Hàng không Việt Nam phấn đấu đạt 32 cảng hàng không đạt tiêu chuẩn 4E

Tại nghị trường Quốc hội thảo luận về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã cung cấp thông tin chiến lược về quy hoạch hạ tầng hàng không quốc gia. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ nâng cấp và xây mới để có 32 cảng hàng không đạt tiêu chuẩn 4E trở lên, và mở rộng lên 34 cảng vào năm 2050.

Theo Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), sân bay đạt chuẩn 4E phải có đường cất-hạ cánh dài từ 1.800 m trở lên, đủ điều kiện phục vụ các chuyến bay đường dài, tiếp nhận máy bay có sải cánh từ 52 m đến dưới 65 m, với khoảng cách tâm hai vệt bánh ngoài của càng chính từ 9 m đến dưới 14 m. 

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, các cảng hàng không mới phải tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế này, với đường cất-hạ cánh tối thiểu từ 1.350 đến 1.800m.

Hiện Việt Nam có 22 cảng hàng không, phần lớn được chuyển đổi từ sân bay quân sự, với chỉ 3-4 cảng đạt chuẩn 4F, còn lại chủ yếu ở mức 4C. Trong đó, miền Bắc có 7 cảng (3 cảng đạt chuẩn quốc tế), miền Trung 7 cảng (3 cảng cho máy bay nhỏ quốc tế), miền Nam 8 cảng (4 cảng quốc tế). Đường băng và cơ sở hạ tầng tại nhiều sân bay hiện chưa đáp ứng nhu cầu khai thác của các hãng hàng không quốc tế.

Để đạt được mục tiêu 32 cảng hàng không đạt tiêu chuẩn 4E trở lên, tổng nguồn lực dự kiến dành cho hệ thống cảng hàng không đến hết 2025 khoảng 4.120 tỷ đồng, giai đoạn 2025-2030 khoảng 5.712 tỷ đồng, chủ yếu cho nâng cấp và bảo trì các cảng hiện có. Do nguồn lực hạn chế, Bộ Xây dựng kêu gọi xã hội hóa đầu tư như các dự án tại Cảng hàng không Gia Bình hay Phú Quốc.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng đề xuất cho phép nhà chức trách hàng không Việt Nam và an ninh hàng không được giữ lại một phần phí từ hoạt động hàng không để đầu tư cho công nghệ, đào tạo và hợp tác quốc tế, phù hợp với thông lệ ICAO. Hiện tại, các khoản thu phí đều nộp về ngân sách Nhà nước, khiến nhà chức trách thiếu tính tự chủ trong giám sát an toàn - an ninh.

Đề xuất này nhằm giúp Việt Nam nâng cao năng lực giám sát, tăng khả năng đàm phán quốc tế và mở rộng mạng lưới đường bay, đồng thời đảm bảo nguồn lực cho chương trình an toàn hàng không quốc gia.

Đại biểu Quốc hội đồng tình với dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi nhưng đề nghị tập trung nâng cấp các sân bay tiềm năng, thay vì mở mới dàn trải, tránh lãng phí nguồn lực. Việc lập và điều chỉnh quy hoạch cảng hàng không nên được thực hiện định kỳ 5 năm/lần hoặc khi có biến động lớn. Đồng thời, cơ chế hợp tác công-tư đặc thù cho các sân bay lớn như Long Thành, Tân Sơn Nhất sẽ phân định rõ trách nhiệm giữa nhà nước và nhà đầu tư.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để nâng cấp hạ tầng hàng không và hội nhập quốc tế, nhưng cũng đối mặt với thách thức lớn về nguồn lực, quản lý và quy hoạch. Việc huy động vốn xã hội hóa, nâng cao năng lực quản lý và đảm bảo an ninh - an toàn sẽ quyết định thành công của mục tiêu 32 cảng hàng không chuẩn 4E vào năm 2030.