Hà Nội và TP. HCM - hai cực phát triển mô hình TOD của Việt Nam

Mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD) là mô hình được thiết kế xoay quanh các điểm trung chuyển giao thông công cộng như ga metro, bến xe buýt nhanh hoặc trạm tàu điện. Từ đó, bán kính 400-1.000m xung quanh các nhà ga sẽ hình thành hệ sinh thái khép kín với nhà ở, thương mại, văn phòng, dịch vụ, vui chơi giải trí, tạo nên không gian sống năng động, tiết kiệm thời gian di chuyển và giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

TOD đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Cả Hà Nội và TP. HCM đều xác định TOD là chìa khóa chiến lược trong quá trình tái cấu trúc đô thị và phát triển thị trường bất động sản trong thập kỷ tới.

Tại Hà Nội, mô hình TOD lần đầu tiên được luật hóa trong Luật Thủ đô 2024. Quy hoạch mới xác định gần 91 khu vực TOD dọc 14 tuyến đường sắt đô thị, với tổng chiều dài khoảng 600km. Các khu vực này được định hướng phát triển theo nguyên tắc “đa chức năng, mật độ cao, tích hợp tiện ích và không gian công cộng”, nhằm giảm tải giao thông trung tâm và mở rộng các cực đô thị mới. Đây được xem là bước ngoặt lớn, tạo khung pháp lý vững chắc cho việc chuyển đổi đô thị theo hướng bền vững và thông minh.

Trong khi đó, TP. HCM đang triển khai kế hoạch phát triển 11 đô thị nén theo mô hình TOD dọc các tuyến Metro số 1, Metro số 2 và đường Vành đai 3, theo Nghị quyết 98/2023/QH15. Thành phố dự kiến thí điểm 9 khu vực TOD trong giai đoạn 2024–2025, tập trung tại những vị trí chiến lược như ga Tân Kiên (Bình Chánh cũ) hay khu Tân Hiệp (Hóc Môn cũ). Giai đoạn 2026-2028 sẽ mở rộng sang các khu vực dọc Metro số 3 nối dài và tuyến đường sắt TP. HCM - Cần Thơ, hướng đến hình thành mạng lưới đô thị vệ tinh đồng bộ, kết nối hiệu quả khu trung tâm.

Các chuyên gia nhận định, sự xuất hiện của TOD tại Việt Nam không chỉ mang lại lợi thế đầu tư bất động sản, mà còn định hình lại cấu trúc đô thị: mở rộng vùng phát triển theo hướng ly tâm, giảm áp lực hạ tầng nội đô, đồng thời thúc đẩy hình thành vành đai dân cư - kinh tế - dịch vụ mới quanh các tuyến metro.

TOD được xem là xu hướng không thể đảo ngược trong chiến lược phát triển đô thị của Việt Nam. Mô hình này mang đến một cách tiếp cận mới, thay vì “mở rộng vô hạn” không gian đô thị, các thành phố sẽ phát triển theo chiều sâu, tập trung quanh hạ tầng giao thông công cộng, qua đó tiết kiệm quỹ đất, giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống.

Khi 14 tuyến metro Hà Nội và 8 tuyến metro TP. HCM dần được hoàn thiện, cùng với Vành đai 4 và Vành đai 3, mô hình TOD sẽ tiếp tục tạo nên những “vành đai bất động sản” mới, nơi giá trị đất, hạ tầng và chất lượng sống hội tụ. Sự kết nối giữa giao thông và đô thị không chỉ mở ra chu kỳ phát triển mới cho thị trường bất động sản, mà còn định hình lại cách con người sinh sống, làm việc và di chuyển trong các thành phố lớn của Việt Nam.