Harvard Business Review gợi ý doanh nghiệp cách phục hồi kinh tế sau đại dịch

Đa số các nhà phân tích dự đoán kinh tế thế giới sẽ phục hồi theo kiểu hình chữ V. Đây là kịch bản phục hồi lạc quan nhất. Kinh tế suy giảm nhanh rồi phục hồi cũng nhanh khi phong tỏa kết thúc. Chính phủ ban hành các biện pháp đủ để bù đắp cho khủng hoảng và đại dịch không bùng phát trở lại. Tiêu dùng trong nước và xuất khẩu phục hổi nhanh chóng trong 6-12 tháng... Trong kịch bản này, các nhà đầu tư đang tìm cách tận dụng các điểm vào hấp dẫn để đầu tư tài sản dài hạn.

Chữ U là kịch bản ít thuận lợi hơn nhưng vẫn lạc quan. Kinh tế suy thoái kéo dài lâu hơn rồi sau đó phục hồi chậm. Khả thi nhất phục hồi trong 1-2 năm. Các lựa chọn đầu tư cho loại môi trường này có thể bao gồm phân bổ cho các công ty tốt với thu nhập ổn định, nợ thấp và lợi nhuận cao trên vốn chủ sở hữu.

Chữ L là kịch bản u ám nhất. Các biện pháp vực dậy kinh tế quá khiêm tốn dẫn đến nguy cơ suy thoái mạnh. Các công ty phá sản hàng loạt khiến kinh tế trì trệ. Gây nhiều tổn thất nặng nề cho nhiều ngành, phục hồi trên 2 năm. Đối với các nhà đầu tư, các lựa chọn cho những người thích tính an toàn cao có thể bao gồm các tài sản truyền thống như vàng, tiền mặt và trái phiếu chính phủ có thời hạn dài hơn.

Theo Harvard Business Review, nền kinh tế toàn cầu sau một cuộc khủng hoảng lớn như COVID-19 có thể sẽ thay đổi theo một hướng khác. Trong đó, về kinh tế vi mô, các cuộc khủng hoảng, bao gồm cả dịch bệnh, có thể thúc đẩy việc áp dụng các công nghệ và tạo ra mô hình kinh doanh mới. Ví dụ như dịch SARS bùng phát năm 2003 đã làm xuất hiện hình thức mua sắm trực tuyến ở người dân Trung Quốc, góp phần thúc đẩy tăng trưởng của Alibaba. Khi các trường học tại nhiều quốc gia trên thế giới đã đóng cửa thì học trực tuyến và đào tạo từ xa có thể thấy là hình thức ưu việt.

Đối với kinh tế vĩ mô, đại dịch có khả năng sẽ đẩy nhanh tiến trình phi tập trung hóa các chuỗi giá trị toàn cầu, virus corona khiến các hiệp định kinh tế phải xem xét cả khía cạnh "sinh học" và có xu hướng phân mảnh. Về chính trị thì không thể loại trừ sự phân nhánh chính trị trên toàn cầu, vì virus đã thách thức khả năng của nhiều hệ thống chính trị về sự hiệu quả trong việc bảo vệ công dân của họ.

Trong báo cáo này, Mckinsey cũng chỉ ra rằng, có sự gia tăng ngắn hạn trong mô hình chi tiêu được phân phối không đồng đều, người tiêu dùng mua nhiều các mặt hàng thiết yếu trong khi các danh mục ngành khác đều tụt giảm. Cửa hàng tạp hóa, sản phẩm gia dụng và giải trí gia đình là những phân khúc đầu tiên gia tăng nhất quán, trong khi du lịch, giải trí ngoài ngoài trời, dịch vụ thực phẩm, may mặc đều sụt giảm nhanh chóng. Mua sắm trực tuyến đang trở thành kênh được lựa chọn khi người tiêu dùng dành nhiều thời gian hơn ở nhà và có lý do để tin rằng sự thay đổi hành vi này sẽ tồn tại ở một mức độ nào đó.

Vậy các doanh nghiệp nên làm gì trong bối cảnh này? 

Từ những hiểu biết về thị trường tài chính và lịch sử của những cú sốc tương tự, Harvard Business Review đưa ra một vài gợi ý cho lãnh đạo doanh nghiệp như sau:

Trước hết, các doanh nghiệp đừng phụ thuộc vào các dự đoán. Thị trường tài chính hiện đang trong trạng thái bất định. Một vài kịch bản vẫn hợp lý và nên được các công ty sử dụng.

Thứ hai, các lãnh đạo doanh nghiệp nên hạn chế sự tác động tiêu cực của thị trường tài chính đến doanh nghiệp của họ; Tập trung vào các dấu hiệu về niềm tin của người tiêu dùng. Hãy tin vào trực giác của chính bạn và biết cách tận dụng dữ liệu khách hàng của công ty để tìm cách thích nghi. Tác động sẽ không đồng nhất mà sẽ theo từng ngành.

Điều không thể bỏ qua là các doanh nghiệp nên lập kế hoạch cho tình huống xấu và chuẩn bị kịch bản trong trường hợp tồi tệ nhất. Hãy nhớ rằng phục hồi hình chữ V là kịch bản hợp lý về mặt khái niệm và thực nghiệm, nhưng cũng đừng quá chủ quan với kịch bản này.

Các lãnh đạo nên bắt đầu phục hồi ngay sau cuộc khủng hoảng, đồng thời xem xét cách bạn sẽ tăng trưởng sau khủng hoảng. Bạn có thể tiên phong trong việc áp dụng các công nghệ mới, quy trình mới? Cuối cùng bạn có thể tìm thấy lợi thế trong lúc công ty khó khăn, khách hàng và xã hội không?

Về các chiến lược tiếp thị truyền thông thời COVID-19, các nhà tiếp thị cũng cần lưu ý rằng, sau khủng hoảng, hình thức tiếp thị đã thay đổi, các kênh mua sắm đã mở lại. Nhưng các nhà tiếp thị cần điều chỉnh theo một môi trường rất khác trong ngắn hạn. Hỗ trợ nhân viên, khách hàng, nhà cung cấp. Với quy mô của cuộc khủng hoảng chúng ta đang phải đối mặt, ưu tiên số một phải là ngay lập tức thay đổi cách làm việc để tập trung vào sự an toàn của nhân viên.

Việc quan trọng mà các nhà tiếp thị cầm nắm được trong thời gian dịch bệnh đó là: Thông cảm và thấu hiểu khách hàng; Điều chỉnh ngay lập tức về động cơ và hành vi của khách hàng; Lúc này người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu ít hơn, vì thế các nhà tiếp thị nên tập trung vào nhóm phân khúc khách hàng có nhu cầu tốt nhất.

Ngoài ra, doanh nghiệp nên tăng quỹ dự trữ tiền mặt; hành động quyết đoán để quản lý chi phí và tăng năng suất. Đặc biệt, cần đánh giá lại hiệu quả truyền thông để xác định tính không hiệu quả và tối ưu hóa các chiến dịch theo từng kênh, nâng cao hiệu quả trong cách thực hiện công việc và kế hoạch rõ ràng về việc sử dụng ngân sách cho việc gì. 

Về lộ trình phục hồi kinh doanh, theo Mckinsey, các nhà lãnh đạo tiếp thị nên xem xét cách tái kiến trúc các mô hình tiếp thị, phương pháp và công cụ tiếp thị hiện tại để sẵn sàng cho sự thay đổi. Trong đó, các nhà lãnh đạo, tiếp thị cần xem xét lại các chiến lược và kế hoạch truyền thông. Hành vi và thái độ của người tiêu dùng sẽ tiếp tục thay đổi, các chiến lược tiếp thị và kế hoạch truyền thông cần thay đổi theo. Các nhà tiếp thị sẽ cần phát triển các mô hình nhu cầu mới vì hầu hết các mô hình tiếp thị hiện tại đều dựa trên dữ liệu lịch sử khuyến mãi, phân loại, bản đồ tăng trưởng... không còn phù hợp.

Tiếp theo là sự cạnh tranh mạnh mẽ về nhận diện thương hiệu. Theo khảo sát mới nhất của McKinsey cho thấy, khoảng 33% người tiêu dùng Trung Quốc đã chuyển đổi nhãn hiệu dựa trên sự tiện lợi và khuyến mãi và 20% trong nhóm đó có ý định gắn bó với các nhãn hiệu mới mà họ đã thử. Vì vậy, các nhà tiếp thị nên xem xét lại ý nghĩa thương hiệu với khách hàng.

Cuối cùng là định nghĩa lại nhóm khách hàng trung thành. Các chương trình khuyến mãi và các ưu đãi khác thúc đẩy lòng trung thành dường như không còn phù hợp. Điều quan trọng là làm cho khách hàng trung thành của bạn hiểu được những gì họ mong đợi từ thương hiệu và công ty. Cần đầu tư kỹ thuật và công nghệ cá nhân hóa để thúc đẩy tương tác với khách hàng. Sử dụng các ưu đãi, khuyến mãi để xây dựng lòng trung thành với khách hàng mới và củng cố nó với các khách hàng hiện có.