Hà Nội tự hào là nơi khởi nguồn và tạo tiền đề thành công của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền

Đỉnh cao của ý chí bất khuất

Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa xúc động nhớ lại, trước mùa thu lịch sử năm 1945, đất nước ta chìm trong đêm dài nô lệ. Hơn 80 năm dưới ách thống trị của thực dân Pháp đã đẩy dân tộc vào cảnh kiệt quệ, tiêu điều; các quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc bị chà đạp không thương tiếc.

Năm 1940, phát xít Nhật tràn vào Đông Dương, thực dân Pháp lập tức đầu hàng, đẩy nhân dân Việt Nam vào cảnh “một cổ hai tròng”, bị bóc lột cùng cực cả thể xác lẫn tinh thần.

Trong những ngày đen tối ấy, ngọn lửa cách mạng vẫn âm ỉ cháy. Từ khi ra đời năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam, dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định lãnh đạo nhân dân đấu tranh qua các cao trào 1930-1931, 1936-1939, 1939-1945; xây dựng lực lượng chính trị và vũ trang; giác ngộ, tổ chức quần chúng; gây dựng căn cứ địa cách mạng, sẵn sàng đón bắt thời cơ lịch sử.

Tháng Tám năm 1945, khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, thời cơ “ngàn năm có một” xuất hiện. Chỉ trong 15 ngày, dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ, toàn dân tộc đồng loạt vùng dậy tiến hành Tổng khởi nghĩa, đập tan xiềng xích nô lệ, giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập…”.

Cách mạng Tháng Tám không chỉ mang ý nghĩa to lớn với dân tộc Việt Nam, mà còn có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Từ thắng lợi này, nhiều bài học lịch sử vô giá được đúc kết: Vai trò lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi; biết nắm bắt thời cơ; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; tin tưởng tuyệt đối vào nhân dân.

Theo Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 là dịp tri ân các thế hệ tiền bối, các tầng lớp nhân dân và bạn bè quốc tế đã đóng góp, hy sinh cho cách mạng Việt Nam. Đây cũng là lời hiệu triệu toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đồng lòng, phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Hà Nội tự hào tạo tiền đề cho thành công của Cách mạng Tháng Tám

Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài cũng tự hào khẳng định, Cách mạng Tháng Tám là sự kiện có tầm vóc thời đại, là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, sự lãnh đạo sáng suốt, tầm nhìn chiến lược, sự nhạy bén tạo thời cơ và chớp thời cơ ngàn năm có một, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Hà Nội vinh dự, tự hào là nơi khởi nguồn và tạo tiền đề thành công của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước.

Hà Nội mãi mãi khắc ghi hình ảnh hàng chục vạn người dân tề tựu tại Quảng trường Ba Đình trong ngày 2/9/1945, cùng nhau cất lên lời thề thiêng liêng tại Lễ Tuyên ngôn độc lập "Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy"; cùng đồng bào cả nước đổ biết bao công sức, trí tuệ, xương máu để giữ vững thành quả và thực hiện các mục tiêu cao cả của Cách mạng tháng Tám: Độc lập cho Tổ quốc, tự do, hạnh phúc cho nhân dân.

Đảng bộ Hà Nội đã lãnh đạo nhân dân lập nhiều chiến công hiển hách trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tiêu biểu là: Quân và dân Thủ đô đã mở đầu Toàn quốc kháng chiến với ý chí “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, cùng cả nước làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” năm 1954. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Hà Nội vừa khẩn trương khôi phục và phát triển kinh tế, vừa cùng đồng bào miền Bắc dốc sức chi viện cho cách mạng miền Nam. Đặc biệt, với kỳ tích Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” tháng 12 năm 1972 của quân dân Thủ đô và các tỉnh thành miền Bắc đã góp phần quan trọng cùng quân dân cả nước làm nên Đại thắng Mùa xuân năm 1975.

Sau khi đất nước thống nhất, Hà Nội cùng cả nước bước vào giai đoạn cách mạng mới, vừa khôi phục, phát triển kinh tế - xã hội sau chiến tranh, vừa đấu tranh bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc và thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả. Đặc biệt, qua 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng, Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô luôn đoàn kết, sáng tạo, luôn đi đầu thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, được Trung ương đánh giá cao, xứng đáng là niềm tự hào, niềm tin yêu của đồng bào cả nước. 

Thực tiễn phong phú, sinh động của Thủ đô đã cung cấp nhiều kinh nghiệm quý để Đảng, Nhà nước hoạch định, triển khai các chủ trương lớn trên phạm vi toàn quốc. Sau 17 năm mở rộng địa giới hành chính, Hà Nội đã phát triển mạnh mẽ, khẳng định vị thế là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học - công nghệ và hội nhập quốc tế.

Những năm gần đây, quán triệt và thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ Thành phố, Hà Nội đã triển khai quyết liệt các nghị quyết, kết luận của Trung ương; trọng tâm là Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị (khóa XIII) “về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; đẩy mạnh các chương trình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn,...

Bí thư Thành ủy Hà Nội cho biết, Thủ đô Hà Nội đang đứng trước những thời cơ, vận hội mới để phát triển nhanh và bền vững hơn, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội quyết tâm xây dựng Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.

Bí thư Thành ủy Hà Nội khẳng định, Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề "Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9: Giá trị thời đại và sức sống trường tồn" hôm nay có ý nghĩa rất quan trọng cả về khoa học và giá trị thực tiễn. Và tin tưởng rằng, Hội thảo sẽ góp phần làm sáng tỏ hơn những giá trị của Cách mạng Tháng Tám, từ đó vận dụng sáng tạo vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới. Đặc biệt, qua hội thảo, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội có thêm kinh nghiệm quý vận dụng vào thực tiễn xây dựng và phát triển Thủ đô.

Những bài học lịch sử to lớn

Tại Hội thảo, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhận định, Cách mạng Tháng Tám đã khẳng định những bài học lịch sử to lớn từ Cuộc cách mạng Tháng Tám.

Thứ nhất, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Bài học đầu tiên và quan trọng nhất chính là vai trò lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là minh chứng hùng hồn cho sự lựa chọn đúng đắn của lịch sử.

Đất nước đã chứng kiến thất bại của nhiều phong trào yêu nước trước đó, chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là thành công. Bởi lẽ ngay từ những bước đi đầu tiên, Đảng có lý tưởng cao cả, đường lối đúng đắn, đại diện trung thành cho lợi ích của nhân dân, biết dựa vào sức mình là chính, tập hợp sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, kiên trì chuẩn bị lực lượng, nhanh nhạy nắm bắt thời cơ "Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", kết hợp tài tình giữa đấu tranh chính trị và khởi nghĩa vũ trang. Không có Đảng Cộng sản thì sẽ không có Việt Nam hôm nay. Đây chính là chân lý được thực tiễn khẳng định hùng hồn và không thể bác bỏ.

Thứ hai, chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh, ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là ánh sáng chỉ đường tới tương lai. Kiên trì và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng vững chắc cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Từ việc giành độc lập dân tộc đến xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ kháng chiến giải phóng dân tộc đến công cuộc đổi mới phát triển đất nước, chúng ta luôn kiên định ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Trong giai đoạn mới, việc vận dụng và phát triển sáng tạo nền tảng tư tưởng ấy vào thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước đã tạo ra những đột phá quan trọng. Đường lối đổi mới của Đảng, các nguyên tắc xây dựng Đảng, việc bảo đảm lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc luật pháp quốc tế đều xuất phát từ nền tảng tư tưởng vững chắc này. Đây chính là kim chỉ nam dẫn đường cho chúng ta vượt qua mọi khó khăn thách thức, xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ngày càng giàu mạnh.

Thứ ba, nhân dân là sức mạnh vô địch của cách mạng. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt Nam, của nhân dân Việt Nam. "Lấy dân làm gốc" là triết lý sâu sắc được Đảng ta kiên trì suốt 80 năm qua và là bài học bất hủ cho mọi thời đại. Lợi ích và nguyện vọng của nhân dân luôn là mục tiêu cao nhất, là động lực và là thước đo cho mọi hoạt động của Đảng và Nhà nước. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý - từ Cách mạng Tháng Tám đến hôm nay, mọi chủ trương, chính sách, quyết định đều phải xuất phát từ lợi ích của nhân dân.

Trong thời đại Hồ Chí Minh, bài học vì nhân dân, lấy ý chí và lợi ích của nhân dân làm điểm xuất phát và hệ quy chiếu của mọi chủ trương, đường lối và hành động đã tạo nên những thành tựu to lớn trong xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Hôm nay, khi đất nước đứng trước những cơ hội và thách thức mới, chúng ta càng phải nguyện một lòng vì nước, vì dân, lắng nghe tiếng nói của nhân dân, thực hiện nguyện vọng của nhân dân.

Thứ tư, chủ nghĩa yêu nước là nguồn sức mạnh tinh thần bất diệt. Chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc là nguồn sức mạnh vô tận, là hồn cốt của cách mạng Việt Nam đã được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử. Từ tinh thần "Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" năm 1945 đến khí thế "Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" trong các cuộc kháng chiến, tinh thần dân tộc luôn là ngọn lửa bất diệt thôi thúc con người Việt Nam.

Hôm nay, trong kỷ nguyên mới, tinh thần yêu nước vẫn dâng trào qua khát vọng xây dựng Tổ quốc giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc. Đó là tinh thần tự hào dân tộc thấm đẫm trong từng sản phẩm 'Made in Vietnam', 'Made by Vietnam', trong từng thành tựu khoa học công nghệ, trong từng bước tiến của đất nước. Lòng yêu nước trong thời đại mới chính là tình cảm, trí tuệ, là sự đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của dân tộc. Chủ nghĩa yêu nước và tinh thần tự tôn, tự lực, tự cường của dân tộc chính là động lực mạnh mẽ để chúng ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng đất nước ngày càng hùng cường.

Thứ năm, đại đoàn kết dân tộc là nguyên nhân thành công của cách mạng Việt Nam. Đại đoàn kết dân tộc là "mạch nguồn sức mạnh", là "sợi chỉ đỏ" xuyên suốt lịch sử cách mạng Việt Nam. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã minh chứng chân lý bất hủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công". Khi "triệu người như một, nhất tề đứng lên" dưới sự lãnh đạo của Đảng, sức mạnh đó đã lập nên kỳ tích lịch sử, giành lại độc lập tự do cho dân tộc.

Sự đồng tâm hiệp lực của toàn dân, giữa các vùng miền, các giai tầng, các tôn giáo, các dân tộc anh em đã biến nguy thành an, hóa giải mọi thách thức. Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tinh thần đại đoàn kết dân tộc tiếp tục là nhân tố quyết định mọi thắng lợi, từ phát triển kinh tế, ứng phó thiên tai dịch bệnh đến bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Mỗi thành tựu của đất nước đều là kết tinh của sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc - nguồn lực vô tận để Việt Nam vững bước trên con đường phát triển thịnh vượng.

Thứ sáu, xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh là nền tảng cho sự phát triển của đất nước. Từ thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 khi Đảng chỉ có 5.000 đảng viên nhưng với đường lối đúng đắn, tinh thần kiên trung và ý chí quật cường, Đảng đã lãnh đạo nhân dân giành thắng lợi vẻ vang, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Lịch sử đã chứng minh, Đảng càng vững mạnh thì cách mạng càng thắng lợi, đất nước càng phát triển. Trong giai đoạn mới, việc không ngừng đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng là nhiệm vụ có ý nghĩa quyết định để Đảng trường tồn cùng dân tộc. Chỉ khi Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" mới trở thành hiện thực, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh của dân tộc.