Giá điều thô tăng 50% trong vòng 1 tháng

Đây là một trong những nội dung mà Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cung cấp cho báo chí vừa qua.

Vinacas cho biết, vào tháng 2 và tháng 3/2024, khi các doanh nghiệp Việt Nam ký hợp đồng mua nguyên liệu, giá điều thô dao động ở mức 1.000 - 1.100 USD/tấn. Tuy nhiên, chỉ hơn 1 tháng sau, giá điều thô đã tăng vọt lên 1.500 - 1.600 USD/tấn, tăng gần 50%.

Việc giá cả biến động lên xuống là chuyện bình thường trong giao dịch thương mại nhưng với thị trường điều thô, mức biến động này chỉ từ 10-20% mỗi năm nhưng mức tăng từ 45-50% chỉ trong thời gian ngắn là điều chưa từng có trong lịch sử ngành điều từ trước đến nay.

Nguyên nhân được Vinacas đưa ra là do một số nhà cung ứng nguyên liệu lấy lý do mất mùa để không giao hàng hoặc yêu cầu tăng giá theo mức tăng hiện tại thì mới tiếp tục giao. Trước đó, Hội đồng Hạt và Quả khô quốc tế (INC) công bố thông tin sản lượng điều thô ở châu Phi giảm sút khoảng 7% do ảnh hưởng bất lợi của thời tiết.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, mặc dù Việt Nam là nước chế biến, xuất khẩu điều nhân hàng đầu thế giới; năng lực chế biến mỗi năm khoảng 3,5 - 4 triệu tấn điều thô nhưng nguồn cung trong nước càng ngày càng sụt giảm.

Đến nay chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu nguyên liệu để chế biến, 90% còn lại phụ thuộc vào nhập khẩu, trong đó riêng Tây Phi chiếm 70 - 75% (khoảng 2,3 triệu tấn/năm). Do đó, nếu tình trạng đứt gãy, làm giá kéo dài, nguy cơ thiếu hụt nguyên liệu chế biến sẽ hiện hữu trong nửa cuối quý 3, quý 4 năm nay và ảnh hưởng đến cả quý I/2025.

Giá điều thô tăng đột biến khiến các doanh nghiệp chế biến gặp nhiều khó khăn. Trước đó, doanh nghiệp đã ký hợp đồng bán điều nhân dựa trên giá điều thô khi ký hợp đồng mua nguyên liệu nên giá nguyên liệu tăng khiến doanh nghiệp không thể cân đối được giá bán và có thể phải chịu lỗ nặng.

Hiện tại, việc xuất nhập khẩu điều bây giờ tương đối ổn định nhờ lượng điều thô được nhập các tháng trước có mức giá ổn định. Nhưng với nhu cầu hơn 80.000 tấn điều thô/năm thì thời gian tới, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ đối mặt với khó khăn gì nên cũng chưa ký hợp đồng bán mới.

Trước vấn đề này, Vinacas cho biết ngoài vấn đề sớm thương thảo giá cả với bên mua và bán, nhờ Chính phủ hỗ trợ, hiệp hội sẽ lập danh sách những công ty xuất hạt điều thô không tuân thủ theo hợp đồng để có chế tài. Ngoài ra, có thể xem xét kiện ra tòa án quốc tế đối với những doanh nghiệp này.

Việt Nam phải nhập hơn hơn 90% lượng điều thô để phục vụ cho chế biến, trong đó riêng Tây Phi chiếm 70 - 75% (khoảng 2,3 triệu tấn/năm). Do đó, nếu tình trạng này kéo dài, khả năng trong quý 3 và 4 ngành điều sẽ gặp khó khăn lớn, thua lỗ vì thiếu nguyên liệu, thậm chí tình trạng này có thể kéo dài sang quý 1/2025.

Với nguồn cung điều thô chỉ khoảng 300.000 tấn/năm, nhiều doanh nghiệp cho rằng ngành nông nghiệp Việt Nam cần có chính sách để cải thiện diện tích, năng suất ngành điều, từ đó hạn chế nhập khẩu, giảm thiểu rủi ro.