Gần 500 vệ tinh của Starlink bốc cháy: Chuyên gia lo ngại về tương lai “đen tối” cho toàn nhân loại

Theo Cnet, tính từ tháng 12/2024 đến 5/2025, 472 vệ tinh Starlink đã bốc cháy trong khí quyển. Như vậy, SpaceX đưa khoảng 6% đội bay đang hoạt động của mình ra khỏi quỹ đạo.

Các vệ tinh Starlink được chế tạo để tồn tại trong khoảng 5 năm. Sau đó, chúng được sẽ rơi vào vào bầu khí quyển của trái đất và bốc cháy. SpaceX, công ty tên lửa do Elon Musk sở hữu, đã phóng các vệ tinh Starlink đầu tiên vào năm 2019. Đây là lần đầu tiên các thiết bị vệ tinh được đưa ra khỏi quỹ đạo toàn diện.

Ước tính hiện nay có hơn 1,4 triệu ngôi nhà sử dụng dịch vụ internet của Starlink tại Hoa Kỳ. Ở nhiều vùng nông thôn, công nghệ này đã thực sự thay đổi cuộc chơi.

Nhưng các nhà khoa học đã nêu lên mối lo ngại về những hậu quả không mong muốn đi kèm với sự gia tăng chưa từng có về số lượng vệ tinh trên bầu trời. Trong số khoảng 10.000 vật thể hoạt động trên quỹ đạo trái đất thấp (cách bề mặt trái đất khoảng 1.900km) hơn 7.750 vật thể thuộc về Starlink. Con số này được công bố bởi Jonathan McDowell, một nhà vật lý thiên văn theo dõi các vụ phóng vệ tinh, thu thập.

Về phía mình, SpaceX nộp báo cáo tự nguyện cho Ủy ban Truyền thông Liên bang Hoa Kỳ (FCC) hai lần một năm về tình trạng các chòm sao vệ tinh của mình. Vào lần kiểm tra vào tháng 12/2024, chỉ có 73 vệ tinh được đưa ra khỏi quỹ đạo. Việc các thiết bị vệ tinh được đưa ra khỏi quỹ đạo gia tăng đột biến trong năm 2025 có thể gây ra những tác động nghiêm trọng trên trái đất.

Các nhà khoa học ngày càng tìm thấy nhiều kim loại từ tàu vũ trụ trong tầng bình lưu, và trong những trường hợp hiếm hoi, các mảnh vỡ không gian thậm chí còn rơi xuống mặt đất. SpaceX từng tiết lộ rằng một mảnh nhôm nặng khoảng 2.5kg từ vệ tinh Starlink đã được tìm thấy tại một trang trại ở Saskatchewan, Canada.

"Như thường lệ, nhân loại đang thực hiện một thử nghiệm mới với môi trường của mình. Chúng ta đang làm điều mà thiên nhiên chưa từng làm trước đây", McDowell nói với CNET.

SpaceX khẳng định quá trình đưa vệ tinh ra khỏi quỹ đạo là an toàn, khiến nguy cơ thương vong về người ở mức "dưới 1 trên 100 triệu" đối với các vệ tinh V2 hiện tại.

"Các vệ tinh của SpaceX vượt quá tiêu chuẩn của ngành về khả năng phân hủy, không gây ra rủi ro nào có thể tính toán được đối với sự sống trên mặt đất, cùng với khả năng tái nhập mục tiêu của vệ tinh qua các khu vực không có người ở trên toàn cầu", hồ sơ của SpaceX cho biết.

Đại diện của SpaceX vẫn chưa có phản hồi chính thức về vấn đề này.

Các nhà khoa học khí hậu lo ngại về việc rơi vệ tinh

Với việc các vệ tinh Starlink đầu tiên mới được phóng lên quỹ đạo gần đây với số lượng lớn, chúng ta vẫn còn đang ở trong vùng đất chưa được khám phá khi nói đến việc lập bản đồ tác động của khí hậu.

Theo Space.com SpaceX đã có được sự cho phép của FCC để phóng 12.000 vệ tinh và dự kiến sẽ phóng tới 42.000 vệ tinh trong tương lai.

Một nghiên cứu do NASA tài trợ và được công bố trên Geophysical Research Letters vào tháng 6/2024 đã phát hiện ra rằng một vệ tinh nặng khoảng 250kg giải phóng khoảng 30kg hạt nano oxit nhôm khi cháy trong khí quyển. Các hạt nano này đã tăng gấp tám lần từ năm 2016 đến năm 2022 và các vệ tinh Starlink hiện tại nặng hơn 798kg mỗi vệ tinh.

Các mẫu riêng biệt do Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (Hoa Kỳ) lấy đã tìm thấy "nhôm và kim loại lạ" trong 10% mảnh vỡ hạt trong tầng bình lưu. Họ dự đoán con số đó có thể tăng lên 50% "dựa trên số lượng vệ tinh được phóng lên quỹ đạo Trái đất thấp". Nhưng tác động của những kim loại này vẫn là một câu hỏi mở.

McDowell cho biết: "Ấn tượng của tôi khi nói chuyện với nhiều nhóm đang thực hiện loại nghiên cứu này là nếu bạn phải cá cược, bạn có thể cược rằng kết quả nghiên cứu sẽ cho thấy chúng ta vẫn còn ít nhất một cấp độ dưới mức có thể gây ra vấn đề lớn".

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là một nhóm các nhà khoa học đã viết một bức thư ngỏ gửi tới FCC vào tháng 10/2024 yêu cầu cơ quan này tạm dừng các vụ phóng vệ tinh mới do "các loại khí và kim loại gây hại trong bầu khí quyển của chúng ta".

Hiện có hơn 12.000 vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo, trong đó có 7.751 vệ tinh thuộc về Starlink. Nhưng chúng ta có lẽ chỉ mới ở giai đoạn đầu của cuộc đua vệ tinh -- một bài báo năm 2020 được công bố trên tạp chí Nature dự đoán rằng 100.000 vệ tinh trên bầu trời vào năm 2030 "không chỉ khả thi mà còn rất có khả năng".

"Đây là một phần của câu chuyện lớn hơn về cách hoạt động không gian đã tăng lên đến mức chúng ta đang có tác động mà chúng ta chưa từng có trước đây đối với môi trường", McDowell nói. "Chúng ta đang ở giai đoạn mà rất nhiều thứ mà trước đây hoàn toàn hợp lệ để chỉ bỏ qua và nói rằng, 'Quá nhỏ để lo lắng' -- giờ đây chúng đã đủ lớn để chúng ta cần phải xem xét chúng".

Theo Cnet, Wonderful Engineering