Động lực mới cho tăng trưởng có chất lượng cuối năm 2024

Trong khuôn khổ Chương trình Cải cách kinh tế vĩ mô/Tăng trưởng xanh do chính phủ Đức tài trợ, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phối hợp với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức GIZ tổ chức Hội thảo "Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm và triển vọng cả năm 2024: Động lực mới cho tăng trưởng có chất lượng.

Phát biểu tại Hội thảo "Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm và triển vọng cả năm 2024: Động lực mới cho tăng trưởng có chất lượng", sáng ngày 9/7, bà Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện trưởng CIEM cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã phải đối mặt với những thuận lợi đan xen với khó khăn, thách thức từ bối cảnh quốc tế. 

Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện các giải pháp phát triển kinh tế-xã hội, tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô. Bảo đảm các cân đối lớn và tạo dựng nền tảng cho thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Việt Nam đã đạt được những kết quả kinh tế - xã hội quan trọng trong 6 tháng đầu năm 2024. Quan trọng hơn, Việt Nam đang được coi là điểm sáng của cải cách và hội nhập kinh tế.

"Các giải pháp cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển vùng, cải thiện môi trường kinh doanh, tăng năng suất lao động song hành với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang trở thành những ưu tiên chính sách quan trọng.

Bên cạnh 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) đang thực hiện hoặc đã hoàn tất ký kết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo thúc đẩy FTA với một số đối tác mới", bà Minh nói.

Tại Hội thảo, Viện CIEM đã đưa ra Báo cáo "Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm và triển vọng cả năm 2024: Động lực mới cho tăng trưởng có chất lượng". Báo cáo này thực hiện các mục tiêu: phân tích, đánh giá diễn biến kinh tế vĩ mô trong 6 tháng đầu năm 2024; cập nhật đánh giá triển vọng kinh tế vĩ mô cho cả năm 2024; phân tích sâu về các nội dung phát triển tài chính xanh và phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam; và  kiến nghị một số định hướng, giải pháp điều hành và cải cách kinh tế ở Việt Nam trong 6 tháng cuối năm 2024 và các năm tiếp theo.

Nêu một số điểm nổi bật của nền kinh tế trong 6 tháng đầu năm 2024, ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp - CIEM, cho biết, tính chung cả 6 tháng đầu năm, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 6,42%. Trong đó, quý I đạt mức 5,87%, quý II đạt mức 6,93% (so với cùng kỳ năm trước).

Tăng trưởng GDP thực tế của Việt Nam đã vượt so với mức tiềm năng trong các quý I và II của năm 2024. 

Năng suất lao động cũng đạt được một số kết quả tích cực. Tính theo giá hiện hành, GDP bình quân lao động có việc làm trong 6 tháng đầu năm 2024 đã tăng khoảng 10,2% so với cùng kỳ năm 2023. Tính chung sáu tháng đầu năm 2024, tỷ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng là 4,3%, giảm 0,1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Một số doanh nghiệp đã bắt đầu ứng dụng AI để cải thiện hiệu quả và NSLĐ, chẳng hạn như trong lĩnh vực thương mại điện tử, đồ họa chuyên nghiệp,...

Lạm phát có xu hướng tăng trong các tháng đầu năm, dù vẫn nằm trong tầm kiểm soát. Tính chung 6 tháng đầu năm, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân đã tăng 4,08%, lạm phát cơ bản tăng 2,75%. 

Tỷ giá VNĐ/USD đã tăng tương đối nhanh trong 6 tháng đầu năm 2024. Tại thời điểm 28/6/2024, tỷ giá trung tâm ở mức 24.260, tăng 1,07% so với thời điểm cuối tháng 3/2024, và tăng 1,65% so với cuối năm 2023. Dù vậy, tỷ giá VNĐ/USD nhìn chung ổn định hơn so với chỉ số USD Index. Trung bình 6 tháng đầu năm 2024, mức độ biến động của tỷ giá VNĐ/USD của ngân hàng thương mại và trên thị trường tự do tương ứng bằng 59,2% và 73,1% so với chỉ số USD Index.

Tổng vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội 6 tháng đầu năm (theo giá hiện hành) ước đạt 1.451,3 nghìn tỷ đồng, tương đương 27,7% GDP, tăng 6,8% (nếu loại bỏ yếu tố tăng giá, mức tăng đạt 2,6%). Tốc độ tăng vốn đầu tư toàn xã hội trong 6 tháng đầu năm 2024 chủ yếu là nhờ đóng góp của vốn đầu tư ở khu vực tư nhân và vốn đầu tư nước ngoài. Kết quả thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trong 6 tháng đầu năm là một điểm sáng, với tăng trưởng dương về cả số dự án và vốn đăng ký mới, tổng vốn đăng ký (bao gồm vốn tăng thêm, vốn góp, mua cổ phần), và vốn thực hiện.

Tăng trưởng xuất nhập khẩu cũng là một điểm nhấn trong bức tranh kinh tế của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm. Tổng giá trị xuất nhập khẩu ước đạt 368,5 tỷ USD, tăng 15,7%. Trong đó, xuất khẩu đạt 190,1 tỷ USD, tăng 14,5%, còn nhập khẩu đạt 178,5 tỷ USD, tăng 17,0%. Cán cân thương mại hàng hóa đạt thặng dư khoảng 11,63 tỷ USD

Báo cáo của CIEM đã đưa ra hai kịch bản cập nhật dự báo kinh tế vĩ mô trong năm 2024. Theo kịch bản 1, tăng trưởng GDP dự báo đạt 6,55% trong năm 2024. Xuất khẩu cả năm 2024 tăng 9,54% so với năm 2023.

Chỉ số CPI bình quân cả năm 2024 tăng 4,31% so với năm 2023. Cán cân thương mại giữ được thặng dư ở mức 5,7 tỷ USD.

Theo kịch bản 2, tăng trưởng GDP dự báo ở mức 6,95% trong năm 2024. Xuất khẩu cả năm 2024 tăng 11,64% so với năm 2023. Chỉ số CPI bình quân cả năm 2024 tăng 4,12% so với năm 2023. Cán cân thương mại đạt thặng dư ở mức 7,3 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu trong những tháng cuối năm, ông Dương khuyến nghị, cần cải thiện chất lượng tăng trưởng; cải thiện năng lực đổi mới sáng tạo, thích ứng với các xu hướng lớn (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh).

Cùng với đó là tăng năng suất lao động; hoàn thiện khung pháp lý cho các mô hình kinh tế mới như kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, kinh tế sáng tạo.

"Chính phủ cần có giải pháp điều hành chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp. Nếu chỉ tập trung nới lỏng tiền tệ và tài khóa để thúc đẩy tăng trưởng thì áp lực lạm phát sẽ gia tăng.

Cần theo dõi diễn biến lạm phát, đặc biệt là tác động của tăng lương và tăng giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý giá. Giữ gìn dư địa tài khóa để ứng phó với các cú sốc trong tương lai," ông Dương nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, đại biểu đã trao đổi, phân tích, kiến nghị về các nội dung, ưu tiên chính sách nhằm duy trì đà phục hồi tăng trưởng gắn với cải thiện chất lượng tăng trưởng, trên cơ sở củng cố nền tảng kinh tế vi mô, kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý, gắn với thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và các FTA nói riêng.