Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cần gần 130 tỷ USD làm đường sắt đô thị

Theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị (metro) tại Hà Nội, TP.HCM, Bộ GTVT cho biết hệ thống đường sắt đô thị bắt đầu xây dựng từ năm 2007, tuy nhiên tiến độ triển khai chậm, không đáp ứng được nhu cầu vận tải. Do đó, việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt rất cần thiết và cấp bách, để giải quyết điểm nghẽn về thể chế, góp phần đầu tư hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị tại hai thành phố.

Hà Nội và TP.HCM phấn đấu đến năm 2035 đưa vào khai thác 17 tuyến, đoạn tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài khoảng 752 km, đảm nhận 35 - 50% thị phần vận tải hành khách công cộng. Đến năm 2045 đưa vào khai thác thêm 7 tuyến, 4 đoạn tuyến với tổng chiều dài thêm khoảng 355 km, đảm nhận 50 - 60% thị phần vận tải hành khách công cộng.

Theo Đề án phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM đã được Bộ Chính trị thông qua, để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị đến 2045, ước tính tổng nhu cầu vốn của Hà Nội là khoảng 62,25 tỷ USD và TP.HCM khoảng 67,15 tỷ USD (bao gồm chi phí vận hành khai thác, lãi vay).

Về phương án huy động vốn, trên cơ sở huy động tối đa các nguồn lực (bao gồm cả phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài), hai thành phố dự kiến huy động được khoảng 75 - 85% nguồn ngân sách địa phương cho đầu tư xây dựng toàn bộ mạng lưới đường sắt đô thị của hai thành phố đến năm 2045.

Bên cạnh đó, với định hướng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới, trong đó phấn đấu tốc độ tăng trưởng cả nước đạt 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030, việc bố trí vốn từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu, dự kiến khoảng 424.850 tỷ đồng trong 10 năm là khả thi để cân đối mà không tác động lớn đến ngân sách trung ương.

Theo kế hoạch phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, các dự án đầu tư trước 2035 gồm: tuyến 1: Ngọc Hồi-Yên Viên-Như Quỳnh (đoạn Ngọc Hồi-Yên Viên, đoạn Gia Lâm-Dương Xá), tuyến 2: Nội Bài-Thượng Đình-Bưởi (đoạn Nam Thăng Long-Trần Hưng Đạo, đoạn Trần Hưng Đạo-Thượng Đình, đoạn Nam Thăng Long-Nội Bài, đoạn kéo dài đi Sóc Sơn), tuyến 2A: Cát Linh-Hà Đông-Xuân Mai (đoạn Cát Linh-Hà Đông đã đưa vào khai thác từ 6/11/2021, đoạn kéo dài đi Xuân Mai), tuyến 3: Trôi-Nhổn-Yên Sở (đoạn Nhổn-ga Hà Nội hiện đoạn Nhổn-Cầu Giấy đã đưa vào khai thác từ 8/8/2024, đoạn ga Hà Nội-Yên Sở, đoạn Nhổn-Trôi và kéo dài đi Sơn Tây), tuyến 4: Mê Linh-Sài Đồng-Liên Hà, tuyến 5: Văn Cao-Hòa Lạc, tuyến 6: Nội Bài-Ngọc Hồi, tuyến 7: Mê Linh-Hà Đông, tuyến 8: Sơn Đồng-Mai Dịch-Vành đai 3-Lĩnh Nam-Dương Xá, tuyến vệ tinh: Sơn Tây-Hòa Lạc-Xuân Mai.

Các dự án đầu tư sau năm 2035 gồm: tuyến 2: đoạn từ Trần Hưng Đạo-Chợ Mơ-Ngã Tư Sở-Hoàng Quốc Việt, tuyến 7: đoạn Mê Linh-Nội Bài, tuyến 1A: Ngọc Hồi-Sân bay thứ 2 phía Nam, tuyến 9: Mê Linh-Cổ Loa-Dương Xá, tuyến 10: Cát Linh-Láng Hạ-Lê Văn Lương-Yên Nghĩa, tuyến 11: Vành đai 2-trục phía Nam-Sân bay thứ 2, tuyến 12: kéo dài tuyến vệ tinh từ Xuân Mai đi Phú Xuyên.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, các dự án đường sắt đô thị được đầu tư trước 2035 gồm: tuyến 1: Suối Tiên-Bến Thành-An Hạ (Bến Thành-Suối Tiên đã hoàn thành, dự kiến đưa vào khai thác từ 22/12/2024, Bến Thành-An Hạ), tuyến 2: Củ Chi-Quốc lộ 22-An Sương-Bến Thành-Thủ Thiêm, tuyến 3: Hiệp Bình Phước-Bình Triệu-ngã 6 Cộng Hòa-Tân Kiên-An Hạ, tuyến 4: Đông Thạnh (Hóc Môn)-Sân bay Tân Sơn Nhất-Bến Thành-Nguyễn Hữu Thọ-Khu đô thị Hiệp Phước, tuyến 5: Long Trường-Xa lộ Hà Nội-cầu Sài Gòn-Bảy Hiền-Depo Đa Phước, tuyến số 6: Vành đai trong, tuyến 7: Tân Kiên-đường Nguyễn Văn Linh-Thủ Thiêm-Thảo Điền-Thanh Đa-khu công nghệ cao-Vinhomes Grand park.

Các dự án đầu tư sau năm 2035 gồm: tuyến 8: Đa Phước-Phạm Hùng-Ngô Gia Tự-ga Sài Gòn-Công viên phần mềm Quang Trung-Hóc Môn-Bình Mỹ (Củ Chi), tuyến 9: An Hạ-Vĩnh Lộc-ga Sài Gòn-Bình Triệu, tuyến 10: Vành đai ngoài.