Hạ lãi suất cho vay: Cơ hội hay sức ép của ngành ngân hàng?

Theo báo cáo của Khối Nghiên cứu, CTCP Chứng khoán MB (MBS Research), lãi suất cho vay thời gian qua được điều chỉnh giảm, điều này tác động mạnh đến tăng trưởng tín dụng. Theo đó, tăng trưởng tín dụng toàn ngành đến thời điểm này đạt 13,1%, gần chạm mốc mục tiêu 14% do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt ra. Sự tăng trưởng này chủ yếu nhờ các chính sách tiền tệ nới lỏng và tốc độ giải ngân đầu tư công tăng nhanh từ quý III/2024.

Tín dụng trong lĩnh vực sản xuất và thương mại dẫn đầu, với mức tăng lần lượt 9,3% và 9,7% so với đầu năm. Ngược lại, lĩnh vực xây dựng chỉ ghi nhận mức tăng 5,4%, phản ánh sự phục hồi không đồng đều giữa các ngành. Tín dụng bán lẻ, đặc biệt trong mảng vay tiêu dùng, được kỳ vọng tiếp tục tăng mạnh vào năm 2025, góp phần thúc đẩy chi tiêu và phục hồi kinh tế.

Dù vậy, tốc độ tăng trưởng tín dụng vượt xa tăng trưởng huy động (7,4% tính đến quý III/2024) đang tạo áp lực lớn lên thanh khoản. Điều này buộc các ngân hàng phải cân nhắc chiến lược cân đối nguồn vốn và đảm bảo hiệu quả hoạt động.

Tuy nhiên, hạ lãi suất cho vay đang khiến biên lãi thuần (NIM) toàn ngành chịu sức ép lớn. Theo MBS Research, NIM đã giảm 15 điểm cơ bản trong 9 tháng đầu năm 2024, xuống mức 3,37%. Sự suy giảm này chủ yếu do lợi suất tài sản giảm, trong khi chi phí vốn (COF) không có sự cải thiện tương ứng.

Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng được dự báo sẽ tăng lên 5,1%-5,2% vào cuối năm 2024 do áp lực thanh khoản và biến động tỷ giá. Đây là nguyên nhân khiến chi phí vốn tăng, đẩy các ngân hàng vào thế khó trong việc duy trì lợi nhuận.

Thu nhập ngoài lãi (NoII) trở thành điểm sáng khi được kỳ vọng tăng trưởng hơn 20% vào năm 2025. Nguồn thu này, chủ yếu từ phí dịch vụ và các hoạt động phi tín dụng khác, được dự báo sẽ bù đắp phần nào sự suy giảm từ hoạt động tín dụng.

Hạ lãi suất cho vay vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với ngành ngân hàng. Để tận dụng cơ hội này, các ngân hàng cần đổi mới chiến lược, tối ưu hóa quản trị rủi ro và đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ. Chỉ khi đó, ngành ngân hàng mới có thể góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.