Gặp mặt “Nhà báo và nhân chứng”: Tri ân truyền thống, tiếp nối khí phách báo chí Cách mạng xứ Nghệ

Buổi gặp mặt không chỉ là dịp để tri ân sâu sắc những nhà báo lão thành, những nhân chứng lịch sử đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng và báo chí, mà còn là một hành trình đầy cảm xúc, tái hiện một cách sống động những trang sử báo chí hào hùng trên mảnh đất Xô viết lịch sử.

Sự kiện đã thu hút sự tham dự của đông đảo các nhà báo, các nhân chứng lịch sử, và các nhà nghiên cứu, tạo nên một không gian giao lưu học thuật và cảm xúc sâu sắc. Đặc biệt có sự tham dự của Tiến sĩ Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, cùng Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân Nguyễn Đăng Chế, những người đã góp phần làm nên giá trị và ý nghĩa cho buổi gặp mặt.

Dấu ấn báo chí Đảng trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh: Vũ khí tư tưởng sắc bén.

Điểm nhấn mở đầu cho chuỗi nội dung giá trị là tham luận chuyên sâu của Tiến sĩ Nguyễn Văn Trung đến từ Đại học Vinh. Với góc nhìn học thuật sắc bén, TS. Nguyễn Văn Trung đã đưa khán giả trở về những năm tháng sục sôi 1930 – 1931, thời kỳ cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh – một mốc son chói lọi trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Ông đã khẳng định vai trò không thể phủ nhận của báo chí và truyền đơn, những ấn phẩm nhỏ bé nhưng lại trở thành "vũ khí tư tưởng sắc bén", có sức mạnh cổ vũ và dẫn dắt quần chúng nhân dân vùng lên đấu tranh, tạo nên một phong trào cách mạng rộng khắp và mạnh mẽ.

Theo phân tích của TS. Nguyễn Văn Trung, ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, công tác tuyên truyền tại Nghệ An đã được tổ chức một cách chặt chẽ, bài bản, từ cấp tỉnh đến tận cơ sở. Giữa vòng vây khủng bố gắt gao của kẻ thù, nhiều tờ báo và truyền đơn đã được in ấn bí mật bằng những phương pháp thủ công như in thạch, in li-tô, rồi được phát hành rộng rãi khắp các huyện, len lỏi vào từng ngõ ngách, thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh trong lòng công – nông – binh. Những cái tên như "Chỉ đạo", "Người lao khổ", "Công nông binh", "Vô sản" của Xứ ủy Trung Kỳ; hay báo "Tiến lên", "Nghệ An Đỏ" của Tỉnh ủy; cùng các tờ báo địa phương như "Gương vô sản", "Nhà quê", "Tia sáng" từ các Đảng bộ huyện đã khắc sâu vào ký ức lịch sử như những minh chứng sống động cho tinh thần quả cảm và sự sáng tạo không ngừng của những người làm báo cách mạng.

Báo chí của Đảng trong giai đoạn 1930 – 1931 tại Nghệ An không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền chủ nghĩa Mác – Lênin và đường lối cách mạng của Đảng đến quần chúng yêu nước, mà còn mạnh mẽ tố cáo tội ác man rợ của đế quốc và phong kiến, đồng thời kêu gọi, cổ động quần chúng nhân dân đứng lên đấu tranh. Đặc biệt, những trang báo này còn là kênh phản ánh chân thực công tác xây dựng Đảng, củng cố niềm tin và sự đoàn kết trong hàng ngũ cách mạng. TS. Trung nhấn mạnh, báo chí của Đảng thời kỳ này đã trải qua "những chặng đường đầy máu và nước mắt" dưới sự khủng bố tàn bạo của kẻ thù, nhưng chính trong gian khổ ấy, những tờ báo này đã góp phần tôi luyện, bồi dưỡng tình cảm dân tộc và giai cấp sâu sắc, hun đúc ý chí chiến đấu kiên cường bất khuất, cùng khí phách anh hùng của những người cách mạng Nghệ An. Sức mạnh của trí tuệ và sự hy sinh cao cả vì nước, vì dân của các chiến sĩ cộng sản trên mặt trận báo chí đã khiến kẻ thù phải khiếp sợ, đồng thời mang lại cho thế hệ hôm nay cái nhìn sâu sắc về các vấn đề đương thời, giáo dục lòng tự hào và truyền thống cách mạng cho thanh niên.

Báo chí Vinh thời thuộc Pháp: Bản sắc giữa dòng chảy lịch sử

Tiếp nối mạch ký ức, ông Phạm Xuân Cần, người sáng lập Nhóm Vinh Xưa, đã mang đến một góc nhìn lịch sử độc đáo thông qua bài thuyết trình đầy sinh động về báo chí tại Vinh thời thuộc Pháp. Với kho tư liệu quý hiếm và lối kể chuyện lôi cuốn, ông Cần đã tái hiện một bức tranh toàn cảnh về đời sống báo chí sôi động ở Nghệ An vào những năm đầu thế kỷ XX.

Năm 1930 đánh dấu sự ra đời của tờ báo đầu tiên tại Vinh mang tên "Thanh Nghệ Tịnh Tân Văn", sau đó được đổi thành báo "Ý Dân". Tiếp nối là sự xuất hiện dồn dập của hàng loạt ấn phẩm khác như "Tuần Lễ", "Sao Mai", "Trung Kỳ", "Phục Hưng", phản ánh một cách chân thực không khí dân chủ thời Mặt trận Bình dân Pháp lên nắm quyền. Đặc biệt, bức tranh báo chí Vinh còn thêm phong phú với nhiều ấn phẩm bằng tiếng Pháp hoặc đa ngữ (Việt – Hán – Pháp), tiêu biểu như La Nouvelle Revue Indochinoise, Le Canard Déchainé, L'Activité Indochinoise.

Những tờ báo này không chỉ đơn thuần là kênh thông tin phản ánh các lĩnh vực chính trị, xã hội, văn hóa, thể thao, giáo dục, mà còn khéo léo lồng ghép những thông điệp phê phán một cách tinh tế đối với bất công, quan liêu, và mê tín. Điều đặc biệt hơn cả là sự góp mặt của nhiều cây bút vĩ đại của văn học Việt Nam như Tản Đà, Nguyễn Tuân, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, những người từng cộng tác với báo chí Vinh. Sự hiện diện của họ đã tạo nên một đời sống văn chương – báo chí vô cùng phong phú, mang đậm bản sắc riêng, góp phần định hình tinh thần khai dân trí, đề cao dân tộc và tiến bộ trong bối cảnh chịu sự kiểm duyệt gắt gao của chính quyền bảo hộ.

Có thể nói, với hệ thống in ấn hiện đại và đội ngũ làm báo chuyên nghiệp, Vinh từng là một trung tâm báo chí sôi động, chỉ đứng sau Hà Nội và Sài Gòn. Di sản quý giá này cần được tiếp tục nghiên cứu và khai thác để thế hệ hôm nay hiểu rõ hơn về vai trò của báo chí trong việc thức tỉnh dân tộc và bảo tồn giá trị văn hóa.

Thước phim hào hùng và những câu chuyện cảm động thời chiến

Buổi gặp mặt không chỉ là nơi hội tụ của tri thức mà còn là không gian của cảm xúc và sự tri ân. Khán giả đã có cơ hội được trở lại với những thời khắc hào hùng của quê hương Nghệ An thông qua hai bộ phim tài liệu quý giá của Điện ảnh Quân đội nhân dân: "Vào thăm đất Nghệ anh hùng" (1965) và "Những tay súng thành Vinh" (1971). Những thước phim đen trắng ấy, dẫu đã nhuốm màu thời gian, vẫn sống động tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy thử thách nhưng cũng rực rỡ tinh thần quả cảm.

Phần tọa đàm đã thực sự chạm đến trái tim người tham dự, khi các nhà báo lão thành và nhân chứng lịch sử trực tiếp kể lại những câu chuyện bi tráng về Vinh trong thời chiến. Đó là tấm gương hy sinh anh dũng của hai liệt sĩ thiếu niên Võ Chí Dũng và Phan Văn Thìn; là câu chuyện về cô dân quân làng Đỏ Nguyễn Thị Dần với tinh thần thép; và đặc biệt, là ký ức chân thực, xúc động bên phà Bến Thủy của Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân Nguyễn Đăng Chế. Mỗi câu chuyện được kể lại không chỉ là một "lát cắt chân thực" về tinh thần quả cảm, bản lĩnh và tấm gương hy sinh thời chiến, mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về giá trị của hòa bình và độc lập mà thế hệ cha anh đã đổi bằng xương máu.

Di sản báo chí: Niềm tự hào và trách nhiệm tiếp nối

Buổi gặp mặt "Nhà báo & Nhân chứng" đã khép lại trong không khí ấm áp và tràn đầy ý nghĩa, với hoạt động tặng quà và tri ân các nhân chứng lịch sử cùng các nhà báo. Thành công của sự kiện này một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy truyền thống báo chí cách mạng.

Sự kiện không chỉ là một hoạt động kỷ niệm, mà còn là một diễn đàn ý nghĩa để thế hệ hôm nay kết nối với quá khứ hào hùng, rút ra những bài học quý giá từ tinh thần đấu tranh kiên cường và sự cống hiến quên mình của các thế hệ nhà báo tiền bối. Báo chí cách mạng Việt Nam nói chung và báo chí xứ Nghệ nói riêng đã trải qua một hành trình 100 năm đầy gian khổ nhưng cũng vô cùng vinh quang. Di sản mà họ để lại không chỉ là những trang báo mực đen trên giấy trắng, mà còn là tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí sắt đá, và bản lĩnh kiên cường đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.

Việc tổ chức những sự kiện như "Gặp mặt Nhà báo & Nhân chứng" là vô cùng cần thiết, không chỉ để tri ân mà còn để lan tỏa ngọn lửa đam mê, trách nhiệm, và lòng tự hào nghề nghiệp đến thế hệ những người làm báo trẻ hôm nay. Bằng cách hiểu sâu sắc về lịch sử, đội ngũ báo chí hiện đại sẽ được tiếp thêm sức mạnh để tiếp tục sứ mệnh cao cả của mình: thông tin khách quan, định hướng xã hội, và góp phần xây dựng một đất nước Việt Nam ngày càng văn minh, giàu đẹp. Đây là lời nhắc nhở rằng, dù thời cuộc có thay đổi, tinh thần dấn thân, sự trung thực và lòng dũng cảm của người làm báo vẫn mãi là kim chỉ nam cho mọi hoạt động chuyên môn, góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị cốt lõi của nền báo chí cách mạng Việt Nam.