Dự thảo Nghị định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm khó doanh nghiệp?

VCCI cho rằng việc xây dựng quy định pháp luật về đấu giá quyền khai thác khoáng sản phải được xây dựng theo hướng thuận tiện, tạo thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp tham gia đấu giá, nhằm tăng tỷ lệ thu tiền cấp quyền qua đấu giá.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản trả lời Công văn số 2747/BTNMT-ĐCKS ngày 22/05/2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc góp ý Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 22/2012/NĐ-CP của Chính phủ về đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Theo đánh giá của VCCI, quyền đấu giá quyền khai thác khoáng sản là một bước tiến lớn của Luật Khoáng sản năm 2010, giúp minh bạch hoá lĩnh vực khoáng sản, tránh tình trạng xin-cho khi cấp phép khai thác. Tuy nhiên, qua 9 năm thực thi, số tiền thu được thông qua đấu giá mới chỉ đạt hơn 1.041 tỷ đồng. Trong khi đó, theo báo cáo của ngành thuế, số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hàng năm thu được vào khoảng 4.000-5.000 tỷ đồng. Như vậy, tỷ lệ thu thông qua đấu giá mới chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với những trường hợp thu không đấu giá.

Do đó, VCCI cho rằng việc xây dựng quy định pháp luật về đấu giá quyền khai thác khoáng sản phải được xây dựng theo hướng thuận tiện, tạo thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp tham gia đấu giá, nhằm tăng tỷ lệ thu tiền cấp quyền qua đấu giá.

Hồ sơ thông tin mời đấu giá và xét chọn tham gia đấu giá

Điều 11.2.g của Dự thảo quy định hồ sơ mời đấu giá yêu cầu tổ chức cá nhân phải dự kiến các nội dung về mục đích, địa chỉ sử dụng khoáng sản sau khai thác, phương pháp, công nghệ, thiết bị khai thác, mức độ chế biến khoáng sản. Tại Điều 24.2.c của dự thảo cũng đưa ra tiêu chí xét chọn tham gia cuộc đấu giá quyền khai thác khoáng sản là phải có cam kết về thiết bị, công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản và phương án tiêu thụ sản phẩm phù hợp với quy định.

Lưu ý rằng việc lựa chọn doanh nghiệp cấp phép khoáng sản ở đây là đấu giá, chứ không phải đấu thầu. Nói cách khác, tiêu chí để lựa chọn đơn vị trúng đấu giá chỉ là yếu tố giá, không bao gồm các yếu tố khác về năng lực, trang thiết bị, kinh nghiệm, phương án chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Nếu đưa thêm các tiêu chí này trong vòng xét chọn tham gia thì đã thay đổi bản chất từ đấu giá thành đấu thầu hai giai đoạn. Đây là vấn đề đã được tranh luận trong quá trình soạn thảo Luật Khoáng sản 2010 và đi đến thống nhất theo phương án đấu giá. Luật Đấu giá tài sản 2016 cũng không có bước xét chọn như thế này. Thêm vào đó, việc đưa ra các tiêu chí này có thể dẫn đến nguy cơ tuỳ tiện, thậm chí tham nhũng, tiêu cực khi xét chọn. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi quy định theo hướng các tiêu chí xét chọn chỉ bao gồm các tiêu chí cứng theo quy định của Luật Khoáng sản về điều kiện cấp phép hoạt động khoáng sản, không bổ sung thêm các tiêu chí khác.

Xác định điều kiện về vốn chủ sở hữu của tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá

Vốn chủ sở hữu là một trong những điều kiện để được cấp phép hoạt động khoáng sản theo Điều 40.2.c và Điều 53.2.c của Luật Khoáng sản. Tuy nhiên, Luật Khoáng sản chỉ yêu cầu doanh nghiệp phải xác nhận năng lực về vốn vào thời điểm xin cấp phép hoạt động khoáng sản, chứ không có yêu cầu này trong giai đoạn đấu giá. Điều 40.2 của Luật Khoáng sản tách biệt 2 điều kiện về vốn (tại điểm c) và điều kiện trúng đấu giá (tại điểm a). Hồ sơ xin cấp phép tại Điều 47.1 của Luật Khoáng sản cũng tách biệt giữa văn bản xác nhận vốn chủ sở hữu (tại điểm e) và văn bản xác nhận trúng đấu giá (tại điểm g).

Trên thực tế, VCCI cho rằng việc huy động vốn chủ sở hữu ngay tại thời điểm tham gia đấu giá có thể sẽ hạn chế số lượng các đơn vị tham gia đấu giá, đồng thời gây khó khăn cho việc bố trí dòng tiền của các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp sẽ phải chuẩn bị một số lượng vốn lớn trong khi chưa biết là mình có trúng đấu giá hay không.

“Quy định này được đưa ra có thể được suy đoán là tránh trường hợp doanh nghiệp trúng đấu giá nhưng lại không có đủ điều kiện về vốn để xin cấp phép hoạt động khoáng sản. Tuy nhiên, điều này có thể dễ dàng được giải quyết thông qua việc liệt kê trường hợp này vào quy định về tịch thu tiền đặt cọc”, VCCI nhấn mạnh.

Với những lý do trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi quy định theo hướng: Doanh nghiệp không phải nộp văn bản xác nhận điều kiện vốn chủ sở hữu tại thời điểm tham gia đấu giá; Doanh nghiệp phải nộp văn bản xác nhận điều kiện vốn chủ sở hữu tại thời điểm xin cấp phép hoạt động khoáng sản; Trong trường hợp doanh nghiệp trúng đấu giá không nộp được văn bản xác nhận điều kiện vốn chủ sở hữu khi xin cấp phép hoạt động khoáng sản thì bị tịch thu tiền đặt cọc.