỗ giữa Việt Nam và Mỹ là quan hệ bổ trợ cho nhau.

“Chúng ta không cạnh tranh, không làm ảnh hưởng tới sản xuất của Mỹ. Việt Nam không chỉ xuất khẩu sang Mỹ, mà còn trở thành thị trường lớn thứ 2 trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc, về tiêu thụ gỗ tròn và gỗ xẻ của Mỹ. Gỗ nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, đồng thời chế biến và xuất khẩu sang nhiều thị trường khác nhau. Trong đó, nhiều sản phẩm sử dụng gỗ Mỹ đã xuất khẩu quay trở lại thị trường Mỹ. Đây là quan hệ thương mại tạo giá trị gia tăng, có đi có lại và hai bên cùng có lợi”, Phó chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nhấn mạnh.

Dự báo, năm nay và những năm tới, ngành gỗ tiếp tục chịu áp lực từ các hàng rào thương mại và yêu cầu truy xuất nguồn gốc khắt khe từ EU, Mỹ và nhiều thị trường khác. Việc chủ động nguồn nguyên liệu gỗ trong nước sẽ là cơ sở để gỗ Việt Nam vượt qua những rào cản kĩ thuật của các thị trường nhập khẩu.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là Việt Nam chưa được coi là nền kinh tế thị trường đầy đủ, dẫn đến bất lợi trong các cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp của Mỹ. Do đó, theo các bộ, ngành, hiệp hội cần xem xét nhập khẩu nguyên liệu gỗ từ Mỹ để giảm thâm hụt thương mại và tránh các vụ kiện về xuất xứ hàng hóa. Về phía doanh nghiệp, cần thận trọng với nguồn nguyên liệu đầu vào từ các nước đang là đối tượng bị Mỹ áp thuế.