Hà Nội: Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho hai tuyến đường sắt trọng điểm quốc gia

Ngày 11/7, dưới sự chủ trì của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh, Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng (GPMB) dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam (đoạn qua địa bàn TP Hà Nội) đã có cuộc họp về tiến độ triển khai công tác GPMB 2 dự án này.

Tại cuộc họp, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Xuân Đại - Đại diện Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo GPMB đã thông tin khái quát về 2 Dự án. Cụ thể, Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 187/2025/QH15 ngày 19/2/2025.

Ban quản lý dự án đường sắt - Bộ Xây dựng có Văn bản số 1676/BQLDAĐS-DA1 ngày 10/6/2025 cung cấp hồ sơ sơ bộ phạm vi GPMB Dự án. Cụ thể, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua địa phận thành phố Hà Nội có chiều dài khoảng 37,5 km, đi qua địa bàn các huyện Mê Linh, Đông Anh, Gia Lâm (trước đây). Dự kiến khối lượng GPMB trên địa bàn thành phố Hà Nội là khoảng 245,2 ha. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, Dự án đi qua các địa bàn các xã: Tiến Thắng, Quang Minh, Phúc Thịnh, Thư Lâm, Phù Đổng, Thuận An.

Về việc triển khai công tác GPMB, thu hồi đất, qua rà soát, tổng hợp cho thấy tại xã Tiến Thắng, Quang Minh (huyện Mê Linh cũ), diện tích thu hồi khoảng 9,39ha, chủ yếu là đất nông nghiệp, không phát sinh nhu cầu tái định cư. Trong khi đó, địa bàn xã Phúc Thịnh, Thư Lâm (Đông Anh cũ) cần thu hồi khoảng 72,1ha, chi phí GPMB ước tính hơn 2.182 tỷ đồng. Địa bàn xã Phù Đổng và Thuận An (Gia Lâm cũ) chiếm diện tích GPMB lớn nhất với khoảng 198ha.

Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024. Chiều dài tuyến đi qua trên địa bàn thành phố Hà Nội khoảng 27,9km, tổng diện tích đất dự kiến thu hồi, GPMB trên địa bàn thành phố Hà Nội khoảng 112,74ha, nằm trên địa bàn các xã: Ngọc Hồi, Thường Tín, Thượng Phúc, Phượng Dực, Chuyên Mỹ và Đại Xuyên (các huyện Thanh Trì, Thường Tín, Phú Xuyên trước đây).

Cụ thể, huyện Thường Tín (cũ), nay là các xã Thường Tín, Thượng Phúc có tổng diện tích thu hồi (không bao gồm phạm vi bảo vệ hai bên đường sắt) là khoảng 44,955m²; ảnh hưởng khoảng 411 hộ gia đình. Nhu cầu diện tích đất xây dựng các khu tái định cư trên địa bàn khoảng 16ha.

Tại địa bàn huyện Thanh Trì (cũ), nay là xã Ngọc Hồi, có tổng diện tích đất thu hồi khoảng 5,571ha, trong đó đất ở khoảng 0,7632ha, còn lại là đất nông nghiệp và đất phi nông nghiệp khác. Nhu cầu tái định cư khi thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam khoảng 320 trường hợp tại xã Liên Ninh, huyện Thanh Trì (cũ). Tổng diện tích bố trí tái định cư dự kiến khoảng 2,56ha.

Tại địa bàn huyện Phú Xuyên (cũ), nay là các xã Phượng Dực, Chuyên Mỹ, tổng diện tích thu hồi khoảng 62,2084ha, trong đó đất ở khoảng 3,33ha (số liệu sơ bộ dựa trên phạm vi, hướng tuyến Ban Quản lý dự án đường sắt - Bộ Xây dựng cung cấp; UBND huyện Phú Xuyên (cũ) chưa có văn bản báo cáo).

Hiện, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) định kỳ rà soát, cập nhật thông tin theo tiến độ. Dự kiến trong tháng 7 sẽ hoàn tất việc rà soát hướng tuyến và bàn giao mốc GPMB trên thực địa.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Dương Đức Tuấn cho biết, đây là hai dự án đường sắt quốc gia trọng điểm có ý nghĩa quan trọng. Các đơn vị liên quan của thành phố cần cập nhật thông tin, nắm vững các quy định của pháp luật để thực hiện công tác GPMB đúng tiến độ. Đối với các xã có 2 dự án đi qua, đồng chí Dương Đức Tuần đề nghị các địa phương cần chú trọng công tác tái định cư cho người dân; chủ động và chịu trách nhiệm về việc lập thẩm duyệt và chủ đầu tư dự án GPMB tại địa phương.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh biểu dương tinh thần trách nhiệm, quyết tâm cao của các xã của Thành phố, đặc biệt trong bối cảnh nhiều công việc sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp kể từ ngày 1/7 vừa qua.

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đề nghị các đồng chí lãnh đạo xã tham dự cuộc họp này báo cáo với Thường trực Đảng ủy xã để bảo đảm tinh thần quyết liệt, thông suốt mọi chỉ đạo từ Trung ương đến Thành phố xuống các địa phương. Trong đó, đồng chí Bí thư Đảng ủy các xã phải là Trưởng Ban chỉ đạo GPMB của xã để chỉ đạo thực hiện các dự án GPMB trên địa bàn liên quan đến 2 Dự án quan trọng này.

Thành phố sẽ sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về phân cấp, ủy quyền, đặc biệt đối với nội dung như chỉ định thầu trong quá trình GPMB. Các xã liên quan phải “chốt” địa điểm tái định cư trong tuần sau.

Về phía các sở ngành, Chủ tịch UBND thành phố đề nghị Sở Quy hoạch - Kiến trúc sớm tham mưu quy hoạch quỹ đất tái định cư, đảm bảo đồng bộ với các dự án đầu tư đến năm 2030. Đồng thời, đề nghị cập nhật số liệu cụ thể về các nhà ga của hai tuyến đi qua địa bàn Hà Nội để có phương án triển khai GPMB phù hợp, tránh dàn trải, ưu tiên khu vực đông dân cư và phải GPMB lớn.