Hải Phòng: Âm mưu độc chiếm đất bất thành từ việc góp công xây từ đường

Đất bỗng dưng rơi vào tay người chưa từng sở hữu

Ngày 31/12/2020, TAND TP. Hải Phòng đã đưa vụ án tranh chấp thừa kế tài sản ở huyện Thủy Nguyên ra xét xử công khai. Vụ án này thu hút được sự theo dõi của dư luận địa phương bởi tính chất phức tạp cũng như những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được coi là trong cùng một gia đình.

Theo nội dung vụ án được trình bày tại tòa, nguyên đơn là các bà Lê Thị Ngẩm (tức Ngẫm), Lê Thị Nhấm và Lê Thị Nghĩ (đều trú tại huyện Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng). Bố mẹ của các bà là cụ Lê Viết Vằn và cụ Bùi Thị Nghĩa kết hôn năm 1940. Các cụ có 4 người con chung gồm bà Ngấm, bà Nhấm, bà Nghĩ và bà Lê Thị Nhắt (bà Nhắt chết năm 2000), ngoài ra các cụ không có con nuôi nào khác.

Vợ chồng cụ Vằn đã tạo lập được khối tài sản chung là 870m2 tại thửa đất số 451, tờ bản đồ số 5 tại xóm Thầu Đâu, xã Dương Quan, huyện Thủy Nguyên. Cụ Vằn chết năm 1981, cụ Nghĩa chết năm 1985 đều không để lại di chúc. Nhà và đất được chị em các bà sử dụng để thờ cúng. Năm 1981, ông Lê Viết Vượng là con của cụ Phạm Thị Hoa có đến nhận là con riêng của cụ Vằn và xin được lo thờ cúng cùng chị em bà Nhấm. Thời gian đầu tình cảm chị em hòa thuận, cùng đóng góp xây dựng từ đường thờ cúng bố mẹ, và giao cho ông Lê Viết Cường là cháu họ trông coi.

Cuối năm 2018, ông Vượng từ nước ngoài về đã gọi người đến đo đất để bán mảnh đất trên và đưa ra giấy CNQSDĐ đứng tên cụ Phạm Thị Hoa (mẹ đẻ ông Vượng). Lúc này, chị em bà Nhấm mới "té ngửa" rằng mảnh đất đã được UBND huyện Thủy Nguyên cấp cho cụ Phạm Thị Hoa từ năm 2005!

Bức xúc, chị em bà Nhấm đã khởi kiện vụ án hành chính yên cầu hủy giấy CNQSDĐ đã cấp cho cụ Hoa. Tại bản án số 22/2019/HC-ST ngày 8/11/2019 của TAND TP. Hải Phòng, đã hủy giấy CNQSDĐ số AD640301 số vào số 0912/H/2005, diện tích 870m2, tại thửa đất số 451, tờ bản đồ số 5 tại xóm Thầu Đâu, xã Dương Quan, huyện Thủy Nguyên mang tên cụ Hoa do UBND huyện Thủy Nguyên cấp ngày 23/l9/2005. Bản án này đã có hiệu lực pháp luật. Hiện không có căn cứ ông Vượng là con riêng của cụ Vằn, song ông Vượng thời điểm vụ việc được TAND TP. Hải Phòng thụ lý, ông Vượng không về để giải quyết nên tại phiên tòa, chị em bà Nhấm nhất trí thừa nhận theo giấy khai sinh đã được UBND huyện Thủy Nguyên cấp cho ông Vượng là con riêng của cụ Vằn, sau này nếu có căn cứ ông Vượng không phải con cụ Vằn, các bà sẽ khởi kiện trong một vụ án khác.

Đối với cụ Phạm Thị Hoa, cụ Hoa không phải vợ cụ Vằn vì không cùng chung sống trên mảnh đất trên mà sống cùng chồng là cụ Bùi Đỗ Xe ở thôn Tây Giữa, xã Dương Quan và chết tại đây. Gia đình không biết việc cụ Vằn có quan hệ tình cảm với cụ Hoa và chưa bao giờ chấp nhận cụ Hoa là vợ cụ Vằn.

Năm 2007, chị em bà Nhấm đã đóng góp mỗi người 200 triệu đồng đưa cho ông Vượng để xây từ đường thờ cúng bố mẹ trên mảnh đất để lại, giao cho ông Cường xây dựng, trông coi và quản lý tài sản. Khi sự việc vỡ lở, các bà đã đề nghị TAND TP. Hải Phòng chia di sản thừa kế mà mảnh đất vợ chồng cụ Vằn, cụ Nghĩa đã sinh sống. Đối với ngôi nhà trên đất, phần góp tiền bạc của ông Vượng sẽ được các bà trả lại. Thanh toán công sức thù lao cho ông Cường đã quản lý, trông coi tài sản.

Công lý đã được thực thi

Theo TAND TP. Hải Phòng, vì ông Vượng đang sinh sống tại Anh quốc, tòa đã tống đạt các văn bản tố tụng thông qua ông Huân (em vợ của ông Vượng), yêu cầu vợ chồng ông Vượng cung cấp địa chỉ và lời khai cho tòa án, đồng thời đã niêm yết các văn bản tố tụng nêu trên theo quy địng của pháp luật, như vậy vợ chồng ông Vượng đã biết được thông tin về việc TAND TP. Hải Phòng đã thụ lý, giải quyết vụ án, Song, đây là phiên tòa mở lần 4, vợ chông ông Vượng không có mặt và không cung cấp lời khai cho tòa án, nên thuộc trường hợp cố tình giấu địa chỉ. Do vậy, HĐXX tiến hành xử vắng mặt vợ chồng ông Vượng theo quy định tại Điều 227, Bộ luật Tố tụng dân sự, Điểm e, Khoản 1, Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự.

Tòa nhận định, di sản thừa kế là mảnh đất vợ chồng cụ Vằn, cụ Nghĩa sinh sống. Hàng thừa kế là chị em bà Nhấm. Các nguyên đơn, bị đơn thừa nhận năm 1981 ông Vượng có về nhận bố chịu tang bố (cụ Vằn) nên tòa xác nhận ông Vượng là con cụ Vằn. Giấy khai sinh cấp cho ông Vượng năm 2018 thể hiện bố là Lê Viết Vằn, mẹ là Phạm Thị Hoa. Ông Vượng không ở với cụ Nghĩa từ nhỏ, không có việc chăm sóc nhau, nên ông Vượng chỉ được hưởng di sản cụ Vằn theo Điều 654 Bộ luật dân sự.

Đối với cụ Phạm Thị Hoa, qua xác minh của tòa từ lời khai các đương sự và xác minh tại địa phương, cụ Vằn và cụ Nghĩa tồn tại hôn nhân hợp pháp nên cụ Hoa không được công nhận là vợ cụ Vằn. Mặt khác cụ Vằn và cụ Hoa không chung sống với nhau, cụ Hoa ở với chồng là cụ Bùi Đỗ Xe ở thôn Tây Giữa và chết tại đây, nên không phát sinh quan hệ tài sản với vợ chồng cụ Vằn, cụ Nghĩa. Sổ mục kê xã Dương Quan năm 1985 thể hiện chủ sở hữu mảnh đất là cụ Vằn, cụ Vằn chết năm 1981, nên không thể chuyển quyền sử dụng đất cho cụ Hoa năm 1985. Do vậy, cụ Hoa không được hưởng thừa kế của cụ Vằn.

Với di sản mảnh đất 900m2 để lại (số liệu sau khi được đo đạc lại), là tài sản chung của vợ chồng cụ Vằn, cụ Nghĩa, tài sản được chia đều cho chị em bà Nhấm, bà Nhắt đã chết nên tài sản được chia cho các con của bà, riêng ông Vượng, là con riêng của cụ Vằn nên chỉ được hưởng một phần diện tích trên, được định giá bằng tiền mặt cùng số tiền 581.560.000 đồng tiền góp xây từ đường, chị em bà Nhấm có trách nhiệm trả cho vợ chồng ông Vượng. Ngoài ra, chị em bà Nhấm có trách nhiệm trả cho ông Lê Viết Cường 700.000.000 đồng bao gồm tiền đã xây dựng các công trình trên đất và tiền công quản lý, trông coi tài sản.

Sau 2 năm, vụ án được xét xử công khai, minh bạch, đảm bảo tính khách quan, nhận được sự đồng tình của dư luận địa phương.